Ο ΟΥΡΑΝΟΣ ΚΑΙ ΟΙ ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΑΥΤΗΝ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ

Ο ΟΥΡΑΝΟΣ ΚΑΙ ΟΙ ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΑΥΤΗΝ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ
(Επιμέλεια: Αντώνης Παντελίδης)

Δευτέρα, 25 Ιουλίου

• Η σελήνη βρίσκεται κοντά στις Πλειάδες και τον Αλντεμπαράν, αυτό το πρωινό και το επόμενο, όπως φαίνεται και στον παρακάτω αστροχάρτη.

• Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία διέρχεται από τον κεντρικό μεσημβρινό του πλανήτη στις 3:48, ξημερώματα  Τρίτης.

Τρίτη, 26 Ιουλίου

• Ο Ερμής περνάει 2,8 μοίρες μακριά από τον Βασιλίσκο. Ο πλανήτης εντοπίζεται δύσκολα, πολύ χαμηλά στα δυτικά βορειοδυτικά, 50 λεπτά μετά το ηλιοβασίλεμα. Ο Ερμής είναι κάτω από τον Βασιλίσκο. Θα χρειαστείτε ένα ζευγάρι κιάλια.

• Η ημισέληνος βρίσκεται κοντά στον Άρη τα ξημερώματα της Τετάρτης και της Πέμπτης, ανάμεσα στα κέρατα του Ταύρου.

Τετάρτη, 27 Ιουλίου

• Μια περιοχή του καλοκαιρινού ουρανού που η ιδιαιτερότητά της εκτιμάται καλύτερα αν αφήσουμε το τηλεσκόπιο κατά μέρος και κοιτάξουμε με γυμνό οφθαλμό είναι ο αστερισμός της Ασπίδας. Το κυρίαρχο σημείο του είναι το Αστρικό νέφος της Ασπίδας, ένας πυκνός, φωτεινός όμιλος από αστέρια του γαλαξία μας που καλύπτει ένα μεγάλο μέρος του αστερισμού αυτού. Σε έναν σκοτεινό και διαυγή ουρανό, αυτό το φαινόμενο φαίνεται σαν ένα πραγματικό ατμοσφαιρικό σύννεφο. Με πιο προσεχτική παρατήρηση όμως, η πραγματική φύση του αποκαλύπτεται στον παρατηρητή. Άξια προσοχής και παρατήρησης (με τηλεσκόπιο) είναι το ανοιχτό σμήνος Μ26 και το πολύ όμορφο σφαιρωτό σμήνος Μ11.

• Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία διέρχεται από τον κεντρικό μεσημβρινό του πλανήτη στις 5:26, ξημερώματα  Πέμπτης.
  

Πέμπτη, 28 Ιουλίου

• Η λεπτή ημισέληνος είναι κάτω από τον Άρη. Ο Μπετελγκέζ βρίσκεται κάτω και στα δεξιά του φεγγαριού. Κοιτάξτε στα ανατολικά βορειοανατολικά μία ώρα πριν την ανατολή του ήλιου.

• Ο λαμπρότερος αστεροειδής Εστία (4 Vesta) έχει τώρα μέγεθος 5,8 και πλησιάζει στην αντίθεσή του στις 6 Αυγούστου. Βρίσκεται στον Αιγόκερο και φαίνεται εύκολα με κιάλια αργά το βράδυ. Το διαστημόπλοιοDawn βρίσκεται ήδη σε τροχιά γύρω από την Εστία και θα πρέπει τώρα να αρχίζει τις επιστημονικές του παρατηρήσεις.

Παρασκευή, 29 Ιουλίου

• Η παλαιά σελήνη βρίσκεται πολύ χαμηλά στα ανατολικά βορειοανατολικά μία ώρα πριν την ανατολή του ήλιου. Τα αστέρια των Διδύμων. Κάστορας και Πολυδεύκης, είναι πάνω και στα αριστερά της σελήνης.

• Κοιτάξτε στα νοτιοανατολικά αφού πέσει το σκοτάδι, λίγο περισσότερο από ό, τι στα μισά της απόστασης από τον ορίζοντα στο ζενίθ, για το λαμπρό αστέρι Αλτάιρ. Είναι το μάτι του Αετού. Ο Αλτάιρ είναι ένας από τους εγγύτερους αστρικούς μας γείτονές μας σε μια απόσταση 17 ετών φωτός. Το αστέρι περιστρέφεται γρήγορα, σε τέτοιο βαθμό που το προφίλ του είναι έντονα ελλειπτικό και όχι στρογγυλό. Όχι βέβαια ότι μπορείτε να δείτε οποιοδήποτε σημάδι με οποιοδήποτε συνηθισμένο όργανο που να προϊδεάζει για το σχήμα του!

Σάββατο, 30 Ιουλίου

• Ο Κρόνος είναι 12,5 μοίρες στα δεξιά του Στάχυ. Το αστέρι γ της Παρθένου είναι 2 μοίρες στα δεξιά του Κρόνου. Κοιτάξτε στα δυτικά νοτιοδυτικά Saturn is 12.5 degrees to το σούρουπο.

• Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία διέρχεται από τον κεντρικό μεσημβρινό του πλανήτη στις 2:56, ξημερώματα Κυριακής.

Κυριακή, 31 Ιουλίου

• Το νεαρό μισοφέγγαρο είναι πολύ χαμηλά στα δυτικά, 10 λεπτά μετά τη δύση. Προσπαθήστε να ψάξετε το φεγγάρι με κιάλια. Αυτή είναι η πρώτη ημισέληνος του Ραμαζανιού.

• Ο αστερισμός του Κύκνου είναι αυτός που οι περισσότεροι άνθρωποι συνοψίζουν μιλώντας για τον ουρανό της εποχής του καλοκαιριού. Κοιτάζοντας μέσα στην κεντρική «ράχη» του Κύκνου, ουσιαστικά βλέπουμε βαθιά προς ένα πολυπληθές σε αστέρια τμήμα του γαλαξία μας που είναι ο σχετικά κοντινότερος σε εμάς «βραχίονας του Κύκνου», στο περιθώριο του οποίου βρίσκεται το ηλιακό μας σύστημα. Για να απολαύσουμε μερικώς το θέαμα με τις φωτεινές και σκοτεινές περιοχές που αποκαλύπτονται από τις φωτογραφίες ερασιτεχνών αστρονόμων, θα πρέπει να βρεθούμε σε έναν σκοτεινό ουρανό μακριά από την φωτορύπανση της πόλης (κάτι που δυστυχώς χαρακτηρίζει τον ουρανό γύρω από μια σύγχρονη μεγαλούπολη).

Σε μια απίστευτα πλούσια περιοχή του γαλαξία μας στον Τοξότη, το M8, το νεφέλωμα της Λιμνοθάλασσας, και το M20, το Τρισχιδές νεφέλωμα είναι δύο από τα πιο εντυπωσιακά αντικείμενα στο νυχτερινό ουρανό. Στη φωτογραφία ξεχωρίζουν εξαιρετικά πυκνά νέφη αστέρων καθώς και σύννεφα ύλης με τη μορφή σκοτεινών νεφελωμάτων. Η φωτογραφία αυτή τραβήχτηκε με τηλεφακό Nikkor 300mm (f/2.8) και μηχανή Nikon D90, πάνω στη στήριξη Celestron CGE (5 λεπτά με ISO 1600). Του Αντώνη Παντελίδη.

• Θέλετε να γίνετε καλύτερος ερασιτέχνης αστρονόμος; Μάθετε τη θέση των αστερισμών με βάση τα πιο λαμπρά αστέρια τους και τους σχηματισμούς τους. Αυτό είναι το κλειδί για να εντοπίσετε και τα διάφορα αντικείμενα από το βαθύ ουρανό με κιάλια ή με τηλεσκόπιο. Ένας πολύ χρήσιμος οδηγός για εύκολο εντοπισμό των αστερισμών σε όλο τον ουρανό είναι το βιβλίο The Monthly Sky Guide (εκδόσεις ΠΛΑΝΗΤΑΡΙΟ Θεσσαλονίκης).

• Μπορεί ένα αυτοματοποιημένο τηλεσκόπιο να αντικαταστήσει τους αστροχάρτες; Όπως ο Terence Dickinson και ο Alan Dyer λένε στο Backyard Astronomer's Guide:  "Δεν μπορεί κανείς να εκτιμήσει πλήρως το σύμπαν, αν δεν αναπτύξει την ικανότητα να βρίσκει πράγματα στον ουρανό και αν δεν κατανοεί τις ουράνιες κινήσεις. Αυτή η γνώση κατακτάται μόνο όταν κάποιος αφιερώνει χρόνο κάτω από τα αστέρια με φιλομάθεια και με έναν αστροχάρτη στα χέρια." Χωρίς αυτά, "Ο ουρανός ποτέ δεν γίνεται ένα φιλικό μέρος."

• Θέλετε να μυηθείτε στο χώρο της αστροφωτογραφίας; Συμβουλευθείτε το βιβλίο Αστροφωτογραφία(εκδόσεις ΠΛΑΝΗΤΑΡΙΟ Θεσσαλονίκης) και αποκτήστε τις κατάλληλες γνώσεις για να φωτογραφίσετε το ηλιακό μας σύστημα και πέρα από αυτό).
  
  

ΟΙ ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ

• Παρατηρείτε τον Ήλιο καθημερινά (με τη χρήση ενός ασφαλούς ηλιακού φίλτρου) αφού σχεδόν πάντοτε αποκαλύπτονται ενδιαφέροντα φαινόμενα στην επιφάνειά του. Ο Ήλιος βγαίνει από ένα ασυνήθιστα μεγάλο ηλιακό ελάχιστο. Η ηλιακή δραστηριότητα επιταχύνεται, με τις ηλιακές κηλίδες και άλλα μαγνητικά φαινόμενα να συμβαίνουν πιο συχνά τώρα. Για καθημερινή ενημέρωση σχετικά με την ηλιακή δραστηριότητα, επισκεφτείτε τον δικτυακό τόπο: www.spaceweather.com.

• Ο Ερμής (με μέγεθος + 1) βυθίζεται ακόμα χαμηλότερα πάνω από τον δυτικό-βορειοδυτικό ορίζοντα στο λυκόφως. Παρατηρήστε τον με κιάλια και μη τον μπερδέψετε με τον Βασιλίσκο, λίγο πιο αμυδρό και κοντά του. Ο Ερμής και ο Βασιλίσκος θα περνάνε σε απόσταση 3°, αυτή την εβδομάδα (στις 26 Ιουλίου).

• Η Αφροδίτη έχει εξαφανιστεί στο φως της ανατολής του ήλιου.

• Ο Άρης (αμυδρός, με μέγεθος +1,4 κοντά στα κέρατα του Ταύρου) βρίσκεται στα ανατολικά - βορειοανατολικά στην αρχή του λυκαυγούς, αρκετά μακριά από τον λαμπρό Δία, κάτω και στα αριστερά του. Στα δεξιά του Άρη και πάνω είναι ο Αλντεμπαράν, όμοιος σε φωτεινότητα και χρώμα με τον πλανήτη. Με τηλεσκόπιο, ο Άρης είναι ακόμα μια μικρή σφαίρα μόνο 4,4 δευτερόλεπτα του τόξου σε διάμετρο. Θα βρεθεί σε αντίθεση (μόνο 13,9 δευτερόλεπτα του τόξου) τον ερχόμενο Μάρτιο.

• Ο Δίας (μέγεθος -2,4, στο νότιο Κριό)  ανατέλλει στις 1 π.μ. και είναι σε καλή θέση για παρατήρηση, ψηλά στα νοτιοανατολικά, λίγο πριν την ανατολή του ήλιου. Πιο κάτω από τον Δία βρίσκεται η κεφαλή του Κήτους, αρκετά αμυδρή.

• Ο Κρόνος (μέγεθος +0,9, στην Παρθένο) βρίσκεται στα δυτικά-νοτιοδυτικά το σούρουπο και χαμηλώνει ολοένα και περισσότερο. Σε απόσταση 13° στα αριστερά του Κρόνου είναι ο Στάχυς, όμοιος σε φωτεινότητα αλλά γαλάζιος. Στα δεξιά του Κρόνου, βρίσκεται η αμυδρότερη Πορίμα (γ της Παρθένου).

• Ο Ουρανός (μέγεθος 5,8, στους δυτικούς Ιχθείς)  και ο Ποσειδώνας (μέγεθος 7,8, στον Υδροχόο) βρίσκονται σε καλό ύψος για παρατήρηση πριν το πρώτο φως της αυγής. . Για να εντοπίσετε τους δύο πλανήτες, μπορείτε να χρησιμοποιήσετε αυτό το εκτυπώσιμο διάγραμμα:  http://media.skyandtelescope.com/documents/Uranus-Neptune-2011.pdf

• Ο Πλούτωνας (μέγεθος 14, στον βόρειο Τοξότη) βρίσκεται ψηλά στο νότο πριν τα μεσάνυχτα.  

www.astronomy.gr