Ο ΟΥΡΑΝΟΣ ΚΑΙ ΟΙ ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΑΥΤΗΝ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ

(Επιμέλεια: Αντώνης Παντελίδης )

Δευτέρα, 1 Μαρτίου

• Αργά το βράδυ, ο Κρόνος λάμπει κάτω και στα αριστερά  της σελήνης η οποία μόλις έχει περάσει από τη φάση της πανσελήνου και από το περίγειό της. Τα ξημερώματα των επόμενων τριών ημερών, η σελήνη χάνει καθημερινά λίγο από την λαμπρότητά της περνώντας από τον αστερισμό της Παρθένου και από τον λαμπρότερό της αστέρα τον Στάχυ (δείτε τον παρακάτω χάρτη). 
  
  
  

• Ο Τιτάνας, ο μεγαλύτερος δορυφόρος του Κρόνου βρίσκεται στα δυτικά του πλανήτη απόψε  και μέχρι το βράδυ της Τετάρτης.

Τρίτη, 2 Μαρτίου

• Αυτή είναι η εποχή του έτους όπου ο φωτεινός Σείριος βρίσκεται στο ψηλότερό του σημείο στον νότο μόλις βραδιάσει. Με ένα 8ίντσο τηλεσκόπιο ή μεγαλύτερο έχετε προσπαθήσει να ξεχωρίσετε τον αμυδρό συνοδό του Σείριου; Κάτι τέτοιο είναι δύσκολο και απαιτεί εξαιρετικό seeing, γνωρίζοντας ότι ο συνοδός αυτός είναι 10.000 φορές αμυδρότερος από τον Σείριο Α, το πρωτεύον αστέρι. Η απόσταση του Σείριου Β, ανατολικά από τον κυρίως αστέρα, είναι 9,1 δευτερόλεπτα του τόξου, πιο μεγάλη από ότι ήταν τις προηγούμενες τρεις δεκαετίες, πράγμα που κάνει τον εντοπισμό του λίγο ευκολότερο.
  
  
  

Τετάρτη, 3 Μαρτίου

• Περίπου στις 9 το βράδυ, ο Αρκτούρος, αστέρι της άνοιξης, λαμπυρίζει χαμηλά στα ανατολικά βορειοανατολικά. Αργότερα το βράδυ, αφού έχει ανέβει ψηλότερα στον ουρανό, κοιτάξτε τον Στάχυ να ανατέλλει κάτω και στα δεξιά του.

Πέμπτη, 4 Μαρτίου

• Η λαμπρή Αίγα του Ηνίοχου φαίνεται να περνάει από το ζενίθ, δηλαδή σχεδόν στην ευθεία ακριβώς πάνω μας, περίπου στις 7:00 το βράδυ, αυτήν την εβδομάδα.

Παρασκευή, 5 Μαρτίου

• Πριν το λυκαυγές του Σαββάτου, θα δείτε στο νότο τη σελήνη  (κοντά στο τελευταίο τέταρτό της) με τον Αντάρη στα αριστερά της και τα αστέρια της κεφαλής του Σκορπιού γύρω απ’ αυτήν.

Σάββατο, 6 Μαρτίου

Το χ του Καρκίνου.

• Τα έντονα χρώματα δεν είναι συνηθισμένα στα αστέρια εκτός από το κόκκινο. Από τα λαμπρά αστέρια, ο Βέγας θεωρείται πάντοτε ότι είναι μπλε αν και το χρώμα του δεν είναι έντονο. Η Αίγα είναι κίτρινη, όχι όμως τόσο εμφανώς. Τα πράσινα αστέρια είναι σχεδόν ανύπαρκτα. Υπάρχει όμως το παράδειγμα ενός πράσινου άστρου, αυτό του β του Ζυγού.  Τα πορτοκαλί και κόκκινα αστέρια είναι πολύ περισσότερο συνηθισμένα. Υπάρχει ένα άριστο παράδειγμα ενός πολύ κόκκινου αστεριού στον Καρκίνο. Είναι γνωστό σαν Χ του καρκίνου και δεν βρίσκεται μακριά από το δέλτα του Καρκίνου. Όπως, πολλά ερυθρά αστέρια, είναι μεταβλητό. Το μέγεθός του είναι μεταξύ 5,6 και 7,5, κάτι που το κάνει πάντοτε ορατό με κιάλια. Ο φασματικός του τύπος είναι N και η περίοδός του είναι περίπου 195 ημέρες. Στην μέγιστη λαμπρότητά του, το Χ του Καρκίνου φαίνεται και με γυμνό μάτι.
• Στην πραγματικότητα, το χρώμα του είναι σχεδόν το ίδιο με αυτό του μ του Κηφέα, γνωστό και σαν το αστέρι «γρανάτης» (ορυκτό με βαθύ κόκκινο χρώμα). Το μ όμως είναι αρκετά πιο λαμπρό, άρα το χρώμα του είναι περισσότερο εμφανές. Με μια αστρονομική κάμερα αξίζει να φωτογραφήσετε την Κυψέλη (Μ44) έτσι ώστε να αποκαλυφθεί, με μακρά φωτογραφική έκθεση, το κόκκινο χρώμα του Χ του Καρκίνου.

Κυριακή, 7 Μαρτίου

• Τελευταίο τέταρτο της σελήνης στις 5:43 μ.μ.

• Το σκηνικό που παρατηρούμε νωρίς το πρωί, λίγο πριν την αυγή, είναι ένας ουρανός γεμάτος από αστέρια, κάτι που μας θυμίζει τον ουρανό του καλοκαιριού.  Ο Σκορπιός και ο Τοξότης βρίσκονται χαμηλά στα νοτιοανατολικά. Το καλοκαιρινό τρίγωνο είναι περίπου στο μέσο του ανατολικού ουρανού. Φυσικά, ο όμορφος γαλαξίας του καλοκαιριού απλώνεται κατά μήκος του ανατολικού ουρανού. Αν θα θέλατε να έχετε μια προεπισκόπηση του ουρανού, έτσι όπως θα φαίνεται τα βράδια του Ιουνίου, κάνετε παρατήρηση πριν το πρώτο φως της ημέρας.

• Θέλετε να γίνετε καλύτερος ερασιτέχνης αστρονόμος; Μάθετε τη θέση των αστερισμών με βάση τα πιο λαμπρά αστέρια τους και τους σχηματισμούς τους. Αυτό είναι το κλειδί για να εντοπίσετε και τα διάφορα αντικείμενα από το βαθύ ουρανό με κιάλια ή με τηλεσκόπιο. Ένας πολύ χρήσιμος οδηγός για εύκολο εντοπισμό των αστερισμών σε όλο τον ουρανό είναι το βιβλίο The Monthly Sky Guide (εκδόσεις ΠΛΑΝΗΤΑΡΙΟ Θεσσαλονίκης).
  
  
• Μπορεί ένα αυτοματοποιημένο τηλεσκόπιο να αντικαταστήσει τους αστροχάρτες; Όπως ο Terence Dickinson και ο Alan Dyer λένε στο Backyard Astronomer's Guide:  "Δεν μπορεί κανείς να εκτιμήσει πλήρως το σύμπαν, αν δεν αναπτύξει την ικανότητα να βρίσκει πράγματα στον ουρανό και αν δεν κατανοεί τις ουράνιες κινήσεις. Αυτή η γνώση κατακτάται μόνο όταν κάποιος αφιερώνει χρόνο κάτω από τα αστέρια με φιλομάθεια και με έναν αστροχάρτη στα χέρια." Χωρίς αυτά, "Ο ουρανός ποτέ δεν γίνεται ένα φιλικό μέρος."
  
  
  

Το νεφέλωμα της Ροζέτας είναι ένα αγαπημένο αντικείμενο φωτογράφησης του χειμερινού ουρανού. Ο Βασίλης Παπαϊωάννου χρησιμοποίησε το τηλεσκόπιο Skywatcher Maknewton 190 πάνω στη  στήριξη EQ6skyscan, με την ψηφιακή μηχανή Canon 350D (με φίλτρο Baader IR) και έκθεση75λεπτών (ISO 800). Ο φωτογράφος συμπληρώνει: «Μια δύσκολη στην επεξεργασία λήψη λόγω έντονης φωτορύπανσης και μη χρήσης φίλτρου UHC».

• Θέλετε να μυηθείτε στο χώρο της αστροφωτογραφίας; Συμβουλευθείτε το βιβλίο Αστροφωτογραφία (εκδόσεις ΠΛΑΝΗΤΑΡΙΟ Θεσσαλονίκης) και αποκτήστε τις κατάλληλες γνώσεις για να φωτογραφίσετε το ηλιακό μας σύστημα και πέρα από αυτό).

           ΟΙ ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΑΥΤΗΝ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ

• Παρατηρείτε τον ήλιο καθημερινά (με τη χρήση ενός ασφαλούς ηλιακού φίλτρου) αφού σχεδόν πάντοτε αποκαλύπτονται ενδιαφέροντα φαινόμενα στην επιφάνειά του. Για καθημερινή ενημέρωση σχετικά με την ηλιακή δραστηριότητα, επισκεφτείτε τον δικτυακό τόπο: www.spaceweather.com

• Ο Ερμής έχει χαθεί στο φως του ήλιου.

• Η Αφροδίτη (μέγεθος -3,9) βγαίνει αργά από το φως της δύσης του ήλιου. Θα την βρείτε μόλις πάνω από τον δυτικό νοτιοδυτικό ορίζοντα 30 λεπτά μετά τη δύση του ήλιου.

• Ο Δίας έχει χαθεί στο φως του ήλιου.

• Ο Άρης (μέγεθος -0,6 στον Καρκίνο) κάτω από τον Κάστορα και τον Πολυδεύκη, ανατέλλει νωρίς το βράδυ και βρίσκεται ψηλά στο νότιο  ουρανό μετά τις 10:00 μ.μ. Η φαινόμενη διάμετρός του μικραίνει από 12,4 στα 11,6 δευτερόλεπτα του τόξου αυτήν την εβδομάδα. Ο βόρειος πόλος του πλανήτη φαίνεται μεγάλος και λευκός όμως έχει χάσει μέρος της φωτεινότητάς του.

• Ο Κρόνος (μέγεθος +0,6, στην δυτική Παρθένο), ανατέλλει στα ανατολικά λίγο μετά τις 8 μ.μ. και λάμπει ψηλά στο νότο τις πρώτες πρωινές ώρες. Με τηλεσκόπιο, θα μπορέσετε να δείτε ότι οι δακτύλιοί του είναι σε κλίση 4° η οποία κλίση θα μικραίνει (στις 1,7°)  τους επόμενους μήνες.

• Ο Ουρανός  και ο Ποσειδώνας έχουν χαθεί στο φως του ήλιου. 

• Ο Πλούτωνας βρίσκεται χαμηλά στα νοτιοανατολικά πριν το λυκαυγές.

www.astronomy.gr