Νέα αστρονομικά αντικείμενα προβληματίζουν τους επιστήμονες

07.06.06 http://www.sciencenews.gr/index.php?option=com_content&task=view&id=29&Itemid=37
Πολύ ελαφριά για να είναι αστέρια αλλά μεγαλύτερα από τους περισσότερους πλανήτες, ομάδα θερμών νέων αντικειμένων που κινούνται ελεύθερα, αποτελούνται από πρώτες ύλες για να αποτελέσουν μικροπλανητικά συστήματα. Ονομάζονται πλανέμος (planemos - νεολογισμός που έχει καθιερωθεί από τον καθηγητή Gibor Basri και σημαίνει "αντικείμενο πλανητικής μάζας με αδυναμία σύντηξης"), περιβάλλονται από δίσκους κοσμικής σκόνης και αερίων, ακριβώς όπως μερικά νέα αστέρια. Αυτά τα είδη δίσκων περιέχουν τα συστατικά για τη δημιουργία πλανητών. Καθώς οι αστρονόμοι θεωρούν πως τόσο η γη όσο και οι άλλοι πλανήτες του ηλιακού μας συστήματος δημιουργήθηκαν από έναν τέτοιο δίσκο." Όμως τα πλανέμος, είναι μικρά για αντικείμενα διαστάσεως πλανήτη κι επιπλέον αντίθετα από τους κανονικούς πλανήτες δεν βρίσκονται σε τροχιά γύρω από κάποιο άστρο", αναφέρει ο Ρέι Τζαγιαγουάρντχανα, καθηγητής στο πανεπιστήμιο του Τορόντο. Ο ίδιος με άλλους ερευνητές παρουσιάζουν τα συμπεράσματά τους σε συνέδριο τις Αμερικανικής Αστρονομικής Ένωσης που γίνεται στο Κάλγκαρι του Καναδά. Οι ερευνητές ανίχνευσαν τέσσερα νεογέννητα πλανέμος (ηλικίας μερικών εκατομμυρίων ετών), σε μια περιοχή δημιουργίας αστέρων, περίπου 450 έτη φωτός μακριά από τη γη (ένα έτος φωτός είναι περίπου 10 τρισεκατομμύρια χιλιόμετρα, την απόσταση δηλαδή που διανύει το φως σε ένα χρόνο). Και τα τέσσερα αυτά αντικείμενα είχαν δίσκους σκόνης γύρω τους, όπως αναφέρουν οι αστρονόμοι. Επιπλέον εντόπισαν ένα πλανέμος που περιβάλλεται από δίσκο σε αλληλεπίδραση με έναν καφετή νάνο (εξασθενημένο αστέρι) ακόμη πιό κοντά στη γη και σε απόσταση 170 ετών φωτός. Ένα τέτοιο αντικείμενο με μέγεθος ενός πλανήτη θα αναμενόταν να βρίσκεται σε τροχιά γύρω από τον καφετή νάνο, αντ' αυτού και τα δύο αντικείμενα περιστρέφονται το ένα γύρω από το άλλο, ενώ έχουν όλες τις προϋποθέσεις για περισσότερους δορυφόρους. Τα αντικείμενα αυτά, με αρκετές φορές τη μάζα του γιγαντιαίου πλανήτη Δία αλλά 100 φορές λιγότερο ογκώδη από τον ήλιο μας, είναι κοσμικά νήπια ηλικίας μερικών εκατομμυρίων ετών. Ακόμη και Δίας είχε έναν δίσκο όταν ήταν νέος, και οι δεκάδες των φεγγαριών του δημιουργήθηκαν από τη σκόνη και το αέριο του δίσκου. Όμως το βραχώδες φεγγάρι της γης γεννήθηκε πιθανώς όταν ο κόσμος μας συγκρούστηκε με ένα άλλο ουράνιο σώμα, ενώ τα φεγγάρια του Άρη ήταν αστεροειδείς που εγκλωβίστηκαν από τη βαρύτητα του πλανήτη. "Το Πλανέμος είναι σχετικά νέες μορφές στην κοσμική σκηνή, που καλύπτουν το κενό μεταξύ των λιγότερο ογκωδών αστεριών και των γιγαντιαίων πλανητών. Πρόκειται είτε για μικρής μάζας καφετιούς νάνους ή είναι πραγματικά μεγάλοι γιγαντιαίοι πλανήτες, ειδικά όταν είναι νέοι. Όταν τα νεαρά πλανέμος θερμαίνονται ακόμα από τη θερμότητα σχηματισμού τους είναι περισσότερο αστέρια. Αλλά καθώς γερνούν, τα αντικείμενα αυτά που μοιάζουν με πλανήτες συρρικνώνονται και ψύχονται", καταλήγει ο Τζαγιαγουάρντχανα. Άλλοι ερευνητές δεν χρησιμοποιούν τον όρο "πλανήτης" για να περιγράψουν οποιοδήποτε δορυφόρο που πιθανόν σχηματίζεται γύρω από ένα πλανέμο, αλλά χρησιμοποιούν τους όρους φεγγάρια ή μικροί δορυφόροι. Αν μορφοποιούνταν τέτοιοι σχηματισμοί, δεν θα μπορούσαν να υποδεχθούν γήινους ζωντανούς οργανισμούς. Γιατί, αν ένας δορυφόρος σχηματιζόταν πολύ κοντά σε ένα νέο πλανέμο, η υψηλή θερμοκρασία θα εξάτμιζε ολόκληρη την ποσότητα νερού. Όμως ο Τζαγιαγουάρντχανα διαφωνεί: "μακροπρόθεσμα η εμφάνιση ζωής θα είχε καλές προοπτικές. Καθώς, οποιοδήποτε είδος πλανήτη δημιουργείται γύρω από τα πλανέμο θα καταλήξει να γίνει πάγος". New study suggests planemos may spawn planets and moons American Astronomical Society Website Ray Jayawardhana, Associate Professor Defining "Planet" (από τον καθηγητή Gibor Basri)