Ο ΟΥΡΑΝΟΣ ΚΑΙ ΟΙ ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΑΥΤΗΝ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ

Ο ΟΥΡΑΝΟΣ ΚΑΙ ΟΙ ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΑΥΤΗΝ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ
(Επιμέλεια: Αντώνης Παντελίδης) 

Δευτέρα, 23 Σεπτεμβρίου

• Τα πρωινά του Σεπτεμβρίου αναμένεται να δώσουν τη δυνατότητα στους ερασιτέχνες αστρονόμους για την πρώτη, σχετικά καλή, θέαση του κομήτη ISON (C/2012 S1), καθώς θα περνάει από το εσωτερικό του ηλιακού συστήματος. Θα χρειαστείτε πιθανώς ένα 10 ιντσών ή μεγαλύτερο τηλεσκόπιο για να εντοπίσετε τον κομήτη που έχει μέγεθος περίπου 12. Τώρα ο ISON βρίσκεται ανάμεσα στον Καρκίνο και τον Λέοντα και περίπου 2° βόρεια και λίγο ανατολικά του φωτεινού  πλανήτη Άρη (μέγεθος 1,6). Ο κομήτης θα έχει βγει αρκετά πάνω από τον ορίζοντα μετά τις 4 π.μ. 

Τρίτη, 24 Σεπτεμβρίου

• Εάν έχετε έναν επίπεδο, ανεμπόδιστο ορίζοντα προς τα δυτικά-νοτιοδυτικά, προσπαθήστε να εντοπίσετε τον Ερμή αυτό  το βράδυ. Ο πιο εσωτερικός  πλανήτης (ο πιο κοντινός στον ήλιο) βγαίνει πάνω από τον ορίζοντα μόλις μισή ώρα μετά το ηλιοβασίλεμα και έχει μια αξιοσημείωτη σύνοδο με το φωτεινό αστέρι Στάχυ.  Ο Ερμής  περνάει μόλις 0,8 ° βόρεια του αστεριού της Παρθένου, το πιο κοντινό πέρασμα  πλανήτη από το 1ου μεγέθους αστέρι, για το 2013. Το ζευγάρι εμφανίζεται ψηλότερα στον ουρανό όσο πιο νότια ζείτε. Ο Ερμής έχει μέγεθος -0,1 ενώ ο Στάχυς είναι λιγότερο φωτεινός, στο 1/3 της φωτεινότητας του πλανήτη.
• 
  
• 

Τετάρτη, 25 Σεπτεμβρίου

• Με μέγεθος -2,1, ο Δίας ξεχωρίζει ανάμεσα στα αστέρια των Διδύμων από τότε που ανατέλλει μέχρι αργά το ξημέρωμα. Με τηλεσκόπιο θα παρατηρήσετε τον 37” δίσκο του και τουλάχιστον δύο παράλληλες σκοτεινές ζώνες στην ατμόσφαιρά του.

• Το φεγγάρι ανατέλλει μετά τις 11 μ.μ. αυτό το βράδυ. Ο Αλντεμπαράν είναι πάνω και στα δεξιά του και η λαμπρότερη Αίγα αρκετά μακριά, πάνω και στα αριστερά του.

Πέμπτη, 26 Σεπτεμβρίου

• Πριν ξημερώσει, δείτε το φεγγάρι να περνάει κοντά από τον Δία, σήμερα και αύριο.

• Τελευταίο τέταρτο της σελήνης στις 6:57 π.μ. Το φεγγάρι ανατέλλει περίπου τα μεσάνυχτα και ανεβαίνει ψηλά στα νοτιοανατολικά πριν τα ξημερώματα, ανάμεσα στους Δίδυμους και τον Ωρίωνα.

• Παρασκευή, 27 Σεπτεμβρίου
• 
  
• Η σελήνη σε απόγειο, στο πιο μακρινό της σημείο από τη Γη, 404.308 χιλιόμετρα από το κέντρο της Γης. Το αστέρι δέλτα των Διδύμων, με μέγεθος 3,6 βρίσκεται μόλις ½° κάτω από τον Δία.

Σάββατο, 28 Σεπτεμβρίου

• Τώρα που το καλοκαίρι είναι έτοιμο να δώσει τόπο στο φθινόπωρο, ο Βέγας δίνει τη θέση του στον Ντενέμπ, ως το πιο φωτεινό αστέρι στο ζενίθ, κοντά στο τέλος  του λυκόφωτος.

• Εάν ψάχνετε την κατσαρόλα της Μεγάλης Αρκτου, κοιτάξτε χαμηλά στα βορειοδυτικά στο σούρουπο. Καθώς περνά το βράδυ, αυτός ο γνωστός σχηματισμός χαμηλώνει ακόμα περισσότερο, φθάνοντας στο ναδίρ του μετά  τα μεσάνυχτα. Και τα επτά αστέρια είναι παραπόλια (ποτέ δεν ανατέλλουν και ποτέ δεν δύουν) για το γεωγραφικό πλάτος των 40 μοιρών και ψηλότερα. Ο Αλκαίντ, το αστέρι στο τέλος της λαβής, είναι το πρώτο που θα πάψει να φαίνεται χαμηλά στον ορίζοντα.

Κυριακή, 29 Σεπτεμβρίου 

• Η Αίγα του Ηνίοχου (Capella), το 6ο σε λαμπρότητα  άστρο του ουρανού, μοιάζει με τον ήλιο μας στο χρώμα (φασματικός τύπος G8) αλλά είναι ένα αστέρι γίγαντας, πολλές φορές το μέγεθός του. Ανατέλλει στα βορειοανατολικά μόλις βραδιάσει, τρεμοσβήνει δε και φέγγει με διάφορα χρώματα όταν βρίσκεται χαμηλά στην ατμόσφαιρα της Γης.

• Θέλετε να γίνετε καλύτερος ερασιτέχνης αστρονόμος; Μάθετε τη θέση των αστερισμών με βάση τα πιο λαμπρά αστέρια τους και τους σχηματισμούς τους. Αυτό είναι το κλειδί για να εντοπίσετε και τα διάφορα αντικείμενα από το βαθύ ουρανό με κιάλια ή με τηλεσκόπιο. Ένας πολύ χρήσιμος οδηγός για εύκολο εντοπισμό των αστερισμών σε όλο τον ουρανό είναι το βιβλίο The Monthly Sky Guide (εκδόσειςΠΛΑΝΗΤΑΡΙΟ Θεσσαλονίκης).

• Μπορεί ένα αυτοματοποιημένο τηλεσκόπιο να αντικαταστήσει τους αστροχάρτες; Όπως ο Terence Dickinson και ο Alan Dyer λένε στο Backyard Astronomer's Guide:  "Δεν μπορεί κανείς να εκτιμήσει πλήρως το σύμπαν, αν δεν αναπτύξει την ικανότητα να βρίσκει πράγματα στον ουρανό και αν δεν κατανοεί τις ουράνιες κινήσεις. Αυτή η γνώση κατακτάται μόνο όταν κάποιος αφιερώνει χρόνο κάτω από τα αστέρια με φιλομάθεια και με έναν αστροχάρτη στα χέρια." Χωρίς αυτά, "Ο ουρανός ποτέ δεν γίνεται ένα φιλικό μέρος."

Με μεγάλο τηλεσκόπιο θα μπορέσετε να δείτε για πρώτη φορά τον κομήτη ISON αυτή την εβδομάδα. Ο Chris Schur φωτογράφησε τον κομήτη με ένα τηλεσκόπιο 12,5 ιντσών στις 16 Σεπτεμβρίου.

• Θέλετε να μυηθείτε στο χώρο της αστροφωτογραφίας; Συμβουλευθείτε το βιβλίοΑστροφωτογραφία (εκδόσεις ΠΛΑΝΗΤΑΡΙΟ Θεσσαλονίκης) και αποκτήστε τις κατάλληλες γνώσεις για να φωτογραφίσετε το ηλιακό μας σύστημα και πέρα από αυτό).

ΟΙ ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ

• Για καθημερινή ενημέρωση σχετικά με την ηλιακή δραστηριότητα, επισκεφτείτε τον δικτυακό τόπο:www.spaceweather.com.

• Ο Ερμής (μέγεθος -0,1) είναι χαμηλά στο δυτικό ουρανό, το σούρουπο. Περίπου είκοσι λεπτά μετά το ηλιοβασίλεμα, προσπαθήστε να τον εντοπίσετε περίπου 22° κάτω και στα δεξιά της Αφροδίτης. Την Τρίτη 24 Σεπτεμβρίου, ο Ερμής θα περάσει μόλις ¾° από τον αμυδρότερό του Στάχυ.

• Ο Άρης (μέγεθος +1,6) ανατέλλει στις 3:30 π.μ. και φαίνεται στον αμυδρό αστερισμό του Καρκίνου όταν αρχίζει η αυγή. Βρίσκεται αρκετά κάτω και στα αριστερά του λαμπρού Δία. Με τηλεσκόπιο, η φαινόμενη διάμετρος του Ερμή είναι 4,3 “. Κάτω από τον Άρη είναι ο Βασιλίσκος, παρόμοιος σε φωτεινότητα που κινείται όλο και πιο κοντά του από μέρα σε μέρα. Συγκρίνετε τα χρώματά τους.

• Ο Δίας (μέγεθος -2,1, στους Διδύμους) ανατέλλει στις 1:30 π.μ. και λάμπει ψηλά στα ανατολικά-νοτιοανατολικά κατά τη διάρκεια του λυκαυγούς. Στα αριστερά του είναι ο Κάστωρ και ο Πολυδεύκης.
• 
  
  

Όχι, η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία δεν έχει ξαφνικά συρρικνωθεί. Αυτό το πράγμα πάνω (νότια) από το κέντρο είναι το "Red Spot Τζούνιορ." Ο Sean Walker πήρε αυτήν την εικόνα στις 9 Σεπτεμβρίου στις 9:54 UT με ένα 12,5-ιντσών κατοπτρικό τηλεσκόπιο.

• Η Αφροδίτη (μέγεθος -4,2) και ο Κρόνος (μέγεθος 0,6) βρίσκονται χαμηλά στα δυτικά-νοτιοδυτικά στο βραδινό λυκόφως, αρκετά χαμηλότερα από τον Αρκτούρο και στα αριστερά του. Ο Κρόνος συνεχίζει να απομακρύνεται στα δεξιά της Αφροδίτης αυτή την εβδομάδα. Δύουν μόλις σκοτεινιάσει.

• Ο Ουρανός (μέγεθος 5.7, στους Ιχθείς) και ο Ποσειδώνας (μέγεθος 7,8, στον Υδροχόο) είναι ψηλά στα νοτιοανατολικά μετά τις 10 μ.μ. Χρησιμοποιήστε τους χάρτες για τον εντοπισμό των δύο πλανητών εδώ: http://media.skyandtelescope.com/documents/Uranus-Neptune-2013.pdf

http://www.astronomy.gr