Ο ΟΥΡΑΝΟΣ ΚΑΙ ΟΙ ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΑΥΤΗΝ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ

(Επιμέλεια: Αντώνης Παντελίδης ) 
http://www.astronomy.gr

Δευτέρα, 26 Ιουλίου

• Πανσέληνος στις 4:39, ξημερώματα Δευτέρας.

• Ο Άρης είναι 10 μοίρες πάνω και στα αριστερά της Αφροδίτης. Ο Κρόνος είναι 2,8 μοίρες πάνω και στα αριστερά του Άρη. Θα δείτε τους πλανήτες στα δυτικά το σούρουπο.

• Καθώς τα αστέρια αρχίζουν να βγαίνουν το βράδυ αυτή την εβδομάδα,  ο Αρκτούρος  λάμπει ψηλά στη δύση, αρκετά μακριά πάνω και στα αριστερά της φωτεινής Αφροδίτης. Προσέξτε τον σχηματισμό της «κατσαρόλας» που φαίνεται εξίσου ψηλά  στα βορειοδυτικά, μακριά  πάνω και στα δεξιά της Αφροδίτης.  

Τρίτη, 27 Ιουλίου

• Ο Βασιλίσκος είναι τώρα λιγότερο από ½° πάνω και στα δεξιά του λαμπρότερου του Ερμή χαμηλά στην λάμψη που αφήνει το ηλιοβασίλεμα. Κοιτάξτε με κιάλια περίπου μισή ώρα μετά τη δύση του ήλιου. Οι δυό τους θα βρίσκονται κάτω και στα δεξιά της λαμπρότερης Αφροδίτης.

Τετάρτη, 28 Ιουλίου

• Ποιος είναι ο αστερισμός, σχετικά αμυδρός, που περνάει από το ζενίθ στο τέλος του λυκόφωτος, δηλαδή μόλις βραδιάσει; Βρίσκεται ανάμεσα σε δυο φωτεινά αστέρια, τον Αρκτούρο στα νότιο-δυτικά και τον Βέγα στα ανατολικά, αλλά πιο κοντά στον Βέγα. Σκεφτείτε για λίγο ή καλύτερα πηγαίνετε έξω να παρατηρήσετε τον νυχτερινό ουρανό. Ο αστερισμός πήρε το όνομα του από ένα ήρωα της ελληνικής μυθολογίας. Είναι ο αστερισμός του Ηρακλή.
  
  
  
  
  
  
  
  
  
  
  
  
  
  
  
  
  
  
  O Ηρακλής παραμένει ψηλά στον βραδινό ουρανό. Πιθανόν να είστε εξοικειωμένοι με τα σφαιρωτά σμήνη Μ13 και Μ92. Γνωρίζετε όμως το φωτεινό νεφέλωμα Turtle Nebula (NGC 6210) ή τον αμυδρό γαλαξία NGC 6269 μέσα σ’ ένα σμήνος με ακόμα αμυδρότερους γαλαξίες; Δείτε τον παραπάνω χάρτη.

• Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία διέρχεται από τον κεντρικό μεσημβρινό του πλανήτη στις 3:09 π.μ. της Πέμπτης.

Πέμπτη, 29 Ιουλίου

• Ο Άρης είναι λιγότερο από 2°, κάτω από τον ελαφρώς λαμπρότερο Κρόνο, στο σούρουπο.

• Το πιο φωτεινό αστέρι στον νότιο ουρανό αφού βραδιάσει είναι ο κόκκινος-πορτοκαλής Αντάρης. Αν κοιτάξετε στην γύρω περιοχή αυτού του ερυθρού γίγαντα ή από πάνω του, θα βρείτε αμυδρότερα λευκά αστέρια. Στα δυτικά του Αντάρη (δηλαδή προς τα δεξιά του) θα βρείτε εύκολα το σφαιρωτό σμήνος Μ4. Ξεχωρίζει εύκολα με κιάλια ή τηλεσκόπιο. Με φαινόμενο μέγεθος 6 είναι από τα πιο φωτεινά σφαιρωτά σμήνη του βορείου ημισφαιρίου.

Παρασκευή, 30 Ιουλίου

• Ο Δίας ανατέλλει 6° κάτω από την σελήνη (σε χάση) περίπου στις 11:30 μ.μ.

• Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία διέρχεται από τον κεντρικό μεσημβρινό του πλανήτη στις 4:47, ξημερώματα Σαββάτου.

Σάββατο, 31 Ιουλίου

Ο Κρόνος και ο Άρης παραμένουν σε κοντινή απόσταση, πάνω και στα αριστερά της Αφροδίτης.

Κυριακή,  1 Αυγούστου

• Μια περιοχή του καλοκαιρινού ουρανού που η ιδιαιτερότητά της εκτιμάται καλύτερα αν αφήσουμε το τηλεσκόπιο κατά μέρος και κοιτάξουμε με γυμνό οφθαλμό είναι ο αστερισμός της Ασπίδας. Το κυρίαρχο σημείο του είναι το Αστρικό νέφος της Ασπίδας, ένας πυκνός, φωτεινός όμιλος από αστέρια του γαλαξία μας που καλύπτει ένα μεγάλο μέρος του αστερισμού αυτού. Σε έναν σκοτεινό και διαυγή ουρανό, αυτό το φαινόμενο φαίνεται σαν ένα πραγματικό ατμοσφαιρικό σύννεφο. Με πιο προσεχτική παρατήρηση όμως, η πραγματική φύση του αποκαλύπτεται στον παρατηρητή. Άξια προσοχής και παρατήρησης (με τηλεσκόπιο) είναι το ανοιχτό σμήνος Μ26 και το πολύ όμορφο σφαιρωτό σμήνος Μ11.

• Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία διέρχεται από τον κεντρικό μεσημβρινό του πλανήτη στις 6:25 π.μ. της Δευτέρας.

• Θέλετε να γίνετε καλύτερος ερασιτέχνης αστρονόμος; Μάθετε τη θέση των αστερισμών με βάση τα πιο λαμπρά αστέρια τους και τους σχηματισμούς τους. Αυτό είναι το κλειδί για να εντοπίσετε και τα διάφορα αντικείμενα από το βαθύ ουρανό με κιάλια ή με τηλεσκόπιο. Ένας πολύ χρήσιμος οδηγός για εύκολο εντοπισμό των αστερισμών σε όλο τον ουρανό είναι το βιβλίο The Monthly Sky Guide (εκδόσεις ΠΛΑΝΗΤΑΡΙΟ Θεσσαλονίκης).

• Μπορεί ένα αυτοματοποιημένο τηλεσκόπιο να αντικαταστήσει τους αστροχάρτες; Όπως ο Terence Dickinson και ο Alan Dyer λένε στο Backyard Astronomer's Guide:  "Δεν μπορεί κανείς να εκτιμήσει πλήρως το σύμπαν, αν δεν αναπτύξει την ικανότητα να βρίσκει πράγματα στον ουρανό και αν δεν κατανοεί τις ουράνιες κινήσεις. Αυτή η γνώση κατακτάται μόνο όταν κάποιος αφιερώνει χρόνο κάτω από τα αστέρια με φιλομάθεια και με έναν αστροχάρτη στα χέρια." Χωρίς αυτά, "Ο ουρανός ποτέ δεν γίνεται ένα φιλικό μέρος."

•  Θέλετε να μυηθείτε στο χώρο της αστροφωτογραφίας; Συμβουλευθείτε το βιβλίο Αστροφωτογραφία (εκδόσεις ΠΛΑΝΗΤΑΡΙΟ Θεσσαλονίκης) και αποκτήστε τις κατάλληλες γνώσεις για να φωτογραφίσετε το ηλιακό μας σύστημα και πέρα από αυτό).
 

 

          ΟΙ ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΑΥΤΗΝ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ

• Παρατηρείτε τον Ήλιο καθημερινά (με τη χρήση ενός ασφαλούς ηλιακού φίλτρου) αφού σχεδόν πάντοτε αποκαλύπτονται ενδιαφέροντα φαινόμενα στην επιφάνειά του. Ο Ήλιος βγαίνει από ένα ασυνήθιστα μεγάλο ηλιακό ελάχιστο. Η ηλιακή δραστηριότητα επιταχύνεται, με τις ηλιακές κηλίδες και άλλα μαγνητικά φαινόμενα να συμβαίνουν πιο συχνά τώρα. Η δραστηριότητα θα πρέπει να αυξηθεί για μερικά ακόμη χρόνια μέχρι το επόμενο ηλιακό μέγιστο που αναμένεται γύρω στο 2013. Με φίλτρο η-άλφα, αποκαλύπτονται πολλές περισσότερες λεπτομέρειες απ’ ότι με ένα κοινό ηλιακό φίλτρο. Για καθημερινή ενημέρωση σχετικά με την ηλιακή δραστηριότητα, επισκεφτείτε τον δικτυακό τόπο: www.spaceweather.com

• Ο Ερμής (με μέγεθος 0) φαίνεται χαμηλά στον ορίζοντα, στην λάμψη της δύσης του ήλιου, αρκετά μακριά από την Αφροδίτη, κάτω και στα δεξιά της. Ο αμυδρότερος Βασιλίσκος (μέγεθος + 1,3) περνάει κοντά από τον Ερμή αυτή την εβδομάδα. Βρίσκονται σε σύνοδο την Τρίτη. Θα τον εντοπίσετε ευκολότερα μ’ ένα ζευγάρι κιάλια.

• Η Αφροδίτη (μέγεθος -4,2, στον Λέοντα), ο λαμπρός Αποσπερίτης, φαίνεται στον δυτικό ουρανό στο λυκόφως και νωρίς το βράδυ. Με τηλεσκόπιο, η Αφροδίτη είναι φωτισμένη λίγο περισσότερο από το μισό. Θα γίνει μηνίσκος αργότερα το καλοκαίρι.

• Ο Άρης (μέγεθος +1,5) βρίσκεται πάνω και στα αριστερά της Αφροδίτης. Παρακολουθήστε την απόσταση του Άρη από τον Κρόνο να μικραίνει μέρα με τη μέρα. Με τηλεσκόπιο, ο Άρης είναι μόνο 4,8 δευτερόλεπτα του τόξου.
  
  
  
  
  
  
  
  
  
  
  
  

• Ο Δίας (μέγεθος -2,6, στους Ιχθείς) λάμπει ψηλά στον νοτιοανατολικό ουρανό νωρίς το πρωί και φθάνει στο ψηλότερό του σημείο το λυκαυγές. Ανατέλλει περίπου στις 11 μ.μ. Τίποτα άλλο δεν είναι τόσο λαμπρό στον ουρανό!

• Ο Κρόνος (μέγεθος +1,1) είναι ο λίγο πιο λαμπρός από τους δύο πλανήτες πάνω και στα αριστερά της Αφροδίτης στο βραδινό λυκόφως. Ο άλλος είναι ο Άρης. Ο Κρόνος, ο Άρης, και η Αφροδίτη θα βρεθούν σε σύνοδο στις αρχές του Αυγούστου. Με τηλεσκόπιο, θα μπορέσετε να δείτε ότι οι δακτύλιοί του έχουν ανοίξει λίγο, σε κλίση 3°.

• Ο Ουρανός (μέγεθος 5,8 στους Ιχθείς) βρίσκεται στο υπόβαθρο του Δία (περίπου 2° μακριά), στο λυκαυγές. Με τηλεσκόπιο, ο Ουρανός είναι μόλις 3,6 δευτερόλεπτα του τόξου σε φαινόμενη διάμετρο, συγκρινόμενος με τα 44″ του Δία.

• Ο Ποσειδώνας (μέγεθος 7,8, στα όρια μεταξύ Υδροχόου και Αιγόκερου) φαίνεται μετά τα μεσάνυχτα στα δυτικά του Δία.  Εδώ θα δείτε αναλυτικούς χάρτες του Ουρανού και του Ποσειδώνα: http://www.skyandtelescope.com/observing/highlights/85530917.html

• Ο Πλούτωνας (μέγεθος 14, στον βορειοδυτικό Τοξότη) βρίσκεται ψηλά στα νότια-νοτιοανατολικά αφού πέσει το σκοτάδι. Εδώ θα δείτε αναλυτικούς χάρτες του Πλούτωνα: http://www.skyandtelescope.com/skytel/beyondthepage/89002802.html