''Ουρανοκατέβατοι''

Ο ΟΥΡΑΝΟΣ ΚΑΙ ΟΙ ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΑΥΤΗΝ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ
(Επιμέλεια: Αντώνης Παντελίδης

Δευτέρα, 23 Νοεμβρίου

• Η ημισέληνος βρίσκεται πάνω από τον Δία. Θα βρείτε τον Δία και την σελήνη στο νότο το λυκόφως.

Τρίτη, 24 Νοεμβρίου

• Πρώτο τέταρτο της σελήνης στις 11:41 μ.μ.

• Στην Κασσιόπη, το λαμπρό κεντρικό αστέρι της, το γ, με μέγεθος 2,8 και σε απόσταση 100 ετών φωτός μακριά είναι εάν πολύ ασυνήθιστο αστέρι. Θεωρήθηκε ότι ήταν ένα μεταβλητό αστέρι το οποίο και παρουσίαζε δραματικές αλλαγές στην θερμοκρασία του, το φασματικό τύπο του, το φαινόμενο μέγεθος, το χρώμα και την διάμετρο. Είναι επίσης ένα διπλό αστέρι όπου ο συνοδός του αστέρας είναι δύσκολο να παρατηρηθεί. Με μέγεθος 11, ο συνοδός είναι 3000 φορές αμυδρότερος από τον κυρίως αστέρα!
  
  
  
  
  
  
  
  
  
  
  

• Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία διέρχεται από τον κεντρικό μεσημβρινό του πλανήτη στις 9:36 μ.μ

Τετάρτη, 25 Νοεμβρίου

• Το Κήτος, το θαλάσσιο τέρας  ή η φάλαινα, εκτείνεται πέρα από το νοτιοανατολικό μέρος του βραδινού ουρανού. Βρίσκεται κάτω από τον Πήγασο και την Ανδρομέδα και περίπου ένα τρίτο πάνω από τον ορίζοντα. Το Κήτος μοιράζεται επίσης τη μυθολογία με αυτούς τους δύο αστερισμούς. Το φωτεινότερο αστέρι του Κήτους είναι ο 2ου μεγέθους Diphda, 20 μοίρες πάνω από το νοτιοανατολικό σημείο και περίπου 1 ½  ώρες μετά από το ηλιοβασίλεμα. 

• Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία διέρχεται από τον κεντρικό μεσημβρινό του πλανήτη στις 5:28 μ.μ

Πέμπτη, 26 Νοεμβρίου

• Η σελήνη λάμπει ψηλά στο νότο νωρίς το βράδυ. Πιο ψηλά της βρίσκεται το Μεγάλο Τετράγωνο του Πήγασου.

Παρασκευή, 27 Νοεμβρίου

• Μετά τις 9:30 το βράδυ, το πιο λαμπρό άστρο του ουρανού, ο Σείριος τρεμοσβήνει έντονα κάτω από τον Ωρίωνα, στον νότιο-ανατολικό ουρανό. Αν προεκτείνουμε την γραμμή που σχηματίζεται από τα τρία άστρα της ζώνης του αστερισμού, σχεδόν θα σημαδέψουμε τον Σείριο. Τα πανέμορφα χρώματα του αποκαλύπτονται δραματικά με παρατήρηση μέσω ενός τηλεσκοπίου. Ο Σείριος έχει συνοδό έναν αστέρα που εμφανίζεται μόνο με ένα μεγάλο τηλεσκόπιο. Νότια του και σε μικρή απόσταση υπάρχει και ένα ανοιχτό σμήνος, το Μ41 που είναι άξιο παρατήρησης με κιάλια ή τηλεσκόπιο.

• Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία διέρχεται από τον κεντρικό μεσημβρινό του πλανήτη στις 7:07 μ.μ

Σάββατο, 28 Νοεμβρίου

• Στα αριστερά της σελήνης (σε φάση gibbous) αυτό το βράδυ βρίσκονται τα αστέρια του μικρού αστερισμού του Κριού.
  
  
  
  
  
  
  
  
  
  
  

• Το θ του Ηνίοχου (RA 05 59 43 Dec +37 12 45), στην ανατολική πλευρά του σχηματισμού του πενταγώνου του αστερισμού του Ηνίοχου, απέχει 110 έτη φωτός και με φαινόμενο μέγεθος 2,7 είναι μέλος ενός τετραπλού συστήματος αστέρων που έχουν μέγεθος από 2,7 μέχρι 10,7. Ακόμα και με ένα μικρό τηλεσκόπιο, φαίνεται ότι το πιο λαμπρό μέλος, το Θήτα Β είναι το ίδιο επίσης ένα διπλό αστέρι. Καταγράφηκε αρχικά από τον  Otto Struve  το 1871. Το ζευγάρι κινείται αρκετά αργά και μπορεί να πάρει μέχρι και 800 έτη για να καλύψει την μεταξύ τους απόσταση, 110AU. Αξιοσημείωτο είναι το ασυνήθιστο χρώμα του. Αν και θα σας φανεί λευκό,  κοιτάζοντας πιο προσεχτικά στους δίσκους περίθλασης που σχηματίζονται εξαιτίας της δικιάς μας ατμόσφαιρας, η οποία και δρα σαν ένα πρίσμα, θα διακρίνετε ένα έντονα μπλε ή μωβ χρώμα γύρω από το αστέρι, πολύ περισσότερο από ότι δείχνουν άλλα αστέρια του ίδιου φασματικού τύπου. Γιατί;  Επειδή το θήτα είναι ένα αστέρι πυριτίου!

Κυριακή, 29 Νοεμβρίου

• Τα πιο λαμπρά αστέρια στην αρχή της νύχτας είναι ο Βέγας στα δυτικά-βορειοδυτικά και η Αίγα στα βορειοανατολικά. Και τα δύο αστέρια φαίνεται να είναι το ίδιο ψηλά στον ουρανό περίπου στις 7:οο. Το φαινόμενο μέγεθος και των δύο είναι 0,0. Ο πιο λαμπρός Σείριος δεν ανατέλλει πριν τις 9:00.

• Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία διέρχεται από τον κεντρικό μεσημβρινό του πλανήτη στις 8:46 μ.μ. 
  
  

• Θέλετε να γίνετε καλύτερος ερασιτέχνης αστρονόμος; Μάθετε τη θέση των αστερισμών με βάση τα πιο λαμπρά αστέρια τους και τους σχηματισμούς τους. Αυτό είναι το κλειδί για να εντοπίσετε και τα διάφορα αντικείμενα από το βαθύ ουρανό με κιάλια ή με τηλεσκόπιο. Ένας πολύ χρήσιμος οδηγός για εύκολο εντοπισμό των αστερισμών σε όλο τον ουρανό είναι το βιβλίο The Monthly Sky Guide (εκδόσεις ΠΛΑΝΗΤΑΡΙΟ Θεσσαλονίκης).

• Παραπάνω δίνονται οι ημέρες και οι ώρες, κατά τη διάρκεια της εβδομάδας αυτής, στις οποίες μπορούμε να παρατηρήσουμε με ένα καλό τηλεσκόπιο (πάνω από 4 ίντσες) την περίφημη ερυθρά  κηλίδα του Δία (το χρώμα της είναι ελαφρά πορτοκαλί). Η παρατήρηση της κηλίδας μπορεί να γίνει από 50 λεπτά πριν έως 50 λεπτά μετά την αναγραφόμενη ώρα.

Μια διαφορετική φωτογραφία του νεφελώματος του Ωρίωνα απο τον Βασίλη Παπαϊωάννου. Χρησιμοποίησε την στήριξη EQ6SKYSCAN και τον φακό NIKKOR 300mm ED προσαρμοσμένο στην ccd camera ATIK 16HR. Η έκθεση ήταν 1 ½ ώρα.

• Θέλετε να μυηθείτε στο χώρο της αστροφωτογραφίας; Συμβουλευθείτε το βιβλίο Αστροφωτογραφία (εκδόσεις ΠΛΑΝΗΤΑΡΙΟ Θεσσαλονίκης) και αποκτήστε τις κατάλληλες γνώσεις για να φωτογραφίσετε το ηλιακό μας σύστημα και πέρα από αυτό).

                                       

       ΟΙ ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΑΥΤΗΝ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ

• Παρατηρείτε τον ήλιο καθημερινά (με τη χρήση ενός ασφαλούς ηλιακού φίλτρου) αφού σχεδόν πάντοτε αποκαλύπτονται ενδιαφέροντα φαινόμενα στην επιφάνειά του. Η κηλίδα με αριθμό 1033, από τον νέο ηλιακό κύκλο #24, φαίνεται ότι αρχίζει σιγά σιγά να χάνεται. Για καθημερινή ενημέρωση σχετικά με την ηλιακή δραστηριότητα, επισκεφτείτε τον δικτυακό τόπο: www.spaceweather.com

• Ο Ερμής έχει χαθεί στο φως της δύσης του ήλιου.

• Η Αφροδίτη (μέγεθος -3,9) ολοένα και βυθίζεται χαμηλά πάνω από τον ανατολικό ορίζοντα στο λυκαυγές, 30 λεπτά πριν την ανατολή του ήλιου. Ο Κρόνος φαίνεται επίσης πολύ πιο μακριά πάνω και στα δεξιά της. 
  
• Ο Άρης (μέγεθος +0,1, στον Καρκίνο) αρκετά πιο κάτω από τον Κάστορα και τον Πολυδεύκη, ανατέλλει περίπου στις 10:30 το βράδυ και βρίσκεται ψηλά στον νοτιοανατολικό ουρανό πριν το λυκαυγές. Ο Άρης αρχίζει μια μακριά, αργή πορεία που θα τον φέρει σε αντίθεση στις 29 Ιανουαρίου, 2010. Με τηλεσκόπιο, ο δίσκος του πλανήτη είναι μόλις 9 δευτερόλεπτα του τόξου και θα φθάσει στα 14,1 δευτερόλεπτα τον Ιανουάριο όταν θα βρεθεί σε αντίθεση, όχι ιδιαίτερα λαμπρός. Μπορείτε να διακρίνετε τον βόρειο πόλο του πλανήτη;

• Ο Δίας (μέγεθος -2,3, στον Αιγόκερο) λάμπει φωτεινός στον νότο στο λυκόφως και χαμηλότερα στα νοτιοδυτικά αργότερα το βράδυ. Δύει περίπου στις 11:00 μ.μ. 

• Ο Κρόνος (μέγεθος 1,0, στην κεφαλή της Παρθένου), εμφανίζεται ολοένα και ψηλότερα στα ανατολικά νοτιοανατολικά πριν και κατά τη διάρκεια του λυκαυγούς. Με τηλεσκόπιο, θα μπορέσετε να δείτε ότι οι δακτύλιοί του είναι ακόμα σε κλίση 4° από την θέση κάτοψης.

• Ο Ουρανός  (μέγεθος 5,8, στους Ιχθείς) βρίσκεται ψηλά στον νότο νωρίς το βράδυ.

• Ο Ποσειδώνας (μέγεθος 7,9, στον Αιγόκερο) βρίσκεται 4° ανατολικά του Δία. Θα βρείτε αναλυτικούς χάρτες με τις θέσεις του Ουρανού και του Ποσειδώνα εδώ: http://media.skyandtelescope.com/documents/Uranus_Neptune09.pdf

• Ο Πλούτωνας έχει χαθεί στο φως της δύσης του ήλιου.

Email: planitario@astronomy.gr
http://www.astronomy.gr