Ο ΟΥΡΑΝΟΣ ΚΑΙ ΟΙ ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΑΥΤΗΝ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ

(Επιμέλεια: Αντώνης Παντελίδης)

Δευτέρα, 2 Μαΐου

• Θα υπάρξουν πολλές ευκαιρίες να δείτε τους τέσσερις πλανήτες να συγκεντρώνονται από κοινού αυτό το μήνα. Αυτή η ομαδοποίηση των πλανητών είναι ορατή πολύ χαμηλά στην ανατολή πριν από την ανατολή του ήλιου. Ένα ζευγάρι κιάλια ίσως να είναι απαραίτητα για να βρείτε τους αμυδρότερους πλανήτες στη λάμψη του πρωινού λυκόφωτος. Σήμερα το πρωί ο Ερμής είναι κάτω και δεξιά της Αφροδίτης. Ο Άρης και ο Δίας είναι κάτω και στα δεξιά του Ερμή.

Τρίτη, 3 Μαΐου

• Ο Σείριος φαίνεται τον Μάιο; Θα πρέπει να είστε ακόμη σε θέση να εντοπίσετε το λαμπρότερο αστέρι του Μεγάλου Κυνός, τον Σείριο, χαμηλά στα νοτιοδυτικά στο τέλος του λυκόφωτος. Πόσο ακόμα στους θερμότερους μήνες  μπορείτε να το ακολουθήσετε στην πορεία του προς τη δύση;

• Νέα σελήνη στις 9:52 π.μ.

Τετάρτη, 4 Μαΐου

• Κοιτάξτε χαμηλά στα δυτικά βορειοδυτικά το σούρουπο. Εκεί θα βρίσκεται η λεπτή σελήνη σε απόσταση 2,5 μοιρών από το σμήνος των Πλειάδων. Ο πορτοκαλής Αλντεμπαράν θα είναι πιο πάνω και στα αριστερά της σελήνης. Η εικόνα επαναλαμβάνεται το επόμενο βράδυ, με τη σελήνη όμως να ανεβαίνει ψηλότερα στον ουρανό. 

Πέμπτη, 5 Μαΐου

• Ο Αρκτούρος είναι το πιο λαμπρό αστέρι στα ανατολικά όταν πέσει το σκοτάδι. Ο Κρόνος λάμπει πάνω από τον Στάχυ στα νοτιοανατολικά. Κοιτάξτε κάτω δεξιά του Κρόνου και του Στάχυ για το τεσσάρων αστέρων μοτίβο του ανοιξιάτικου αστερισμού του Κόρακα.

• Η Σελήνη στο σούρουπο βρίσκεται ανάμεσα στον Αλντεμπαράν από κάτω του και το βήτα του Ταύρου από πάνω του.

• Η ετήσια μετεωρική βροχή Ήτα Υδροχοΐδες θα πρέπει να έχει  κορυφωθεί πριν από την αυγή της Παρασκευής. Αυτή είναι συχνά η καλύτερη βροχή του έτους για τους παρατηρητές του Νότιου Ημισφαιρίου, αλλά στα βόρεια γεωγραφικά πλάτη είναι πολύ πιο αδύναμη.

Παρασκευή, 6 Μαΐου

• Ο μηνίσκος της σελήνης λάμπει στα δυτικά νωρίς το βράδυ. Το λαμπρότερο αστέρι αρκετά πάνω και στα δεξιά της σελήνης είναι η Αίγα. Κάτω και στα αριστερά της σελήνης ο Μπετελγκέζ του Ωρίωνα βυθίζεται χαμηλά στον ορίζοντα.

• Από το πρωί του Σαββάτου μέχρι τις 15 Μαΐου, με κιάλια θα βλέπετε τον Ερμή λιγότερο από 1 ½ ° χαμηλότερα και στα δεξιά της Αφροδίτης και τον Δία στο ίδιο 5 ° οπτικό πεδίο. Παρακολουθήστε τις αλλαγές των θέσεων των πλανητών από πρωί σε πρωί.

Σάββατο, 7 Μαΐου

• Το φεγγάρι λάμπει στους Διδύμους αυτό το βράδυ κάτω από τον Πολυδεύκη και τον Κάστορα. Αριστερά της Σελήνης είναι ο Προκύων. Πιο μακριά από τη Σελήνη είναι η Αίγα. Αυτά τα τέσσερα αστέρια σχηματίζουν ένα τεράστιο τόξο πάνω από την ημισέληνο το σούρουπο. Αυτή είναι μια τυπική ανοιξιάτικη ουράνια σκηνή που επαναλαμβάνεται όταν η Σελήνη είναι σε αύξουσα φάση  κάθε Απρίλιο και Μάιο.
  
  
  

• Τέσσερις πλανήτες συναθροίζονται χαμηλά στην αυγή για περισσότερο από μια εβδομάδα. Η παραπάνω εικόνα είναι για το πρωινό της Κυριακής 8 Μαΐου. Θα χρειαστείτε κιάλια. Η ορατότητά τους στον λαμπρό ουρανό έχει τονιστεί αρκετά στο παραπάνω σχεδιάγραμμα.

Κυριακή, 8 Μαΐου

• Τώρα που ο Μάιος είναι εδώ, στο σούρουπο, ο Βέγας έχει ήδη ανατείλει και φαίνεται χαμηλά στα βορειοανατολικά (ανάλογα με το γεωγραφικό σας πλάτος). Πάνω από τον Βέγα είναι το τεσσάρων αστέρων κεφάλι του Δράκοντα, με τη φωτεινή μύτη του να σκοπεύει προς τον Βέγα. Ψάξτε για το κεφάλι του Δράκοντα περίπου 1 ½ γροθιά στο ύψος ενός τεντωμένου βραχίονα πάνω από τον Βέγα και  λίγο στα αριστερά.

Η φωτογραφία αυτή του Κρόνου, τραβηγμένη από τον Αγάπιο Ηλία στις 13 Απριλίου, έχει καταγράψει τους δορυφόρους Ρέα και Τηθύ κοντά στο δίσκο του Κρόνου.

• Θέλετε να γίνετε καλύτερος ερασιτέχνης αστρονόμος; Μάθετε τη θέση των αστερισμών με βάση τα πιο λαμπρά αστέρια τους και τους σχηματισμούς τους. Αυτό είναι το κλειδί για να εντοπίσετε και τα διάφορα αντικείμενα από το βαθύ ουρανό με κιάλια ή με τηλεσκόπιο. Ένας πολύ χρήσιμος οδηγός για εύκολο εντοπισμό των αστερισμών σε όλο τον ουρανό είναι το βιβλίο The Monthly Sky Guide (εκδόσεις ΠΛΑΝΗΤΑΡΙΟ Θεσσαλονίκης).

• Μπορεί ένα αυτοματοποιημένο τηλεσκόπιο να αντικαταστήσει τους αστροχάρτες; Όπως ο Terence Dickinson και ο Alan Dyer λένε στο Backyard Astronomer's Guide:  "Δεν μπορεί κανείς να εκτιμήσει πλήρως το σύμπαν, αν δεν αναπτύξει την ικανότητα να βρίσκει πράγματα στον ουρανό και αν δεν κατανοεί τις ουράνιες κινήσεις. Αυτή η γνώση κατακτάται μόνο όταν κάποιος αφιερώνει χρόνο κάτω από τα αστέρια με φιλομάθεια και με έναν αστροχάρτη στα χέρια." Χωρίς αυτά, "Ο ουρανός ποτέ δεν γίνεται ένα φιλικό μέρος."

• Θέλετε να μυηθείτε στο χώρο της αστροφωτογραφίας; Συμβουλευθείτε το βιβλίο Αστροφωτογραφία(εκδόσεις ΠΛΑΝΗΤΑΡΙΟ Θεσσαλονίκης) και αποκτήστε τις κατάλληλες γνώσεις για να φωτογραφίσετε το ηλιακό μας σύστημα και πέρα από αυτό).
  
  
  
  
  ΟΙ ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ
  
  
• Παρατηρείτε τον Ήλιο καθημερινά (με τη χρήση ενός ασφαλούς ηλιακού φίλτρου) αφού σχεδόν πάντοτε αποκαλύπτονται ενδιαφέροντα φαινόμενα στην επιφάνειά του. Ο Ήλιος βγαίνει από ένα ασυνήθιστα μεγάλο ηλιακό ελάχιστο. Η ηλιακή δραστηριότητα επιταχύνεται, με τις ηλιακές κηλίδες και άλλα μαγνητικά φαινόμενα να συμβαίνουν πιο συχνά τώρα. Για καθημερινή ενημέρωση σχετικά με την ηλιακή δραστηριότητα, επισκεφτείτε τον δικτυακό τόπο: www.spaceweather.com.

• Ο Ερμής, η Αφροδίτη, ο Άρης και ο Δίας είναι βυθισμένοι στο φως της ανατολής του ήλιου. Η Αφροδίτη βρίσκεται χαμηλότερα από τους άλλους πλανήτες και είναι κατά πολύ η πιο λαμπρή. Θα χρειαστείτε ένα ζευγάρι κιάλια, 20 με 30 λεπτά πριν την ανατολή του ήλιου για να δείτε τον πολύ πιο αμυδρό Ερμή κάτω και στα αριστερά της Αφροδίτης. Ο Δίας ανεβαίνει λίγο ψηλότερα και φαίνεται ευκολότερα από μέρα σε μέρα. Ο Άρης, ο πιο αμυδρός απ’ όλους, είναι κοντά στον Δία. Πέρασε μόλις 0,4° βόρεια (πάνω αριστερά) από τον γίγαντα πλανήτη, το πρωινό της 1ης Μαΐου. 

• Τώρα που ο Κρόνος έχει περάσει αρκετά πια την αντίθεσή του στις 3 Απριλίου, οι δακτύλιοί του έχουν γίνει αμυδρότεροι και έχουν επιστρέψει στην συνηθισμένη φωτεινότητά τους.

• Ο Κρόνος (μέγεθος +0,5 στην Παρθένο), ανατέλλει περίπου στις 5:30 μ.μ. και βρίσκεται ψηλά στο νότο μετά τις 10 μ.μ. Τότε είναι και η καλύτερη ώρα για να τον παρατηρήσετε με τηλεσκόπιο. Μη τον μπερδέψετε με τον Στάχυ, περίπου 12° πιο κάτω ή τον λαμπρότερο Αρκτούρο 30° στα αριστερά του. Οι δακτύλιοι του Κρόνου έχουν ανοίξει στις  8° από την θέση κάτοψης, στο μεγαλύτερο άνοιγμά τους από το 2007. 

• Μόνο 1 ½ ° περίπου από τον Κρόνο είναι το αστέρι γ της Παρθένου (Πορίμα), ένα ωραίο αλλά δύσκολο να εντοπιστεί με τηλεσκόπιο διπλό αστέρι. Η απόσταση που χωρίζει τα δύο αστέρια είναι μόλις 1,7 δευτερόλεπτα του τόξου. Χρησιμοποιήστε μεγάλη μεγέθυνση και να ελπίζετε ότι το seeing θα είναι καλό.

• Δείτε πόσους από τους δορυφόρους του Κρόνου μπορείτε να προσδιορίσετε με το τηλεσκόπιό σας χρησιμοποιώντας αυτό το online εργαλείο: http://www.skyandtelescope.com/observing/objects/javascript/saturn_moons

•  Ο Ουρανός έχει χαθεί στο φως της ανατολής του Ήλιου.

• Ο Ποσειδώνας (μέγεθος 7,9 στον Υδροχόο) βρίσκεται χαμηλά στα ανατολικά νοτιοανατολικά λίγο πριν το πρώτο φως της αυγής. 

www.astronomy.gr