Ο ΟΥΡΑΝΟΣ ΚΑΙ ΟΙ ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΑΥΤΗΝ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ

Ο ΟΥΡΑΝΟΣ ΚΑΙ ΟΙ ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΑΥΤΗΝ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ
(Επιμέλεια: Αντώνης Παντελίδης) 

Δευτέρα, 13 Οκτωβρίου

• Βρισκόμαστε στο φθινόπωρο και ο χειμερινός αστερισμός του Ωρίωνα ανατέλλει πριν  τα μεσάνυχτα, δεξιά και κάτω από το φεγγάρι. Η ζώνη του Ωρίωνα είναι κατακόρυφη, όπως συμβαίνει πάντα όταν ο Ωρίωνας ανατέλλει από τα μέσα βόρεια γεωγραφικά πλάτη. Ο αστερισμός φτάνει στο ψηλότερό του σημείο στο νότο πριν το πρώτο φως της αυγής, με τη Σελήνη να είναι από πάνω του (το πρωί της 13ης ).

• Οι ημέρες της θέασης του Κρόνου στον ουρανό το βράδυ μειώνονται γρήγορα. Μπορείτε να βρείτε τον πλανήτη χαμηλά στα δυτικά-νοτιοδυτικά, περίπου μία ώρα μετά τη δύση του ηλίου. Με μέγεθος 0,6 ξεχωρίζει στον ουρανό του λυκόφωτος πολύ καλύτερα από ότι τα αστέρια του Ζυγού.

Τρίτη, 14 Οκτωβρίου

• Τώρα που είναι μέσα Οκτωβρίου, ο Ντενέμπ έχει αντικαταστήσει τον Βέγα ως το αστέρι στο ζενίθ μετά το σούρουπο (για παρατηρητές του ουρανού στα μέσα βόρεια γεωγραφικά πλάτη) - και, αντίστοιχα, ο Αιγόκερως έχει αντικαταστήσει τον Τοξότη ως τον πιο αξιοσημείωτο αστερισμό χαμηλά στο νότο.

• Ο Άρης εμφανίζεται χαμηλά στα νοτιοδυτικά, καθώς πέφτει το σκοτάδι αυτή την εβδομάδα. Θα λάμπει με μέγεθος 0,8 ανάμεσα στα αστέρια του νότιου Οφιούχου. Απόψε, ο κόκκινος πλανήτης περνάει μόλις 19' βόρεια του 3ου  μεγέθους θήτα (θ) του Οφιούχου, ένα θερμό αστέρι με ένα ξεχωριστό μπλε χρώμα. Η αντίθεση των χρωμάτων  ξεχωρίζει μέσα από κιάλια, αλλά ένα τηλεσκόπιο με χαμηλή μεγέθυνση θα σας δώσει την καλύτερη εικόνα.

Τετάρτη, 15 Οκτωβρίου

• Τελευταίο τέταρτο της σελήνης στις 10:13 μ.μ. Η σελήνη ανατέλλει περίπου τα μεσάνυχτα, κάτω από τους Διδύμους. Αργότερα, τις πρώτες πρωινές ώρες και πριν το ξημέρωμα, η σελήνη θα βρεθεί ψηλά στο νότο, κάτω από τον Κάστορα και τον Πολυδεύκη, τον Προκύνα κάτω και στα δεξιά της και τον λαμπρό Δία κάτω και στα αριστερά της.

• Αν και δεν είναι τόσο δημοφιλές όσο το Πρώτο Τέταρτο, υπάρχουν πολλά θέματα άξια παρατήρησης κατά τη διάρκεια του τελευταίου τετάρτου της Σελήνης. Και ακόμα κι αν έχετε παρατηρήσει κάποια από αυτά κατά τη διάρκεια μιας διαφορετικής φάσης, η αλλαγή γωνίας στο φως του ήλιου μπορεί να αποκαλύψει μικρές λεπτομέρειες που δεν είναι ορατές κατά τη διάρκεια του πρώτου τετάρτου.

Πέμπτη, 16 Οκτωβρίου

• Το λυκαυγές και η ανατολή του ηλίου έρχονται πολύ αργά τώρα, όσο πηγαίνουμε από εποχή σε εποχή. Την Παρασκευή το πρωί, πριν ο ουρανός γίνει πολύ φωτεινός, θα βρείτε τον Δία στα αριστερά της σελήνης και τον Προκύνα μακρύτερα, προς τα δεξιά της Σελήνης.

• Η ετήσια μετεωρική βροχή «Ωριωνίδες» γρήγορα αναδιατάσσεται προς την κορύφωσή της το βράδυ της 20ης προς 21η Οκτωβρίου. Μπορείτε ήδη να δείτε μερικούς διάττοντες στον πρωινό ουρανό, όπου η ημισέληνος δεν παρεμβάλλεται σχεδόν καθόλου. Για να ξεχωρίσετε έναν «Ωριωνίδη» από ένα σποραδικό μετέωρο, ακολουθήστε την πορεία που είχε το «πεφταστέρι»  προς τα πίσω. Ένα μετέωρο από τις «Ωριωνίδες» θα φαίνεται να ακτινοβολεί από το βόρειο τμήμα του αστερισμού του Ωρίωνα, του «Κυνηγού». 

• Ο Ερμής φτάνει σε κατώτερη σύνοδο στις 12 π.μ. Αυτό σημαίνει ότι ο πιο εσωτερικός  πλανήτης βρίσκεται ανάμεσα στον Ήλιο και τη Γη και παραμένει κρυμμένος στο έντονο φως του αστεριού μας.

Παρασκευή, 17 Οκτωβρίου

• Η σελήνη περνάει δεξιά και κάτω από τον Δία, μία ώρα πριν την ανατολή του ηλίου στις 17, 18, 19 και 20 Οκτωβρίου. Αν και φαίνεται να είναι αρκετά κοντά, ο Δίας είναι 2.100 φορές πιο μακριά από τη σελήνη, σε απόσταση 47 λεπτά φωτός από εμάς σε σύγκριση με το 1,3 δευτερόλεπτα φωτός της απόστασης της σελήνης!

Σάββατο, 18 Οκτωβρίου

• Η σελήνη σε απόγειο στις 9:06 π.μ., 404.897χιλιόμετρα μακριά από τη Γη.

• Καθώς το βραδινό λυκόφως φτάνει στο τέλος του, ο Αρκτούρος, το "αστέρι της άνοιξης", τρεμοσβήνει προς τα δυτικά-βορειοδυτικά. Είναι ακόμα αρκετά εύκολο να τον δείτε. Αλλά για πόσο ακόμα;

• Μόλις βραδιάσει, ο Πολικός αστέρας και ο β της Μικρής Άρκτου (Kochab) βρίσκονται στο ίδιο ύψος. Και τα δύο αστέρια είναι 2ου μεγέθους, με τον Πολικό να βρίσκεται στα δεξιά.

Κυριακή, 19 Οκτωβρίου

• Αν σπάνια γεγονότα διεγείρουν την περιέργειά σας, τότε αυτό είναι το βράδυ για εσάς! Την Κυριακή, 19 Οκτωβρίου, ο αμυδρός κομήτης Siding Spring (C / 2013 A1) κάνει το πολυαναμενόμενο κοντινό του πέρασμα από τον Άρη, σε απόσταση 140.000 χιλιόμετρα από τον Άρη – την πιο κοντινή απόσταση που έχει έρθει οποιοσδήποτε κομήτης είτε στον Άρη είτε στη  Γη, στην καταγεγραμμένη ιστορία. Θα χρειαστείτε ένα 8-ιντσών ή μεγαλύτερο τηλεσκόπιο και έναν εξαιρετικό ουρανό για να τον δείτε. Αυτή θα είναι μια εξαιρετικά δύσκολη παρατήρηση, με τον Άρη χαμηλά στα νοτιοδυτικά στο τέλος του λυκόφωτος και τον κομήτη, μόνο 10ου ή 11ου μεγέθους, πιο αμυδρό από το αρχικά προβλεπόμενο, περισσότερες από 1.000 φορές αμυδρότερο από τον Άρη.
• 
  
• 
  
  
  
  
  

•  Όμως, μπορείτε να παρακολουθήσετε ζωντανά μέσω διαδικτύου (http://www.virtualtelescope.eu/webtv/) την συνάντηση αυτή του κομήτη με τον πλανήτη, ξεκινώντας στις 16:45 UT (19:45 ώρα Ελλάδος) στις 19 Οκτωβρίου. Περισσότερες πληροφορίες εδώ:

• http://www.nasa.gov/press/2014/october/nasa-prepares-its-science-fleet-for-oct-19-mars-comet-encounter/#.VDvQEld0ZIp

• http://mars.nasa.gov/comets/sidingspring

• Θέλετε να γίνετε καλύτερος ερασιτέχνης αστρονόμος; Μάθετε τη θέση των αστερισμών με βάση τα πιο λαμπρά αστέρια τους και τους σχηματισμούς τους. Αυτό είναι το κλειδί για να εντοπίσετε και τα διάφορα αντικείμενα από το βαθύ ουρανό με κιάλια ή με τηλεσκόπιο. Ένας πολύ χρήσιμος οδηγός για εύκολο εντοπισμό των αστερισμών σε όλο τον ουρανό είναι το βιβλίο The Monthly Sky Guide(εκδόσεις ΠΛΑΝΗΤΑΡΙΟ Θεσσαλονίκης).

• Μπορεί ένα αυτοματοποιημένο τηλεσκόπιο να αντικαταστήσει τους αστροχάρτες; Όπως οTerence Dickinson και ο Alan Dyer λένε στο Backyard Astronomer's Guide:  "Δεν μπορεί κανείς να εκτιμήσει πλήρως το σύμπαν, αν δεν αναπτύξει την ικανότητα να βρίσκει πράγματα στον ουρανό και αν δεν κατανοεί τις ουράνιες κινήσεις. Αυτή η γνώση κατακτάται μόνο όταν κάποιος αφιερώνει χρόνο κάτω από τα αστέρια με φιλομάθεια και με έναν αστροχάρτη στα χέρια." Χωρίς αυτά, "Ο ουρανός ποτέ δεν γίνεται ένα φιλικό μέρος."

Το Vdb149 & Vdb150 LRGB είναι ένα νεφέλωμα ανάκλασης στον αστερισμό του Κηφέα. «Πολύ δύσκολος στόχος. Χρειάστηκε αρκετές ώρες έκθεσης και επεξεργασίας», συμπληρώνει ο φωτογράφος Ευθύμης Καρτέρης. Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τη φωτογραφία αυτή, επισκεφτείτε το δικτυακό τόπο του δημιουργού της:
http://astrothemis.gr/more/recent-images/195-vdb149-vdb150-lrgb-reflection-nebula.html

• Θέλετε να μυηθείτε στο χώρο της αστροφωτογραφίας; Συμβουλευθείτε το βιβλίοΑστροφωτογραφία (εκδόσεις ΠΛΑΝΗΤΑΡΙΟ Θεσσαλονίκης) και αποκτήστε τις κατάλληλες γνώσεις για να φωτογραφίσετε το ηλιακό μας σύστημα και πέρα από αυτό.

ΟΙ ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ

• Για καθημερινή ενημέρωση σχετικά με την ηλιακή δραστηριότητα, επισκεφτείτε τον δικτυακό τόπο:www.spaceweather.com.

• Ο Ερμής και η Αφροδίτη βρίσκονται χαμένοι στο φως του ήλιου.

• Ο Άρης (μέγεθος +0,8) λάμπει χαμηλά στα νοτιοδυτικά το σούρουπο. Ο Αντάρης βρίσκεται τώρα πια αρκετά μακριά από τον πλανήτη, κάτω και στα δεξιά του. 

• Ο Δίας (με μέγεθος -1,9, στα σύνορα Καρκίνου και Λέοντα) ανατέλλει περίπου στις 2;30 π.μ. και λάμπει ψηλά στα ανατολικά,  πριν και κατά τη διάρκεια του λυκαυγούς. Σχηματίζει ένα σχεδόν ισόπλευρο τρίγωνο με τον Πολυδεύκη από πάνω του και τον Προκύνα στα δεξιά του. Πιο κάτω και στα αριστερά είναι ο Βασιλίσκος.  

• Ο Κρόνος (μέγεθος +0,6, στον Ζυγό), χαμηλώνει στο βραδινό λυκόφως, στα δεξιά του Άρη και του Αντάρη. 

• Ο Ουρανός (μέγεθος 5,7, στους Ιχθείς) και ο Ποσειδώνας (μέγεθος 7,8, στον Υδροχόο) είναι ψηλά στον νότο περίπου στις 11 μ.μ. Ο Ουρανός είναι σε αντίθεση αυτή την εβδομάδα.    

• Για τις ακριβείς θέσεις των δυο αυτών μακρινών πλανητών συμβουλευτείτε τους χάρτες: http://d366w3m5tf0813.cloudfront.net/wp-content/uploads/WEB_Uranus_Neptune_2014.pdf

http://www.astronomy.gr/