3/6/09

Αστρονομία (Εβδομάδα 1/6 - 7/6)

Ο ΟΥΡΑΝΟΣ ΚΑΙ ΟΙ ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΑΥΤΗΝ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ
(Επιμέλεια: Αντώνης Παντελίδης)

Δευτέρα, 1 Ιουνίου
  • Το πιο λαμπρό αστέρι ψηλά στον ανατολικό-βορειοανατολικό ουρανό το βράδυ είναι ο Βέγας, φέγγοντας λευκός με κάποιο ίχνος γαλάζιου. Το πιο φωτεινό αστέρι κάτω και στα αριστερά του είναι ο Ντενέμπ (ο α του Κύκνου). Αν κοιτάξετε κάτω από τον Βέγα και στα δεξιά του θα δείτε και τον Αλτάιρ να ανατέλει. Αυτά τα τρία λαμπρά αστέρια σχηματίζουν ένα μεγάλο τρίγωνο στον ουρανό, γνωστό ως Θερινό Τρίγωνο.
Τρίτη, 2 Ιουνίου

  • Ο Άρης είναι 5° κάτω και στα αριστερά της Αφροδίτης. Η απόσταση των δυο πλανητών ολοένα και μικραίνει. Θα παραμείνουν σε απόσταση μικρότερη των 5° μέχρι την 4η Ιουλίου. Στις 21 Ιουνίου, η Αφροδίτη και ο Άρης θα βρίσκονται μόλις 2° μακριά. Θα δείτε το ζευγάρι των πλανητών στα ανατολικά στο λυκαυγές.

Τετάρτη, 3 Ιουνίου

  • Η Αφροδίτη απέχει 60° από τον Δία. Και οι δυο φαίνονται στον πρωινό ουρανό. Η Αφροδίτη είναι χαμηλά στην ανατολή ενώ ο Δίας είναι ψηλά στα νοτιοανατολικά. Η Αφροδίτη είναι φωτεινότερη, λάμποντας με μέγεθος -4,3 ενώ ο Δίας έχει μέγεθος -2,3. Ο Δίας ανατέλλει περίπου 4 ½ ώρες πριν την ανατολή του ήλιου. Η Αφροδίτη βγαίνει 2 ώρες πριν τον ήλιο.
  • Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία διέρχεται από τον κεντρικό μεσημβρινό του πλανήτη στις 4:53 π.μ., ξημερώματα Πέμπτης.

Πέμπτη, 4 Ιουνίου

  • Αυτό το Σαββατοκύριακο, ο Δίας και ο Κρόνος φθάνουν στη μέγιστη μεταξύ τους απόσταση, 162°. Προσπαθήστε να δείτε και τους δύο συγχρόνως. Κοιτάξτε περίπου 4 ώρες και 20 λεπτά πριν την ανατολή του ήλιου. Ο Κρόνος βρίσκεται στα δυτικά και ο Δίας είναι στα ανατολικά νοτιοανατολικά. Και οι δύο θα απέχουν περίπου 5° πάνω από τον ορίζοντα. Αυτοί οι δύο πλανήτες περνούν ο ένας τον άλλον κάθε 20 έτη. Η τελευταία φορά που ήταν ο ένας δίπλα στον άλλο ήταν στο έτος 2000. Η επόμενη φορά θα είναι το 2020. Το προσεχές έτος θα είναι τόσο μακριά ο ένας από τον άλλον όσο ποτέ.
Παρασκευή, 5 Ιουνίου

  • Η Αφροδίτη είναι στη μέγιστη αποχή της από τον ήλιο, 46° στα δυτικά του. Ανατέλλει περίπου 2 ώρες πριν την ανατολή. Θα βρείτε την Αφροδίτη κοιτάζοντας στην ανατολή στο φως του λυκαυγούς.
Σάββατο, 6 Ιουνίου
  • Όσο πλησιάζει η ανατολή του ήλιου της Κυριακής, ο λαμπρός Αντάρης πλησιάζει τη σελήνη, μέχρι και 1,5 μοίρα. Σε περιοχές της Βόρειας Αμερικής, στην βορειοδυτική Αφρική, και αλλού, θα έχουμε το ενδιαφέρον φαινόμενο της επιπρόσθησης του αστέρα από την σελήνη. Προηγείται η απόκρυψη του αστέρα και ακολουθεί η επανεμφάνιση του.
Κυριακή, 7 Ιουνίου

  • Πανσέληνος στις 9:15 μ.μ.
  • Ώσπου να πέσει η νύχτα, η κατσαρόλα της Μεγάλης Αρκτου ήδη κρέμεται σχεδόν ευθεία με την λαβή προς τα κάτω, πολύ ψηλά στα βορειοδυτικά. Μόνο μερικές εβδομάδες πριν, η κατσαρόλα φαίνονταν οριζόντια! Πώς άλλαξε τόσο γρήγορα; Η απάντηση είναι ότι ο σχηματισμός αυτός περνά κοντά στο ζενίθ, το σημείο στον ουρανό ευθεία πάνω. Ακόμη και μια αρκετά μικρή αλλαγή της θέσης σε αυτό το μέρος του ουρανού αλλάζει κατά πολύ το μέρος του αστερισμού που θεωρούμε να είναι το "επάνω."

  • Θέλετε να γίνετε καλύτερος ερασιτέχνης αστρονόμος; Μάθετε τη θέση των αστερισμών με βάση τα πιο λαμπρά αστέρια τους και τους σχηματισμούς τους. Αυτό είναι το κλειδί για να εντοπίσετε και τα διάφορα αντικείμενα από το βαθύ ουρανό με κιάλια ή με τηλεσκόπιο. Ενας πολύ χρήσιμος οδηγός για εύκολο εντοπισμό των αστερισμών σε όλο τον ουρανό είναι το βιβλίο The Monthly Sky Guide (εκδόσεις ΠΛΑΝΗΤΑΡΙΟ Θεσσαλονίκης).

Αν και με μια ματιά ο κρατήρας Κοπέρνικος είναι ο πιο λαμπρός και κυριαρχεί στην εικόνα της σελήνης, κοιτάζοντας νοτιότερα προσπαθήστε να εντοπίσετε τον κρατήρα Bullialdus. Ακόμα και με κιάλια θα τον εντοπίσετε κοντά στο κέντρο της Mare Nubium. Αξίζει να μεγεθύνετε με το προσοφθάλμιό σας όσο μπορείτε παρατηρώντας ιδιαίτερα την κορυφή στο κέντρο του κρατήρα. Η φωτογραφία είναι του Wes Higgins.
  • Θέλετε να μυηθείτε στον χώρο της αστροφωτογραφίας; Συμβουλευθείτε το βιβλίο Αστροφωτογραφία (εκδόσεις ΠΛΑΝΗΤΑΡΙΟ Θεσσαλονίκης) και αποκτήστε τις κατάλληλες γνώσεις για να φωτογραφίσετε το ηλιακό μας σύστημα και πέρα από αυτό..

ΟΙ ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΑΥΤΗΝ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ


  • Παρατηρείτε τον ήλιο καθημερινά (με τη χρήση ενός ασφαλούς ηλιακού φίλτρου) αφού σχεδόν πάντοτε αποκαλύπτονται ενδιαφέροντα φαινόμενα στην επιφάνειά. Για καθημερινή ενημέρωση σχετικά με την ηλιακή δραστηριότητα, επισκεφτείτε τον δικτυακό τόπο: www.spaceweather.com Μια ηλιακή κηλίδα, η #1019, μέλος του νέου ηλιακού κύκλου, #24, έχει εμφανισθεί στον ήλιο. (Η παρακάτω φωτογραφία της κηλίδας αυτής είναι απο το SOHO)


  • Ο Ερμής έχει χαθεί στο φως της ανατολής του ήλιου.

  • Η Αφροδίτη (με φαινόμενο μέγεθος – 4,5, ανάμεσα στους Ιχθείς και τον Κριό) είναι χαμηλά στον πρωινό ουρανό, πάνω από τον ανατολικό ορίζοντα, 60 με 40 λεπτά πριν την ανατολή του ήλιου. Μη την μπερδέψετε με τον λαμπρό Δία που βρίσκεται ψηλότερά της και αρκετά πιο μακριά. Με τηλεσκόπιο φαίνεται ότι ο δίσκος της φθάνει στη φάση της διχοτόμου. Αυτό θα γίνει στις 5 Ιουνίου και θα φανεί καθαρά μερικές ημέρες αργότερα (δίσκος γεμάτος κατά 50%). Με τηλεσκόπιο, θα την παρατηρήσετε καλύτερα νωρίς το πρωί όταν θα βρίσκεται ψηλότερα στον ουρανό και ο αέρας θα είναι πιο σταθερός.
  • Ο Άρης (μέγεθος +1,2, στα σύνορα του Κριού με τους Ιχθείς) παραμένει πολύ χαμηλά στο φως της ανατολής του ήλιου, 5° κάτω από την Αφροδίτη και στα αριστερά της. Ο Άρης αρχίζει μια μακριά, αργή πορεία που θα τον φέρει σε αντίθεση στις 29 Ιανουαρίου, 2010. Θα χρειαστείτε κιάλια για να τον εντοπίσετε αφού είναι περίπου 200 φορές πιο αμυδρός από την Αφροδίτη. Υπάρχουν τέσσερις λόγοι γι’ αυτό: Ο Άρης είναι μακριά από τον ήλιο, άρα φωτίζεται λιγότερο, η επιφάνειά του είναι πιο σκοτεινή από την επιφάνεια της Αφροδίτης με τα λευκά νέφη, είναι μικρότερος σε μέγεθος πλανήτης από την Αφροδίτη, και βρίσκεται τώρα μακριά από τη Γη.
  • Ο Δίας (μέγεθος -2,5, στον Αιγόκερο για αυτό το έτος) ανεβαίνει όλο και πιο ψηλά καθημερινά. Θα τον δείτε στα νοτιοανατολικά πριν και κατά την διάρκεια του λυκαυγούς. Όσο πιο νότια ζείτε τόσο πιο ψηλά στον ουρανό θα είναι ο Δίας και τόσο πιο καλή και σταθερή εικόνα θα έχετε με ένα τηλεσκόπιο.
  • Ο Κρόνος (μέγεθος +0,9, στον Λέοντα ) λάμπει ψηλά στον νότο στα νοτιοδυτικά όταν βραδιάσει. Ο Βασιλίσκος, λιγότερο φωτεινός, τρεμοσβήνει 15° πάνω και στα δεξιά του Κρόνου νωρίς το βράδυ και ακριβώς στα δεξιά του αργότερα το βράδυ.
  • Ο Κρόνος έχει τους δακτυλίους του σε σχεδόν θέση κάτοψης, σε κλίση 4° από την θέση παρατήρησής μας πάνω στη Γη. Το άνοιγμα των δακτυλίων του είναι το μεγαλύτερο για αυτό το έτος. θα ανοίξουν ξανά και θα φθάσουν στις 4° στο τέλος του Μαΐου. Θα κλείσουν πάλι σε θέση σχεδόν απόλυτης κάτοψης τον Σεπτέμβριο του 2009, τότε που ο πλανήτης θα βρεθεί σε σύνοδο με τον ήλιο.
  • Ο Ουρανός (μέγεθος 5,9, στους Ιχθείς) βρίσκεται ανάμεσα στην Αφροδίτη και τον Δία στο λυκαυγές.
  • Ο Ποσειδώνας (μέγεθος 7,9, στον Αιγόκερο) βρίσκεται ακόμα ½° μακριά από τον Δία στο φως της αυγής, 15.000 φορές πιο αμυδρός απ’ αυτόν.
  • Ο Πλούτωνας (μέγεθος 14, στον βορειοδυτικό Τοξότη) βρίσκεται στα νότια λίγο πριν το λυκαυγές. Είναι 250 φορές πιο αμυδρός από τον Ποσειδώνα. Αν θέλετε πραγματικά να παρατηρήσετε τον Πλούτωνα κάντε το τώρα αφού ο πλανήτης, τα αμέσως επόμενα χρόνια, οδεύει προς τα πλούσια με αστέρια πεδία του γαλαξία μας όπου θα είναι δύσκολο να αναγνωριστεί μέσα σε άλλα αστέρια 14ου μεγέθους. Ιδανική θέση παρατήρησης στον βραδινό ουρανό θα έχει ο Πλούτωνας τον Ιούλιο και τον Αύγουστο.
Email: planitario@astronomy.gr
www.astronomy.gr

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου