Ο ΟΥΡΑΝΟΣ ΚΑΙ ΟΙ ΠΛΑΝΗΤΕΣ 7/10 έως 13/10

Ο ΟΥΡΑΝΟΣ ΚΑΙ ΟΙ ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΑΥΤΗΝ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ
(Επιμέλεια: Αντώνης Παντελίδης) 

Δευτέρα, 7 Οκτωβρίου

• Αυτό το βράδυ η σελήνη είναι χαμηλά, κάτω και στα δεξιά της Αφροδίτης. Αύριο, ανεβαίνει ψηλότερα, πάνω από τον πλανήτη.

• Ο Δίας είναι σε δυτικό τετραγωνισμό αυτή την εβδομάδα, 90° δυτικά του ήλιου στον πρωινό ουρανό. Με τηλεσκόπιο, η δυτική πλευρά του Δία φαίνεται να είναι πιο αμυδρή από την ανατολική πλευρά.

Τρίτη, 8 Οκτωβρίου

• Το φεγγάρι λάμπει πάνω από την Αφροδίτη στο βραδινό λυκόφως. Μαζί με τον Αντάρη σχηματίζουν ένα ισόπλευρο τρίγωνο.

• Ένα όχι τόσο φωτεινό τμήμα του ζωδιακού κύκλου είναι αυτό που αναφέρεται σε «υδάτινους» αστερισμούς (αστερισμοί που όλοι μοιράζονται κάποια αναφορά στο νερό). Περιλαμβάνει τον Αιγόκερο (η αίγα της θάλασσας), τον Υδροχόο (ο μεταφορέας ύδατος) στα αριστερά του Αιγόκερου, και οι Ιχθείς ( τα ψάρια) ακόμα  μακρύτερα στα αριστερά. Δεν υπάρχει κανένα αστέρι λαμπρότερο του 3ου μέγεθους σε ολόκληρη αυτήν την ομάδα των αστερισμών. Φυσικά, μέσα σε όλη αυτήν την περιοχή και χαμηλότερα ξεχωρίζει ο αστέρας Φομαλχώ (με μέγεθος 1,1) που ανήκει όμως στον αστερισμό των Νότιων Ιχθύων.

Τετάρτη, 9 Οκτωβρίου

• Ο Ερμής σε μέγιστη αποχή σήμερα, όταν βρίσκεται 25 ° ανατολικά του ήλιου. Δυστυχώς για τους παρατηρητές στα μέσα βόρεια γεωγραφικά πλάτη, ο πιο εσωτερικός πλανήτης μόλις που φαίνεται πάνω από το δυτικό ορίζοντα λίγο μετά το ηλιοβασίλεμα. Από τις 40° βορείου γεωγραφικού πλάτους, βρίσκεται μόλις 3° ψηλά, 30 λεπτά μετά που δύει ο ήλιος. Θα χρειαστείτε ένα επίπεδο, ανεμπόδιστο ορίζοντα και έναν διαυγή ουρανό για να δείτε τον πλανήτη. Ευτυχώς, λάμπει με μέγεθος -0.1. Χρησιμοποιήστε κιάλια και θα μπορέσετε επίσης να εντοπίσετε τον 1ου μεγέθους πλανήτη Κρόνο, ο οποίος θα βρίσκεται 5 ° βόρεια (πάνω δεξιά) του Ερμή τα επόμενα βράδια.

Πέμπτη, 10 Οκτωβρίου

• Η βροχή διαττόντων «Νότιοι Ταυρίδες» κορυφώνεται σήμερα το πρωί. Αν και αυτή η μικρή βροχή παράγει μόνο πέντε μετέωρα ανά ώρα, στην καλύτερη περίπτωση, το ανώτατο όριο θα είναι όταν θα έχει δύσει η σελήνη. Το ακτινοβόλο - το σημείο από το οποίο τα μετέωρα φαίνεται να προέρχονται-ανεβαίνει ψηλά στον ουρανό περίπου στις 2 π.μ. (Το ακτινοβόλο σημείο βρίσκεται στην πραγματικότητα στο βόρειο Κήτος). Οι Νότιοι Ταυρίδες τείνουν να είναι φωτεινοί και να κινούνται πιο αργά από ότι τα τυπικά μετέωρα. Μπορείτε επίσης να δείτε μερικούς «Ωριωνίδες» τα ξημερώματα. Μπορείτε να ξεχωρίσετε έναν «Νότιο Ταυρίδη» από έναν «Ωριωνίδη», επειδή οι Ωριωνίδες φαίνεται να ακτινοβολούν από τον αστερισμό του Ωρίωνα.

• Το φεγγάρι είναι σε περίγειο, στο πιο κοντινό του σημείο από τη Γη στις 2:15 π.μ. αύριο (369.814 χιλιόμετρα μακριά).

Παρασκευή, 11 Οκτωβρίου

• Λάμποντας με μέγεθος -2,2 , ο Δίας ξεχωρίζει ανάμεσα στα αστέρια των Διδύμων  από τη στιγμή που ανατέλλει, τα μεσάνυχτα, μέχρι το λυκόφως όταν και θα έχει ανέβει αρκετά ψηλά. Ένα τηλεσκόπιο δείχνει τον δίσκο του που έχει 39" διάμετρο και τουλάχιστον δύο παράλληλες σκοτεινές ζώνες στην ατμόσφαιρα. Όμως η μεγαλύτερη απόλαυση για τους παρατηρητές απόψε είναι μια σπάνια τριπλή σκιάδορυφόρων του Δία.  Οι σκιές των τριών από τα τέσσερα μεγάλα φεγγάρια του πλανήτη φαίνονται ταυτόχρονα πάνω στον πλανητικό δίσκο. Η σκιά της Καλλιστούς ξεκινά να διασχίσει τον δίσκο του πλανήτη στις 6:12 π.μ., ακολουθούμενη από τη σκιά της Ευρώπης στις 6:24 π.μ. και στη συνέχεια τη σκιά της Ιούς στις 6:32 π.μ. το πρωί του Σαββάτου. Η επόμενη τέτοια τριπλή διάβαση σκιών θα πραγματοποιηθεί στις 3 Ιουνίου 2014  και η μεθεπόμενη στις 24 Ιανουαρίου του 2015. Όμως, θα πρέπει να περιμένουμε μέχρι το 2032 για να δούμε μια άλλη!
  
  

• Πρώτο τέταρτο της σελήνης στις 2:03 π.μ. του Σαββάτου.

Σάββατο, 12 Οκτωβρίου

• Αν και δεν θα το ξέρετε, απλά κοιτάζοντας τον Άρη με γυμνό μάτι ή με κιάλια, ένα άλλο αντικείμενο του ηλιακού συστήματος βρίσκεται επίσης στην περιοχή αυτή. Είναι ο κομήτης ISON (C/2012 S1), 1° βόρεια του πλανήτη και με μέγεθος περίπου 10 με 11.

• Η Αφροδίτη πλησιάζει τον αμυδρότερο πορτοκαλί Αντάρη που τρεμοσβήνει στα αριστερά της. Τώρα απέχουν 4½° στο λυκόφως. Θα περάσουν μόλις 1½° μακριά στις 16 Οκτωβρίου. 

Κυριακή, 13 Οκτωβρίου

• Το πλανητικό νεφέλωμα Helix (έλικα), NGC7293, στον Υδροχόο είναι ένα από τα πιο φωτεινά του ουρανού (μέγεθος 7) αλλά δύσκολα εντοπίζεται γιατί έχει χαμηλή φωτεινότητα λόγω της εκτεταμένης επιφάνειάς του (1/4 της μοίρας). Αν κεντράρουμε το τηλεσκόπιο μας στο υ του  Υδροχόου, θα βρίσκεται σε ακτίνα περίπου 1 ^ο . Θα βοηθούσε αισθητά στην αναζήτησή σας η χρήση ενός καλού φίλτρου νεφελωμάτων ή προτιμότερα ενός φίλτρου ΟΙΙΙ. 

• Θέλετε να γίνετε καλύτερος ερασιτέχνης αστρονόμος; Μάθετε τη θέση των αστερισμών με βάση τα πιο λαμπρά αστέρια τους και τους σχηματισμούς τους. Αυτό είναι το κλειδί για να εντοπίσετε και τα διάφορα αντικείμενα από το βαθύ ουρανό με κιάλια ή με τηλεσκόπιο. Ένας πολύ χρήσιμος οδηγός για εύκολο εντοπισμό των αστερισμών σε όλο τον ουρανό είναι το βιβλίο The Monthly Sky Guide (εκδόσειςΠΛΑΝΗΤΑΡΙΟ Θεσσαλονίκης).

• Μπορεί ένα αυτοματοποιημένο τηλεσκόπιο να αντικαταστήσει τους αστροχάρτες; Όπως ο Terence Dickinson και ο Alan Dyer λένε στο Backyard Astronomer's Guide:  "Δεν μπορεί κανείς να εκτιμήσει πλήρως το σύμπαν, αν δεν αναπτύξει την ικανότητα να βρίσκει πράγματα στον ουρανό και αν δεν κατανοεί τις ουράνιες κινήσεις. Αυτή η γνώση κατακτάται μόνο όταν κάποιος αφιερώνει χρόνο κάτω από τα αστέρια με φιλομάθεια και με έναν αστροχάρτη στα χέρια." Χωρίς αυτά, "Ο ουρανός ποτέ δεν γίνεται ένα φιλικό μέρος."
  
  
  

Ο πλανήτης Δίας όλο και ανεβαίνει ψηλότερα στον πρωινό ουρανό. Πλήθος από λεπτομέρειες στην ατμόσφαιρά του αποκαλύπτονται στη φωτογραφία αυτή του Μάνου Καρντάση (www.hellas-astro.gr). 

• Θέλετε να μυηθείτε στο χώρο της αστροφωτογραφίας; Συμβουλευθείτε το βιβλίοΑστροφωτογραφία (εκδόσεις ΠΛΑΝΗΤΑΡΙΟ Θεσσαλονίκης) και αποκτήστε τις κατάλληλες γνώσεις για να φωτογραφίσετε το ηλιακό μας σύστημα και πέρα από αυτό).

ΟΙ ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ

• Για καθημερινή ενημέρωση σχετικά με την ηλιακή δραστηριότητα, επισκεφτείτε τον δικτυακό τόπο:www.spaceweather.com.

• Ο Ερμής (μέγεθος -0,1) είναι χαμηλά στον δυτικό ουρανό το σούρουπο. Περίπου 30 λεπτά μετά το ηλιοβασίλεμα, προσπαθήστε να τον εντοπίσετε περίπου 20° κάτω και στα δεξιά της Αφροδίτης και 9° κάτω και δεξιά του Κρόνου.

• Ο Κρόνος (μέγεθος +0,7) βρίσκεται 6 μοίρες πάνω από τον Ερμή νωρίς την εβδομάδα, και σχεδόν στην ίδια απόσταση πάνω δεξιά του προς το τέλος της εβδομάδας.

• Η Αφροδίτη (μέγεθος -4,3) βρίσκεται στα νοτιοδυτικά στο βραδινό λυκόφως, αρκετά χαμηλότερα από τον Αρκτούρο και στα αριστερά του. Ο Κρόνος συνεχίζει να απομακρύνεται στα δεξιά της Αφροδίτης.

• Ο Άρης (μέγεθος +1,6, στον Λέοντα) ανατέλλει στις 3 π.μ. Βρίσκεται αρκετά κάτω και στα αριστερά του λαμπρού Δία. Με τηλεσκόπιο, η φαινόμενη διάμετρός του  είναι μόλις 4,5 “. Κάτω από τον Άρη είναι ο Βασιλίσκος, παρόμοιος σε φωτεινότητα που κινείται όλο και πιο κοντά του από μέρα σε μέρα. Συγκρίνετε τα χρώματά τους. Το πρωί της 12ης Οκτωβρίου, ο πλανήτης απέχει από το αστέρι 2°. Θα φτάσουν σε απόσταση λιγότερη από 1° το πρωί της 15ης Οκτωβρίου.

• Ο Δίας (μέγεθος -2,2, στους Διδύμους) ανατέλλει λίγο μετά τις 12 π.μ. και λάμπει ψηλά στα ανατολικά-νοτιοανατολικά κατά τη διάρκεια του λυκαυγούς. Στα αριστερά του, σε απόσταση περίπου 8° είναι ο Κάστωρ και ο Πολυδεύκης.

• Ο Ουρανός (μέγεθος 5.7, στους Ιχθείς) και ο Ποσειδώνας (μέγεθος 7,8, στον Υδροχόο) είναι ψηλά στα νοτιοανατολικά στις 10 μ.μ. Ο Ουρανός ήταν σε αντίθεση την περασμένη εβδομάδα. Χρησιμοποιήστε τους χάρτες για τον εντοπισμό των δύο πλανητών εδώ: http://media.skyandtelescope.com/documents/Uranus-Neptune-2013.pdf

 

http://www.astronomy.gr