Ο ΟΥΡΑΝΟΣ ΚΑΙ ΟΙ ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ 30/9 - 06/10

Ο ΟΥΡΑΝΟΣ ΚΑΙ ΟΙ ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΑΥΤΗΝ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ
(Επιμέλεια: Αντώνης Παντελίδης) 

Δευτέρα, 30 Σεπτεμβρίου

• Ο Άρης ανατέλλει περίπου στις 3 π.μ. και φτάνει στις 30° πάνω από τον ανατολικό ορίζοντα στην αρχή του λυκαυγούς. Αυτό το πρωί, ο κόκκινος πλανήτης φαίνεται κοντά στην ημισέληνο, μέσα στα αστέρια του Λέοντα και περίπου 10° από το λαμπρότερο αστέρι του αστερισμού, τον Βασιλίσκο. Με μέγεθος 1,6, ο Άρης φαίνεται λίγο πιο αμυδρός από το αστέρι.
• 
  
  

Τρίτη, 1 Οκτωβρίου

• Αν και δεν θα το ξέρετε, απλώς κοιτάζοντας τον Άρη με γυμνό μάτι ή με κιάλια, ένα άλλο αντικείμενο του ηλιακού συστήματος απαντάται στη γύρω περιοχή. Ο κομήτης  ISON (C/2012 S1) βρίσκεται τώρα 2° βόρεια του πλανήτη και λάμπει γύρω στο 11ο μέγεθος, το οποίο τον θέτει εντός της εμβέλειας και των εξάιντσων τηλεσκοπίων σε έναν σκοτεινό ουρανό. Η εμφάνιση του κομήτη κοντά στον Άρη δεν είναι μια σύμπτωση εξαιτίας της θέσης τους παρατήρησης. Όντως, και οι δύο πραγματικά βρίσκονται κοντά ο ένας με τον άλλον στο διάστημα. Σήμερα, ο κομήτης περνάει 10.800.000 χιλιόμετρα από τον πλανήτη.

• Τώρα που ο Οκτώβριος είναι εδώ, ο μικρός φθινοπωρινός αστερισμός του Κριού είναι ορατός στα ανατολικά-βορειοανατολικά όταν βραδιάσει και καθ’ όλη τη διάρκεια της βραδιάς. Τα δύο ή τρία φωτεινότερα αστέρια του παρατάσσονται περίπου οριζόντια, πολύ κάτω από τα αστέρια του γαλαξία της Ανδρομέδας.

Τετάρτη, 2 Οκτωβρίου

• Απόψε σηματοδοτείται η ανεπίσημη έναρξη της ετήσιας βροχής μετεώρων «Ωριωνίδες». Αν και η βροχή αυτή δεν θα κορυφωθεί για σχεδόν τρεις εβδομάδες (πριν από την αυγή την 21η Οκτωβρίου), θα πρέπει να αρχίσετε να βλέπετε μερικούς διάττοντες τις πρώτες πρωινές ώρες. Οι επόμενες δύο εβδομάδες προσφέρουν καλή παρατήρηση αφού το φεγγάρι θα απουσιάζει από τον ουρανό πριν από την αυγή. Την καλή παρατήρηση όμως, θα αποτρέψει η σελήνη (μόνο δύο ημέρες μετά την πανσέληνο) στο αποκορύφωμα της βροχής. Τα μετέωρα φαίνονται να ακτινοβολούν από το βόρειο τμήμα του αστερισμού του Ωρίωνα του «κυνηγού».

Πέμπτη, 3 Οκτωβρίου

• Απόψε ο Δίας βρίσκεται μόλις 0,1° από το δέλτα των Διδύμων  (μέγεθος 3,5). Το αστέρι αυτό είναι περισσότερο από ένα μέγεθος λαμπρότερο από τον Γανυμήδη, τον πιο φωτεινό δορυφόρο του.

• Ο πλανήτης Ουρανός φτάνει σε αντίθεση απόψε, επίσημα στις 5 μ.μ. Ο εξωτερικός πλανήτης βρίσκεται απέναντι από τον Ήλιο στον ουρανό μας. Αυτό σημαίνει ότι ανατέλλει με το ηλιοβασίλεμα, σκαρφαλώνει ψηλότερα στα νότια περίπου στις 1 π.μ.  και δύει στην ανατολή του ηλίου. Ο Ουρανός βρίσκεται κοντά στα σύνορα μεταξύ Ιχθύων και Κήτους, περίπου 5 ° δυτικά-νοτιοδυτικά του μεγέθους 4,4 αστέρα δέλτα των Ιχθύων. Ο Ουρανός λάμπει με μέγεθος 5,7 και, όταν τον δούμε μέσα από ένα τηλεσκόπιο, εμφανίζει έναν 3.7 " διαμέτρου δίσκο που έχει ένα διακριτό μπλε-πράσινο χρώμα.

Παρατηρήστε τον Ουρανό με γυμνό μάτι ή κιάλια ανάμεσα στα αστέρια των Ιχθύων κοντά στην αντίθεσή του στις 3 Οκτωβρίου. (Ο χάρτης είναι από το περιοδικό Astronomy, του  Roen Kelly.)

Παρασκευή, 4 Οκτωβρίου

• Νέα σελήνη στις 3:36 π.μ. του Σαββάτου.

• Το πιο λαμπρό αστέρι στον δυτικό ουρανό μόλις χαθεί το λυκόφως είναι ο Αρκτούρος, το "αστέρι της άνοιξης", βυθίζεται σιγά σιγά στον ορίζοντα και γρήγορα θα χαθεί από τον βραδινό ουρανό.

Σάββατο, 5 Οκτωβρίου

• Το μεγάλο τετράγωνο του Πήγασου είναι ένας γνωστός αστερισμός του φθινοπωρινού ουρανού. Νωρίς το βράδυ, ψάξτε για ένα μεγάλο σχήμα  τετραγώνου ή ρόμβου στον ανατολικό ουρανό. Αυτός ο σχηματισμός επεκτείνεται περίπου 15 μοίρες στη μια πλευρά. Όμως, ένα από τα αστέρια του τετραγώνου δεν ανήκει στον Πήγασο. Το αστέρι στο αριστερό σημείο του «διαμαντιού» είναι ο Αλφεράτζ, γνωστός και σαν ο α της Ανδρομέδας.  

Κυριακή, 6 Οκτωβρίου

• Αν ο ορίζοντάς σας είναι καθαρός, χωρίς εμπόδια, στα δυτικά-νοτιοδυτικά, θα μπορέσετε να δείτε μια σύνοδο από αντικείμενα του ηλιακού συστήματος: τη σελήνη 2 ημερών, τον Κρόνο και τον Ερμή. Όλα χωράνε στο ίδιο οπτικό πεδίο με κιάλια.

• Θέλετε να γίνετε καλύτερος ερασιτέχνης αστρονόμος; Μάθετε τη θέση των αστερισμών με βάση τα πιο λαμπρά αστέρια τους και τους σχηματισμούς τους. Αυτό είναι το κλειδί για να εντοπίσετε και τα διάφορα αντικείμενα από το βαθύ ουρανό με κιάλια ή με τηλεσκόπιο. Ένας πολύ χρήσιμος οδηγός για εύκολο εντοπισμό των αστερισμών σε όλο τον ουρανό είναι το βιβλίο The Monthly Sky Guide (εκδόσειςΠΛΑΝΗΤΑΡΙΟ Θεσσαλονίκης).

• Μπορεί ένα αυτοματοποιημένο τηλεσκόπιο να αντικαταστήσει τους αστροχάρτες; Όπως ο Terence Dickinson και ο Alan Dyer λένε στο Backyard Astronomer's Guide:  "Δεν μπορεί κανείς να εκτιμήσει πλήρως το σύμπαν, αν δεν αναπτύξει την ικανότητα να βρίσκει πράγματα στον ουρανό και αν δεν κατανοεί τις ουράνιες κινήσεις. Αυτή η γνώση κατακτάται μόνο όταν κάποιος αφιερώνει χρόνο κάτω από τα αστέρια με φιλομάθεια και με έναν αστροχάρτη στα χέρια." Χωρίς αυτά, "Ο ουρανός ποτέ δεν γίνεται ένα φιλικό μέρος."

Έχετε δει ποτέ το ζωδιακό φως; Αυτό είναι ηλιακό φως που αντικατοπτρίζεται από διαπλανητική σκόνη που είναι σε τροχιά, μέσα στο επίπεδο του ηλιακού συστήματος. Οι επόμενες δύο εβδομάδες αποτελούν μια πολύ καλή ευκαιρία για να το παρατηρήσετε από το βόρειο ημισφαίριο, τις ώρες πριν την ανατολή του ήλιου, περίπου στις 5:30, όταν αρχίζει να χαράζει.  Το βουνό που φαίνεται στο μέσο και αριστερά της πανέμορφης αυτής  φωτογραφίας του Κωνσταντίνου Εμμανουηλίδη είναι το όρος Άθως στη Χαλκιδική.

• Θέλετε να μυηθείτε στο χώρο της αστροφωτογραφίας; Συμβουλευθείτε το βιβλίοΑστροφωτογραφία (εκδόσεις ΠΛΑΝΗΤΑΡΙΟ Θεσσαλονίκης) και αποκτήστε τις κατάλληλες γνώσεις για να φωτογραφίσετε το ηλιακό μας σύστημα και πέρα από αυτό).

ΟΙ ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ

• Για καθημερινή ενημέρωση σχετικά με την ηλιακή δραστηριότητα, επισκεφτείτε τον δικτυακό τόπο:www.spaceweather.com.

• Ο Ερμής (μέγεθος -0,1) είναι χαμηλά στον δυτικό ουρανό το σούρουπο. Περίπου 30 λεπτά μετά το ηλιοβασίλεμα, προσπαθήστε να τον εντοπίσετε περίπου 20° κάτω και στα δεξιά της Αφροδίτης και 9° κάτω και δεξιά του Κρόνου.

• Η Αφροδίτη (μέγεθος -4,2) και ο Κρόνος (μέγεθος 0,7) βρίσκονται χαμηλά στα δυτικά-νοτιοδυτικά στο βραδινό λυκόφως, αρκετά χαμηλότερα από τον Αρκτούρο και στα αριστερά του. Ο Κρόνος συνεχίζει να απομακρύνεται στα δεξιά της Αφροδίτης, είναι 17° μακριά της στις 4 Οκτωβρίου.

• Ο Άρης (μέγεθος +1,6, στον Λέοντα) ανατέλλει στις 3 π.μ. Βρίσκεται αρκετά κάτω και στα αριστερά του λαμπρού Δία. Με τηλεσκόπιο, η φαινόμενη διάμετρός του  είναι μόλις 4,4 “. Κάτω από τον Άρη είναι οΒασιλίσκος, παρόμοιος σε φωτεινότητα και κινείται όλο και πιο κοντά του από μέρα σε μέρα. Συγκρίνετε τα χρώματά τους.

• Ο Δίας (μέγεθος -2,2, στους Διδύμους) ανατέλλει στις 1 π.μ. και λάμπει ψηλά στα ανατολικά-νοτιοανατολικά κατά τη διάρκεια του λυκαυγούς. Στα αριστερά του είναι ο Κάστωρ και ο Πολυδεύκης. Το αστέρι δέλτα των Διδύμων (μέγεθος 3,5) είναι πολύ κοντά στον πλανήτη όλη αυτή την εβδομάδα.

• Ο Ουρανός (μέγεθος 5.7, στους Ιχθείς) και ο Ποσειδώνας (μέγεθος 7,8, στον Υδροχόο) είναι ψηλά στα νοτιοανατολικά στις 10 μ.μ. Ο Ουρανός είναι σε αντίθεση αυτή την εβδομάδα. Χρησιμοποιήστε τους χάρτες για τον εντοπισμό των δύο πλανητών εδώ:http://media.skyandtelescope.com/documents/Uranus-Neptune-2013.pdf

http://www.astronomy.gr