Ο ΟΥΡΑΝΟΣ ΚΑΙ ΟΙ ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΑΥΤΗΝ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ

(Επιμέλεια: Αντώνης Παντελίδης )

Δευτέρα, 29 Μαρτίου

• Πανσέληνος στις 5:27, ξημερώματα Τρίτης. 
• Ο Ερμής είναι 4° κάτω και στα δεξιά της Αφροδίτης. Ο Ερμής θα φθάσει στις 3° από την Αφροδίτη αυτό το Σάββατο, στην πιο κοντινή σύνοδο των δύο πλανητών για αυτό το έτος. Η λαμπρή Αφροδίτη θα σας βοηθήσει να εντοπίσετε τον αμυδρό Ερμή. Ψάξτε τον Ερμή κάτω από την Αφροδίτη και στα δεξιά της, 45 λεπτά μετά το ηλιοβασίλεμα. Το ζευγάρι των πλανητών βρίσκεται στο δυτικό ουρανό.

Τρίτη, 30 Μαρτίου

• Ο Άρης είναι σε αφήλιο, στην πιο μακρινή του θέση από τον ήλιο στην ελλειπτική του τροχιά διάρκειας 1,88 ετών.

Τετάρτη, 31 Μαρτίου

• Μετά τις 10 το βράδυ, ο Βέγας, το «αστέρι του καλοκαιριού» βρίσκεται ήδη χαμηλά στα βορειοανατολικά. Όταν ο Βέγας θα έχει βγει έξω από τον πυκνό αέρα χαμηλά στον ορίζοντα, το όμοιο σε φωτεινότητα «αστέρι της άνοιξης», ο Αρκτούρος, θα λάμπει ψηλά στην ανατολή.

Πέμπτη, 1 Απριλίου

• Ο Ωρίωνας γέρνει ολοένα και πιο νωρίς στα δυτικά. Δεν θα αργήσει να εξαφανιστεί από τον ουρανό μας αφού το τέλος εποχής πλησιάζει για αυτόν τον αστερισμό.

• Μετά τα μεσάνυχτα, εμφανίζεται ο γνωστός αστερισμός του Σκορπιού, περισσότερος γνωστός στους παρατηρητές του καλοκαιρινού ουρανού. Το πιο λαμπρό του άστρο, ο Αντάρης σημαδεύει την καρδιά του Σκορπιού. Ένας τυπικός υπέρ-γίγαντας, ο Αντάρης είναι ένα ψυχρό σχετικά άστρο (6000 βαθμούς Φαρενάιτ)  και κολοσσιαίο σε μέγεθος, τόσο, που αν το τοποθετούσαμε στην θέση του ήλιου μας, οι τροχιές του Ερμή, της Αφροδίτης, της Γης και του Αρη θα βρίσκονταν μέσα στο άστρο.

Παρασκευή, 2 Απριλίου

• Η Αφροδίτη και ο Ερμής συνεχίζουν να λάμπουν μαζί χαμηλά στα δυτικά μετά το ηλιοβασίλεμα αυτήν την εβδομάδα. Αυτό το ανόμοιο σε λαμπρότητα ζευγάρι τραβά την προσοχή στο σύντομο χρονικό διάστημα όταν ο ουρανός είναι αρκετά σκοτεινός λίγο πριν βυθιστούν οι δυο πλανήτες χαμηλά στον ορίζοντα.
  
  
  

• Η σελήνη ανατέλλει κοντά στον Αντάρη περίπου τα μεσάνυχτα . Τα ξημερώματα του Σαββάτου η σελήνη απέχει λιγότερο από 5 μοίρες από τον Αντάρη στο νότιο ουρανό.

Περίπου μια ώρα πριν την ανατολή του ήλιου, η σελήνη θα διασχίζει τον Σκορπιό και τον Τοξότη από τις 3 – 6 Απριλίου.

Σάββατο, 3 Απριλίου

• Η Αφροδίτη και ο Ερμής απέχουν περίπου 3°. Στην πραγματικότητα, δεν είναι καθόλου κοντά. Η Αφροδίτη είναι περίπου 1½ φορά πιο μακριά. Αυτό το βράδυ, ο Ερμής και η Αφροδίτη απέχουν 150 και 233  εκατομμύρια χιλιόμετρα (8,4 και 13 λεπτά-φωτός) από τη Γη, αντίστοιχα. 

• Τρεις λόγοι υπάρχουν που η Αφροδίτη φαίνεται τόσο λαμπρή παρά τη μεγάλη απόστασή της. Είναι σχεδόν δύο φορές μεγαλύτερη από τον Ερμή, καλύπτεται με έντονα ανακλαστικά λευκά νέφη σε αντίθεση με το σκούρο γκρι της βραχώδους επιφάνειας του Ερμή και αυτήν την εποχή, η Αφροδίτη μας δείχνει πιο μεγάλο μέρος της πλευράς που δέχεται τις ακτίνες του ήλιου στην διάρκεια της ημέρας στην Αφροδίτη.

Κυριακή, 4 Απριλίου
                                                      Ένα αχώριστο ζευγάρι: Μ81 & Μ82

• Ο ουρανός της άνοιξης είναι γνωστός για τους απέραντους ενδο- γαλαξιακούς  πλούτους του. Περισσότεροι γαλαξίες γεμίζουν τους ουρανούς αυτής της εποχής απ' ότι όλοι μαζί το καλοκαίρι, το φθινόπωρο και τον χειμώνα.  Ενώ οι περισσότεροι από αυτούς τους γαλαξίες είναι αρκετά αμυδροί, λίγοι είναι οι τόσο φωτεινοί που φαίνονται ακόμα και με κιάλια 50mm. Το γαλαξιακό ζευγάρι M81 και M82 είναι δύο από αυτούς. Ο M81 και ο M82 βρίσκονται στο τέλος μιας μακριάς γραμμής που εκτείνεται από την κατσαρόλα της Μεγάλης Αρκτου, από τα αστέρια Φεκντά και Ντούμπ και προς τα βορειοδυτικά. Ο Ντούμπ χαρακτηρίζει το μεσαίο σημείο της γραμμής, με τους δύο γαλαξίες και την Φεκντ να είναι σε ίση απόσταση μακριά, αλλά απέναντι το ένα από το άλλο. Για να τους βρείτε με κιάλια, μετακινηθείτε από την Φεκντ προς τον  Ντούμπ, έπειτα επάνω προς τα βορειοδυτικά, σε ένα  τόξο από αμυδρά αστέρια. Συνεχίζοντας στα βορειοδυτικά, θα διακρίνετε ένα μικρό ορθογώνιο τρίγωνο από αμυδρά αστέρια. Οι M81 και M82 είναι μόλις στα νοτιοανατολικά του αστεριού (24 της Μεγάλης Αρκτου) που σημαδεύει την ορθή γωνία.

• Θέλετε να γίνετε καλύτερος ερασιτέχνης αστρονόμος; Μάθετε τη θέση των αστερισμών με βάση τα πιο λαμπρά αστέρια τους και τους σχηματισμούς τους. Αυτό είναι το κλειδί για να εντοπίσετε και τα διάφορα αντικείμενα από το βαθύ ουρανό με κιάλια ή με τηλεσκόπιο. Ένας πολύ χρήσιμος οδηγός για εύκολο εντοπισμό των αστερισμών σε όλο τον ουρανό είναι το βιβλίο The Monthly Sky Guide (εκδόσεις ΠΛΑΝΗΤΑΡΙΟ Θεσσαλονίκης).

• Μπορεί ένα αυτοματοποιημένο τηλεσκόπιο να αντικαταστήσει τους αστροχάρτες; Όπως ο Terence Dickinson και ο Alan Dyer λένε στο Backyard Astronomer's Guide:  "Δεν μπορεί κανείς να εκτιμήσει πλήρως το σύμπαν, αν δεν αναπτύξει την ικανότητα να βρίσκει πράγματα στον ουρανό και αν δεν κατανοεί τις ουράνιες κινήσεις. Αυτή η γνώση κατακτάται μόνο όταν κάποιος αφιερώνει χρόνο κάτω από τα αστέρια με φιλομάθεια και με έναν αστροχάρτη στα χέρια." Χωρίς αυτά, "Ο ουρανός ποτέ δεν γίνεται ένα φιλικό μέρος."
  
  
  
  
  
  
  Ο Άρης ήταν μόλις 10,8 δευτερόλεπτα του τόξου το βράδυ της 16ης Μαρτίου όταν ο Sean Walker πήρε αυτήν ην εικόνα. Ο βόρειος πόλος (κάτω) φαίνεται ότι μικραίνει σε μέγεθος. Στα αριστερά διακρίνεται η περιοχή Syrtis Major. Ο Walker χρησιμοποίησε την κάμερα DMK και το τηλεσκόπιο Celestron 14.
  
  
  
  Θέλετε να μυηθείτε στο χώρο της αστροφωτογραφίας; Συμβουλευθείτε το βιβλίο Αστροφωτογραφία (εκδόσεις ΠΛΑΝΗΤΑΡΙΟ Θεσσαλονίκης) και αποκτήστε τις κατάλληλες γνώσεις για να φωτογραφίσετε το ηλιακό μας σύστημα και πέρα από αυτό).

          ΟΙ ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΑΥΤΗΝ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ

• Παρατηρείτε τον ήλιο καθημερινά (με τη χρήση ενός ασφαλούς ηλιακού φίλτρου) αφού σχεδόν πάντοτε αποκαλύπτονται ενδιαφέροντα φαινόμενα στην επιφάνειά του. Για καθημερινή ενημέρωση σχετικά με την ηλιακή δραστηριότητα, επισκεφτείτε τον δικτυακό τόπο: www.spaceweather.com. Ο νέος ηλιακός κύκλος #24 δίνει καθημερινά σημάδια δραστηριότητας.

• Ο Ερμής και η Αφροδίτη είναι πολύ κοντά, σχεδόν σε σύνοδο, στον δυτικό ουρανό στο λυκόφως αυτήν την εβδομάδα και την επόμενη.

• Η Αφροδίτη (μέγεθος -3,9) βγαίνει αργά από το φως της δύσης του ήλιου. Θα την βρείτε λίγο πάνω από τον δυτικό ορίζοντα μετά τη δύση του ήλιου. Κοιτάξτε με ένα ζευγάρι κιάλια. Η Αφροδίτη θα φθάσει βαθμιαία σε καλύτερη θέση για παρατήρηση στην ώρα του λυκόφωτος τους επόμενους τρεις μήνες.
  
• Ο Δίας έχει χαθεί στο φως του ήλιου.

• Ο Άρης (μέγεθος +0,1 στον Καρκίνο) κάτω από τον Κάστορα και τον Πολυδεύκη, ανατέλλει νωρίς το βράδυ και βρίσκεται ψηλά στον νότιο  ουρανό μετά τις 8 μ.μ. Η φαινόμενη διάμετρος του μικραίνει από 9,7 στα 9 δευτερόλεπτα του τόξου αυτήν την εβδομάδα. Ο βόρειος πόλος του πλανήτη φαίνεται ακόμα λευκός, αν και έχει χάσει μέρος της φωτεινότητάς του.

• Ο Κρόνος (μέγεθος +0,6, στην κεφαλή της Παρθένου) ήταν σε αντίθεση την περασμένη εβδομάδα, ανατέλλει στα ανατολικά σχεδόν με τη δύση του ήλιου και δύει σχεδόν με την ανατολή του ήλιου. Με τηλεσκόπιο, θα μπορέσετε να δείτε ότι οι δακτύλιοί του είναι σε κλίση μόνο 2,8° η οποία κλίση θα μικραίνει (στις 1,7°)  τον Μάιο και στις αρχές Ιουνίου. 

• Ο Ουρανός  και ο Ποσειδώνας έχουν χαθεί στο φως του ήλιου. 

• Ο Πλούτωνας βρίσκεται χαμηλά στα νοτιοανατολικά πριν το λυκαυγές.

www.astronomy.gr