''Ουρανοκατέβατοι''

Ο ΟΥΡΑΝΟΣ ΚΑΙ ΟΙ ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΑΥΤΗΝ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ
(Επιμέλεια: Αντώνης Παντελίδης)

Δευτέρα, 28 Δεκεμβρίου

• Η σελήνη, σε φάση gibbous, περνάει πολύ κοντά από το σμήνος των Πλειάδων. Για μέρος της ανατολικής Βόρειας Αμερικής, κάποια από τα αστέρια θα κρυφτούν από το φεγγάρι. Χρησιμοποιήστε κιάλια για να δείτε καλύτερα τα αστέρια δίπλα στη λαμπρή σελήνη.

Τρίτη, 29 Δεκεμβρίου

• Ο Αλγκόλ θα φθάσει στην ελάχιστη φωτεινότητά του, 3,4 αντί για το σύνηθες 2,1,  για δύο ώρες με κέντρο στις 1:14 μετά τα μεσάνυχτα. Θα πάρει μερικές ώρες μέχρι να επανακτήσει την φωτεινότητά του.

Τετάρτη, 30 Δεκεμβρίου

• Μπορείτε να δείτε τον Δία και τον Άρη συγχρόνως; Προσπαθήστε περίπου 3 ½ ώρες μετά το ηλιοβασίλεμα. Ο Δίας θα δύει στα δυτικά νοτιοδυτικά όταν ο Άρης θα ανατέλλει στα ανατολικά βορειοανατολικά. Και οι δύο πλανήτες θα βρίσκονται πολύ κοντά στον ορίζοντα. Η μεταξύ τους απόσταση είναι 173°.

Πέμπτη, 31 Δεκεμβρίου

• Πανσέληνος στις 9:13 μ.μ. με το φεγγάρι να είναι στους Διδύμους. Αυτή είναι η δεύτερη πανσέληνος στον ίδιο μήνα που συχνά ονομάζουν στις Η.Π.Α.  «το μπλε φεγγάρι» ("Blue Moon.") .

• Μερική έκλειψη σελήνης για μέρη της Ευρώπης, της Αφρικής και της Ασίας και της Αυστραλίας. Η διάρκεια του γεγονότος θα είναι περίπου τέσσερις ώρες αλλά θα είναι δύσκολο να το δει κανείς  με γυμνό μάτι καθώς το μέγεθος της σκιάς θα είναι 0,0763 και της παρασκιάς 1,0556. Το νότιο άκρο της σελήνης μόλις που αγγίζει την κεντρική σκιά της Γης. Η πρώτη επαφή της παρασκιάς είναι στις 17:17:08, η ολική είσοδος στην παρασκιά γίνεται στις 19:12:45 UT και το μέγιστο της έκλειψης είναι στις 19:22:39 UT όταν το μέγεθος της έκλειψης φθάνει στο 0,0763. Το τέλος της έκλειψης είναι περίπου στις 21:28:11 UT.  (Στους παραπάνω χρόνου προσθέστε +2 για του μετατρέψετε σε ώρα Ελλάδας).
  
  
  
  
  
  
  

• 
  
  
  
  
  
• Δείτε μια πολύ όμορφη γραφική αναπαράσταση της έκλειψης εδώ : http://www.shadowandsubstance.com/
  

Παρασκευή, 1 Ιανουαρίου

• Μια νέα δεκαετία αρχίζει κάτω απ’ το φως της λαμπρής σελήνης. Αρκετά πιο κάτω από την σελήνη είναι ο λαμπρός Σείριος, το πιο φωτεινό άστρο του ουρανού. Πάνω και στα δεξιά του Σείριου είναι ο Προκύων. Στα ανατολικά νοτιοανατολικά λάμπει ο Άρης, με τον Βασιλίσκο χαμηλότερά του.

• Παρατηρήστε την λαμπρή σελήνη καθώς πλησιάζει και περνάει τον Άρη και τον Βασιλίσκο από νύχτα σε νύχτα, από την 1η μέχρι και την 3η Ιανουαρίου.
  
  
  
  
  
  
  

Σάββατο, 2 Ιανουαρίου

• Οι Τεταρτίδες, η σύντομη βροχή διαττόντων κορυφώνεται αυτό το Σαββατοκύριακο. Η λαμπρή σελήνη όμως θα εμποδίσει κατά πολύ την θέασή τους. «Οι Τεταρτίδες ή Quadrantids είναι μία βροχή διαττόντων. Ακτινοβόλο σημείο της βροχής, είναι ο αστερισμός του Quadrans Muralis ή Επιτοίχιος Τετράς στα ελληνικά, ο οποίος δεν χρησιμοποιείται πλέον. Οι Τεταρτίδες παρατηρούνται γενικά μεταξύ των 1 έως 6 Ιανουαρίου. Ο ωριαίος ρυθμός θεωρητικά μπορεί να φτάσει τα 100 μετέωρα την ώρα.» (Πηγή: www.astronomia.gr)

Κυριακή, 3 Ιανουαρίου

• Το θερινό τρίγωνο που απαρτίζεται από τα φωτεινά αστέρια του Βέγα στον αστερισμό της Λύρας, τον Ντενέμπ στον αστερισμό του Κύκνου και τον Αλτάιρ στον Αετό φαίνεται ακόμα στο βραδινό λυκόφως. Από τα τρία αυτά  αστέρια, ο Αλτάιρ σε λίγες ημέρες θα διακρίνεται δύσκολα αφού θα είναι μόλις 6 μοίρες πάνω από τον δυτικό ορίζοντα.

• Θέλετε να γίνετε καλύτερος ερασιτέχνης αστρονόμος; Μάθετε τη θέση των αστερισμών με βάση τα πιο λαμπρά αστέρια τους και τους σχηματισμούς τους. Αυτό είναι το κλειδί για να εντοπίσετε και τα διάφορα αντικείμενα από το βαθύ ουρανό με κιάλια ή με τηλεσκόπιο. Ένας πολύ χρήσιμος οδηγός για εύκολο εντοπισμό των αστερισμών σε όλο τον ουρανό είναι το βιβλίο The Monthly Sky Guide (εκδόσεις ΠΛΑΝΗΤΑΡΙΟ Θεσσαλονίκης).
  
  
• Μπορεί ένα αυτοματοποιημένο τηλεσκόπιο να αντικαταστήσει τους αστροχάρτες; Όπως ο Terence Dickinson και ο Alan Dyer λένε στο Backyard Astronomer's Guide:  "Δεν μπορεί κανείς να εκτιμήσει πλήρως το σύμπαν, αν δεν αναπτύξει την ικανότητα να βρίσκει πράγματα στον ουρανό και αν δεν κατανοεί τις ουράνιες κινήσεις. Αυτή η γνώση κατακτάται μόνο όταν κάποιος αφιερώνει χρόνο κάτω από τα αστέρια με φιλομάθεια και με έναν αστροχάρτη στα χέρια." Χωρίς αυτά, "Ο ουρανός ποτέ δεν γίνεται ένα φιλικό μέρος."

Η μερική έκλειψη σελήνης αυτήν την παραμονή Πρωτοχρονιάς δυστυχώς δεν θα μας δώσει εικόνες παρόμοιες με την παραπάνω φωτογραφία μιας ολικής έκλειψης σελήνης. Θα πρέπει να περιμένουμε μέχρι τις 15 Ιουνίου του 2011! (Η φωτογραφία είναι από την έκλειψη στις 21-2-2008.Tου Αντώνη Παντελίδη)

• Θέλετε να μυηθείτε στο χώρο της αστροφωτογραφίας; Συμβουλευθείτε το βιβλίο Αστροφωτογραφία (εκδόσεις ΠΛΑΝΗΤΑΡΙΟ Θεσσαλονίκης) και αποκτήστε τις κατάλληλες γνώσεις για να φωτογραφίσετε το ηλιακό μας σύστημα και πέρα από αυτό).

          ΟΙ ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΑΥΤΗΝ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ

• Παρατηρείτε τον ήλιο καθημερινά (με τη χρήση ενός ασφαλούς ηλιακού φίλτρου) αφού σχεδόν πάντοτε αποκαλύπτονται ενδιαφέροντα φαινόμενα στην επιφάνειά του. Μια νέα κηλίδα, μέλος του νέου ηλιακού κύκλου #24, εμφανίστηκε στον ηλιακό δίσκο. Για καθημερινή ενημέρωση σχετικά με την ηλιακή δραστηριότητα, επισκεφτείτε τον δικτυακό τόπο: www.spaceweather.com

• Ο Ερμής εξασθενίζει σε φωτεινότητα, φαίνεται χαμηλά στα νοτιοδυτικά στο σούρουπο, περίπου 45 λεπτά μετά τη δύση του ήλιου.

• Η Αφροδίτη έχει χαθεί στο φως της ανατολής του ήλιου. Θα εμφανιστεί ξανά στο τέλος του χειμώνα στον βραδινό ουρανό, μετά το ηλιοβασίλεμα.

• Ο Άρης (μέγεθος -0,6, στον Λέοντα) αρκετά πιο κάτω από τον Κάστορα και τον Πολυδεύκη, ανατέλλει περίπου στις 8 το βράδυ και βρίσκεται ψηλά στον νοτιοανατολικό ουρανό πριν το λυκαυγές. Ο Άρης αρχίζει μια μακριά, αργή πορεία που θα τον φέρει σε αντίθεση στις 29 Ιανουαρίου, 2010. Με τηλεσκόπιο, ο δίσκος του πλανήτη είναι 12 δευτερόλεπτα του τόξου και θα φθάσει στα 14,1 δευτερόλεπτα τον Ιανουάριο όταν θα βρεθεί σε αντίθεση, όχι ιδιαίτερα λαμπρός. Μπορείτε να διακρίνετε τον βόρειο πόλο του πλανήτη;

• Ο Δίας (μέγεθος -2,1, στον Αιγόκερο) λάμπει φωτεινός στα νότια-νοτιοδυτικά στο λυκόφως και χαμηλότερα στα νοτιοδυτικά αργότερα το βράδυ. Δύει περίπου 7:30 το βράδυ. 

• Ο Κρόνος (μέγεθος +0,9, στην κεφαλή της Παρθένου), ανατέλλει στα ανατολικά περίπου στις 11:00 μ.μ. και λάμπει ψηλά στο νότο πριν και κατά τη διάρκεια του  λυκαυγούς. Με τηλεσκόπιο, θα μπορέσετε να δείτε ότι οι δακτύλιοί του είναι ακόμα σε κλίση 4,8° από την θέση κάτοψης.

• Ο Ουρανός  (μέγεθος 5,8, στους Ιχθείς) βρίσκεται ψηλά στον νότο νωρίς το βράδυ.

• Ο Ποσειδώνας (μέγεθος 7,9, στον Αιγόκερο) βρίσκεται σε σύνοδο με τον Δία και απομακρύνεται στη 1° βόρειά του, στις 25 Δεκεμβρίου. Θα βρείτε αναλυτικούς χάρτες με τις θέσεις του Ουρανού και του Ποσειδώνα εδώ: http://media.skyandtelescope.com/documents/Uranus_Neptune09.pdf

• Ο Πλούτωνας έχει χαθεί στο φως του ήλιου.

http://www.astronomy.gr