Ο ΟΥΡΑΝΟΣ ΚΑΙ ΟΙ ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΑΥΤΗΝ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ

(Επιμέλεια: Αντώνης Παντελίδης )

Δευτέρα, 22 Μαρτίου

• Ο ¨Αρης είναι 60° μακριά από τον Κρόνο και μειώνει την απόστασή του καθημερινά. Στα τέλη Ιουλίου θα απέχουν μόλις 2°. Θα βρείτε τον Κρόνο απόψε χαμηλά στα ανατολικά, νωρίς το βράδυ, και τον Άρη ψηλά στα νοτιοανατολικά. 

Τρίτη, 23 Μαρτίου

• Με την άνοιξη επίσημα να έχει αρχίσει, ο Σείριος μόλις έχει περάσει τον μεσημβρινό όταν έχει ήδη βραδιάσει. Πόσο νωρίς στο λυκόφως μπορείτε να δείτε τον Σείριο;

• Πρώτο τέταρτο της σελήνης στις 2:00 μ.μ.

Τετάρτη, 24 Μαρτίου

• Η σελήνη περνάει κοντά από τον Άρη το βράδυ της 24ης και 25ης Μαρτίου όπως φαίνεται στον παρακάτω χάρτη.
  
  
  

Πέμπτη, 25 Μαρτίου

• Μέσα στο τηλεσκοπικό πεδίο ενός προσοφθαλμίου χαμηλής μεγέθυνσης βρίσκονται τρεις γαλαξίες, ο M65 (NGC3623), ο M66 (NGC3527) και ο NGC3628. Αυτό το τρίδυμο σύστημα γαλαξιών βρίσκεται περίπου 21 μοίρες νότια-νοτιοανατολικά του αστέρα θ του Λέοντα, περίπου στη μισή απόσταση ανάμεσα από αυτό το αστέρι και τον 78 του Λέοντα.  Θα μπορέσετε να δείτε με ένα καλό ζευγάρι κιάλια τον Μ65 και τον Μ66, κάτω από ένα καθαρό και σκοτεινό ουρανό. Με μέγεθος 9,7, ο Μ66 είναι ο πιο φωτεινός από τους δύο, ενώ ο Μ65 είναι κάπως πιο αμυδρός με μέγεθος 10,2. Και οι δύο αυτοί γαλαξίες που ανακαλύφθηκαν από τον Pierre Mechain το 1780, βρίσκονται σε απόσταση 30 εκατομμυρίων ετών φωτός. Η διάμετρος του Μ65 είναι 65.000 έτη φωτός και αυτή του Μ66 είναι 50.000 έτη φωτός.

• Ο Λέοντας είναι ένας πολύ πλούσιος σε γαλαξίες αστερισμός, που αν ο παρατηρητής αφιερώσει χρόνο με ένα καλό  τηλεσκόπιο (έχοντας προσοφθάλμιο χαμηλής ισχύος) ή με ένα δυνατό ζευγάρι κιάλια, σίγουρα θα ανταμειφθεί καλά από την πλειάδα  και ποικιλία γαλαξιών που θα δει.
  
  
  

Μια όμορφη φωτογραφία των τριών αυτών γαλαξιών τραβηγμένη για 130 λεπτά.
Του Βασίλη Παπαϊωάννου.

Παρασκευή, 26 Μαρτίου

• Θα βρείτε τον Βασιλίσκο να λάμπει στα αριστερά της σελήνης.

• Ακόμα και με ένα μικρό τηλεσκόπιο θα μπορέσετε να δείτε τον Τιτάνα, τον μεγαλύτερο δορυφόρο του Κρόνου, απόψε και μέχρι την Παρασκευή, στα ανατολικά του πλανήτη. Με ένα 6ιντσο τηλεσκόπιο ή μεγαλύτερο θα αρχίσετε να διακρίνετε και το πορτοκαλί χρώμα της ατμόσφαιράς του.

Σάββατο, 27 Μαρτίου

• Αν και είναι αμυδρότερος από άλλα αστέρια 1ου μεγέθους (έχει μέγεθος 1,36) ο Βασιλίσκος έχει διατηρήσει αυτό το τιμητικό όνομα για χιλιάδες έτη, το οποίο προέρχεται από τα λατινικά και σημαίνει «ο μικρός βασιλιάς» επειδή πίστευαν ότι το αστέρι κυριαρχούσε στον ουρανό. Θεωρήθηκε επίσης ότι ήταν ο  «ηγέτης» των τεσσάρων βασιλικών αστεριών της αρχαίας Περσίας. Ο Βασιλίσκος βρίσκεται πιο κοντά στην εκλειπτική από οποιαδήποτε άλλο φωτεινό αστέρι, μόνο μισή μοίρα μακριά από τη νοητή γραμμή.

Κυριακή, 28 Μαρτίου

• Το φωτεινότερο αστέρι της νύχτας, ο Σείριος, ανήκει στον αστερισμό του Μεγάλου Σκύλου. Το πιο φωτεινό αστέρι 2ου ανήκει επίσης σε αυτήν την ομάδα. Το όνομά του είναι Adhara και το φαινόμενο μέγεθός του είναι 1,50. Ψάξτε να το βρείτε 12 μοίρες κάτω από τον Σείριο. Είναι μέρος ενός τριγώνου από φωτεινά αστέρια που χαρακτηρίζει τα οπίσθια του μεγάλου σκύλου. Αν και ο Σείριος ξεπερνά την Adhara σε φαινόμενο μέγεθος, η Adhara κερδίζει στην απόλυτη φωτεινότητα. Απλά, εμφανίζεται πιο αμυδρή  επειδή είναι πολύ μακρύτερα από εμάς από ό,τι ο Σείριος.

• Θέλετε να γίνετε καλύτερος ερασιτέχνης αστρονόμος; Μάθετε τη θέση των αστερισμών με βάση τα πιο λαμπρά αστέρια τους και τους σχηματισμούς τους. Αυτό είναι το κλειδί για να εντοπίσετε και τα διάφορα αντικείμενα από το βαθύ ουρανό με κιάλια ή με τηλεσκόπιο. Ένας πολύ χρήσιμος οδηγός για εύκολο εντοπισμό των αστερισμών σε όλο τον ουρανό είναι το βιβλίο The Monthly Sky Guide (εκδόσεις ΠΛΑΝΗΤΑΡΙΟ Θεσσαλονίκης).
  
  
• Μπορεί ένα αυτοματοποιημένο τηλεσκόπιο να αντικαταστήσει τους αστροχάρτες; Όπως ο Terence Dickinson και ο Alan Dyer λένε στο Backyard Astronomer's Guide:  "Δεν μπορεί κανείς να εκτιμήσει πλήρως το σύμπαν, αν δεν αναπτύξει την ικανότητα να βρίσκει πράγματα στον ουρανό και αν δεν κατανοεί τις ουράνιες κινήσεις. Αυτή η γνώση κατακτάται μόνο όταν κάποιος αφιερώνει χρόνο κάτω από τα αστέρια με φιλομάθεια και με έναν αστροχάρτη στα χέρια." Χωρίς αυτά, "Ο ουρανός ποτέ δεν γίνεται ένα φιλικό μέρος."

Η σελήνη βρέθηκε κοντά στις Πλειάδες το βράδυ της 20ης Μαρτίου. Την όμορφη ουράνια εικόνα συμπληρώνει και η όψη του ναού της Αγίας Παρασκευής στην πόλη της Φλώρινας. Του Αντώνη Παντελίδη.

• Θέλετε να μυηθείτε στο χώρο της αστροφωτογραφίας; Συμβουλευθείτε το βιβλίο Αστροφωτογραφία (εκδόσεις ΠΛΑΝΗΤΑΡΙΟ Θεσσαλονίκης) και αποκτήστε τις κατάλληλες γνώσεις για να φωτογραφίσετε το ηλιακό μας σύστημα και πέρα από αυτό).

        ΟΙ ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΑΥΤΗΝ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ

• Παρατηρείτε τον ήλιο καθημερινά (με τη χρήση ενός ασφαλούς ηλιακού φίλτρου) αφού σχεδόν πάντοτε αποκαλύπτονται ενδιαφέροντα φαινόμενα στην επιφάνειά του. Για καθημερινή ενημέρωση σχετικά με την ηλιακή δραστηριότητα, επισκεφτείτε τον δικτυακό τόπο: www.spaceweather.com. Ο νέος ηλιακός κύκλος #24 δίνει καθημερινά σημάδια δραστηριότητας.

• Ο Ερμής αρχίζει να βγαίνει πολύ χαμηλά στα δυτικά νωρίς στο βραδινό λυκόφως. Βρίσκεται αρκετά μακριά από την Αφροδίτη και στα δεξιά της. Στα τέλη Μαΐου και στις αρχές Απριλίου, η Αφροδίτη και ο Ερμής θα βρεθούν πολύ κοντά και θα φαίνονται πολύ καλύτερα.

• Η Αφροδίτη (μέγεθος -3,9) βγαίνει αργά από το φως της δύσης του ήλιου. Θα την βρείτε λίγο πάνω από το δυτικό ορίζοντα μετά τη δύση του ήλιου. Κοιτάξτε με ένα ζευγάρι κιάλια. Η Αφροδίτη θα φθάσει βαθμιαία σε καλύτερη θέση για παρατήρηση στην ώρα του λυκόφωτος τους επόμενους τρεις μήνες.

• Ο Δίας έχει χαθεί στο φως του ήλιου.

• Ο Άρης (μέγεθος -0,1 στον Καρκίνο) κάτω από τον Κάστορα και τον Πολυδεύκη, ανατέλλει νωρίς το βράδυ και βρίσκεται ψηλά στο νότιο  ουρανό μετά τις 8 μ.μ. Η φαινόμενη διάμετρός του μικραίνει από 10,3 στα 9,7 δευτερόλεπτα του τόξου αυτήν την εβδομάδα. Ο βόρειος πόλος του πλανήτη φαίνεται ακόμα λευκός, αν και έχει χάσει μέρος της φωτεινότητάς του.

• Ο Κρόνος (μέγεθος +0,5, στην κεφαλή της Παρθένου) είναι σε αντίθεση αυτή την εβδομάδα, ανατέλλει στα ανατολικά σχεδόν με τη δύση του ήλιου και δύει σχεδόν με την ανατολή του ήλιου. Με τηλεσκόπιο, θα μπορέσετε να δείτε ότι οι δακτύλιοί του είναι σε κλίση μόνο 3° η οποία κλίση θα μικραίνει (στις 1,7°)  το Μάιο και στις αρχές Ιουνίου. 

• Ο Ουρανός  και ο Ποσειδώνας έχουν χαθεί στο φως του ήλιου. 

• Ο Πλούτωνας βρίσκεται χαμηλά στα νοτιοανατολικά πριν το λυκαυγές.

www.astronomy.gr