Ο ΟΥΡΑΝΟΣ ΚΑΙ ΟΙ ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΑΥΤΗΝ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ

(Επιμέλεια: Αντώνης Παντελίδης)

Η φωτογραφία αυτή τραβήχτηκε από κάποιον από το πλήρωμα του διαστημικού λεωφορείου Ατλαντίς, τώρα συνδεδεμένο με τον ISS για την τελευταία αποστολή ανεφοδιασμού του 30ετούς προγράμματος διαστημικών λεωφορείων της NASA. Εκτός από το Νότιο σέλας, η εικόνα αυτή δείχνει το πτερύγιο του Ατλαντίς και ένα τμήμα του συστήματος αισθητήρων που συνδέεται με το ρομποτικό βραχίονα του διαστημικού λεωφορείου.

Δευτέρα, 18 Ιουλίου

• Ο Τιτάνας, ο πιο λαμπρός δορυφόρος του Κρόνου, φαίνεται με τηλεσκόπιο στα ανατολικά του πλανήτη και σε απόσταση περίπου ίση με τέσσερις φορές το μήκος  των δακτυλίων του. Με ένα 6 ίντσο ή μεγαλύτερο τηλεσκόπιο, διακρίνεται η πορτοκαλί απόχρωση της επιφάνειας του Τιτάνα.

• Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία διέρχεται από τον κεντρικό μεσημβρινό του πλανήτη στις 3:00, ξημερώματα  Τρίτης.

Τρίτη, 19 Ιουλίου

• Ο Ερμής είναι σε μέγιστη αποχή αυτό το βράδυ, 27° ανατολικά του Ήλιου, χαμηλά στα δυτικά-βορειοδυτικά στο λυκόφως.
  
  
  
  
  
  Η κατσαρόλα της Μεγάλης Άρκτου ψηλά στα βορειοδυτικά αρχίζει να χαμηλώνει. Η φωτογραφία είναι του Akira Fujii

Τετάρτη, 20 Ιουλίου

Όταν το διαστημόπλοιο DAWN έβγαλε αυτή τη φωτογραφία του αστεροειδή Vesta στις 24 Ιουνίου, ήταν η καλύτερη φωτογραφία που είχε βγει ποτέ. Η Vesta είναι περίπου 510 km σε πλάτος. Περισσότερες φωτογραφίες αναμένονται σύντομα καθώς το DAWN προσεγγίζει περισσότερο τον αστεροειδή.

• Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία διέρχεται από τον κεντρικό μεσημβρινό του πλανήτη στις 4:39, ξημερώματα  Πέμπτης.

Πέμπτη, 21 Ιουλίου

• Ο λαμπρότερος αστεροειδής, 4 Vesta, έχει φθάσει φαινόμενο μέγεθος 6 καθώς πλησιάζει σε αντίθεση στον αστερισμό του Αιγόκερου. Φαίνεται εύκολα με κιάλια αργά το βράδυ. Χρησιμοποιήστε το χάρτη online (http://www.skyandtelescope.com/observing/objects/asteroids/122249184.html)  ή δείτε παρακάτω:
  
  
  

Παρασκευή, 22 Ιουλίου

• Αυτήν την εποχή του χρόνου, μετά το βραδινό λυκόφως, ο γαλαξίας μας αρχίζει να εμφανίζεται από τον νότιο ορίζοντα, ανεβαίνει ψηλά κατά μήκος του ανατολικού ουρανού και φθάνει μέχρι κάτω στον βορρά. Κοιτάζοντας νότια, βλέπετε τον σπειροειδή βραχίονα του Τοξότη και το κέντρο του γαλαξία μας. Αλλάξτε την θέση παρατήρησή σας και θα δείτε τον βραχίονα του Περσέα. Αυτός είναι ο δεύτερος κύριος βραχίονας που κατευθύνεται προς την διεύθυνση που πολλές φορές ονομάζεται «το γαλαξιακό αντίκεντρο». Περίπου στη μέση, ανάμεσα στο γαλαξιακό κέντρο και το αντίκεντρο, ψηλά στην ανατολή και πάνω από το θερινό τρίγωνο, βρίσκεται η κατεύθυνση κατά την οποία ταξιδεύει το ηλιακό μας σύστημα γύρω από τον γαλαξία μας. Το αστέρι Βέγας μπορεί να χρησιμεύσει σαν οδηγός. Αν και ταξιδεύουμε με την φοβερή ταχύτητα των 800.000 Km/h, χρειάζεται 200 εκατομμύρια χρόνια για το ηλιακό μας σύστημα να ολοκληρώσει μια ολόκληρη περιστροφή γύρω από τον γαλαξία.

• Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία διέρχεται από τον κεντρικό μεσημβρινό του πλανήτη στις 6:18, ξημερώματα Σαββάτου.

Σάββατο, 23 Ιουλίου

• Τελευταίο τέταρτο της σελήνης στις 8:03 π.μ.

• Έχετε το νου σας για μετέωρα από τους δέλτα Υδροχοΐδες, αργά το βράδυ από τα νοτιοανατολικά και για τον επόμενο μήνα.
  
  
  
  
  Ο σελήνη περνάει κοντά από τον Δία στις 23 και 24 Ιουλίου.

Κυριακή, 24 Ιουλίου

• Αυτήν την εβδομάδα, αν κοιτάξετε μετά το σούρουπο σχεδόν πάνω στο ζενίθ, θα δείτε τον Βέγα, το λαμπρότερο αστέρι στην περιοχή αυτή. Βρίσκεται σε απόσταση 25 έτη φωτός, πολύ κοντά σε σχέση με τον Ντενέμπ (16.000 έτη φωτός) που βρίσκεται κάτω από τον Βέγα και στα αριστερά του. Στα δεξιά και κάτω από τον Βέγα είναι ο Αλτάιρ, μόλις 17 έτη φωτός μακριά. Τα τρία αυτά αστέρια σχηματίζουν το γνωστό θερινό τρίγωνο.

Ο Δίας, αν και απέχει πολύ ακόμα από την καλύτερη εμφάνισή του για το έτος, μπορεί να παρατηρηθεί ή να φωτογραφηθεί τα ξημερώματα. Η φωτογραφία αυτή είναι αποτέλεσμα επεξεργασίας βίντεο (TIS DMK21A04 ασπρόμαυρη κάμερα) στις 11 Ιουλίου (6:23 π.μ.). Τηλεσκόπιο: Takahashi Mewlon-210. Του Αντώνη Παντελίδη.

• Θέλετε να γίνετε καλύτερος ερασιτέχνης αστρονόμος; Μάθετε τη θέση των αστερισμών με βάση τα πιο λαμπρά αστέρια τους και τους σχηματισμούς τους. Αυτό είναι το κλειδί για να εντοπίσετε και τα διάφορα αντικείμενα από το βαθύ ουρανό με κιάλια ή με τηλεσκόπιο. Ένας πολύ χρήσιμος οδηγός για εύκολο εντοπισμό των αστερισμών σε όλο τον ουρανό είναι το βιβλίο The Monthly Sky Guide (εκδόσεις ΠΛΑΝΗΤΑΡΙΟ Θεσσαλονίκης).

• Μπορεί ένα αυτοματοποιημένο τηλεσκόπιο να αντικαταστήσει τους αστροχάρτες; Όπως ο Terence Dickinson και ο Alan Dyer λένε στο Backyard Astronomer's Guide:  "Δεν μπορεί κανείς να εκτιμήσει πλήρως το σύμπαν, αν δεν αναπτύξει την ικανότητα να βρίσκει πράγματα στον ουρανό και αν δεν κατανοεί τις ουράνιες κινήσεις. Αυτή η γνώση κατακτάται μόνο όταν κάποιος αφιερώνει χρόνο κάτω από τα αστέρια με φιλομάθεια και με έναν αστροχάρτη στα χέρια." Χωρίς αυτά, "Ο ουρανός ποτέ δεν γίνεται ένα φιλικό μέρος."

• Θέλετε να μυηθείτε στο χώρο της αστροφωτογραφίας; Συμβουλευθείτε το βιβλίο Αστροφωτογραφία(εκδόσεις ΠΛΑΝΗΤΑΡΙΟ Θεσσαλονίκης) και αποκτήστε τις κατάλληλες γνώσεις για να φωτογραφίσετε το ηλιακό μας σύστημα και πέρα από αυτό).
  
  

ΟΙ ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ

• Παρατηρείτε τον Ήλιο καθημερινά (με τη χρήση ενός ασφαλούς ηλιακού φίλτρου) αφού σχεδόν πάντοτε αποκαλύπτονται ενδιαφέροντα φαινόμενα στην επιφάνειά του. Ο Ήλιος βγαίνει από ένα ασυνήθιστα μεγάλο ηλιακό ελάχιστο. Η ηλιακή δραστηριότητα επιταχύνεται, με τις ηλιακές κηλίδες και άλλα μαγνητικά φαινόμενα να συμβαίνουν πιο συχνά τώρα. Για καθημερινή ενημέρωση σχετικά με την ηλιακή δραστηριότητα, επισκεφτείτε τον δικτυακό τόπο: www.spaceweather.com.

• Ο Ερμής (με μέγεθος +0,3) παραμένει πολύ χαμηλά πάνω από τον δυτικό-βορειοδυτικό ορίζοντα στο λυκόφως. Μη τον μπερδέψετε με τον Βασιλίσκο, πάνω και στα αριστερά του. Ο Ερμής και ο Βασιλίσκος θα περάσουν σε απόσταση 3° στις 26 Ιουλίου.

• Η Αφροδίτη έχει εξαφανιστεί στο φως της ανατολής του ήλιου.

• Ο Άρης (αμυδρός, με μέγεθος +1,4 στον Ταύρο) βρίσκεται αρκετά χαμηλά στα ανατολικά - βορειοανατολικά στην αρχή του λυκαυγούς, αρκετά μακριά από τον Δία, κάτω και στα αριστερά του. Στα δεξιά του Άρη είναι ο Αλντεμπαράν, όμοιος σε φωτεινότητα και χρώμα με τον πλανήτη. Με τηλεσκόπιο, ο Άρης είναι ακόμα μια μικρή σφαίρα μόνο 4,3 δευτερόλεπτα του τόξου σε διάμετρο. Θα βρεθεί σε αντίθεση (μόνο 13,9 δευτερόλεπτα του τόξου) τον ερχόμενο Μάρτιο.

• Ο Δίας (μέγεθος -2,3, στο νότιο Κριό)  ανατέλλει μετά τις 1 π.μ. και είναι σε σχετικά καλή θέση για παρατήρηση, ψηλά στα ανατολικά, λίγο πριν την ανατολή του ήλιου. Πιο κάτω από τον Δία βρίσκεται η κεφαλή του Κήτους, αρκετά αμυδρή.

• Ο Κρόνος (μέγεθος +0,9, στην Παρθένο) βρίσκεται στα δυτικά-νοτιοδυτικά το σούρουπο και χαμηλώνει ολοένα και περισσότερο. Σε απόσταση 14° στα αριστερά του Κρόνου είναι ο Στάχυς, όμοιος σε φωτεινότητα αλλά γαλάζιος.

• Ο Ουρανός (μέγεθος 5,9, στους δυτικούς Ιχθείς)  και ο Ποσειδώνας (μέγεθος 7,9, στον Υδροχόο) βρίσκονται στο ίδιο ύψος στα νοτιοανατολικά και νότια, αντίστοιχα, λίγο πριν το πρώτο φως της αυγής.  Για να εντοπίσετε τους δύο πλανήτες, μπορείτε να χρησιμοποιήσετε αυτό το εκτυπώσιμο διάγραμμα:  http://media.skyandtelescope.com/documents/Uranus-Neptune-2011.pdf

• Ο Πλούτωνας (μέγεθος 14, στον Τοξότη) βρίσκεται ψηλά στο νότο περίπου τα μεσάνυχτα.  

http://www.astronomy.gr