Ο ΟΥΡΑΝΟΣ ΚΑΙ ΟΙ ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΑΥΤΗΝ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ

Ο ΟΥΡΑΝΟΣ ΚΑΙ ΟΙ ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΑΥΤΗΝ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ
(Επιμέλεια: Αντώνης Παντελίδης) 

Δευτέρα, 16 Σεπτεμβρίου

• Χαμηλά στα δυτικά στο λυκόφως, ο Κρόνος είναι τώρα  4° μακριά από την φωτεινότερή του Αφροδίτη. Με ένα τηλεσκόπιο με υψηλή μεγέθυνση και οι δυο θα φαίνονται θολοί μέσα από την πυκνή ατμόσφαιρα. Θα μπορέσετε να παρατηρήσετε εύκολα την τεράστια διαφορά που έχουν στην λαμπρότητα της επιφάνειάς τους. Η Αφροδίτη είναι 13 φορές πιο κοντά στον  Ήλιο από ότι ο Κρόνος, γι 'αυτό και φωτίζεται από το φως του ήλιου, που είναι περίπου 169 φορές πιο φωτεινό!

Τρίτη, 17 Σεπτεμβρίου

• Τα πρωινά του Σεπτεμβρίου αναμένεται να δώσουν τη δυνατότητα στους ερασιτέχνες αστρονόμους για την πρώτη θέαση του κομήτη ISON (C/2012 S1), καθώς θα περνάει από το εσωτερικό του ηλιακού συστήματος. Θα χρειαστείτε πιθανώς ένα 10-ιντσών ή μεγαλύτερο τηλεσκόπιο για να εντοπίσετε τον κομήτη, που σήμερα λάμπει γύρω στο 12ο  ή 13ο μέγεθος. Τώρα ο ISON ανέρχεται περίπου 2,5° βορειοανατολικά του φωτεινού  πλανήτη Άρη (με μέγεθος 1,6). Ο κομήτης θα έχει βγει πάνω από τον ορίζοντα μετά τις 4 π.μ. 

Η φωτογραφία του κομήτη ISON (C/2012 S1) είναι από το τηλεσκόπιο Hubble.

Τετάρτη, 18 Σεπτεμβρίου

• Αν και θα έχουμε πανσέληνο αύριο, ο δορυφόρος μας φαίνεται σχεδόν πλήρως φωτισμένος τόσο απόψε όσο και το βράδυ της Πέμπτης. Αυτό το βράδυ, μπορείτε να βρείτε τη σελήνη να ανατέλλει γύρω στο ηλιοβασίλεμα και να φτάνει στο νότο λίγο μετά τα μεσάνυχτα. Η Σελήνη βρίσκεται ανάμεσα στα αμυδρά άστρα στο υπόβαθρο των Ιχθύων, κάτω από το μεγάλο τετράγωνο του Πήγασου. Καθώς η πανσέληνος βρίσκεται πλησιέστερα προς την φθινοπωρινή ισημερία, ο χρόνος που απέχει η μια ανατολή της σελήνης από την άλλη, της προηγούμενης νύχτας,  είναι περίπου μισή ώρα αντί για 50 λεπτά που είναι τις άλλες εποχές του χρόνου.

Πέμπτη, 19 Σεπτεμβρίου

• Πανσέληνος στις 2:13 μ.μ.

• Προεπισκόπηση του χειμερινού ουρανού: Εάν είστε ξύπνιοι πριν από την αυγή αυτή την  εβδομάδα, ο νότιος ουρανός επιδεικνύει το ίδιο έναστρο πανόραμα όπως με αυτό του σούρουπου τον επόμενο Φεβρουάριο. Ο Ωρίωνας στέκεται ψηλά στο νότο, ο Σείριος και ο Μέγας Κύων λάμπουν κάτω και στα αριστερά τους, και οι Δίδυμοι  με τον Δία, καταλαμβάνουν τον χώρο ψηλά στην ανατολή.  Όταν έρθει ο Φεβρουάριος, ο Δίας θα είναι ακόμα εκεί.

• Με κιάλια και μέγεθος 0,7, ο Κρόνος λάμπει στο ίδιο πεδίο με την Αφροδίτη. Θα παραμείνουν στο ίδιο πεδίο όλη αυτή την εβδομάδα.

• Σαν σήμερα το 1848, ο William Boyd ενώ παρατηρούσε τον Κρόνο ανακάλυψε τον δορυφόρο του Υπερίωνα.

 
Παρασκευή, 20 Σεπτεμβρίου

Με ένα ζευγάρι κιάλια θα μπορέσετε να εντοπίσετε τον Στάχυ και τον Ερμή μισή ώρα μετά τη δύση του ήλιου.

Σάββατο, 21 Σεπτεμβρίου

• Ο βόρειος αστερισμός του Κηφέα στέκεται ψηλότερα  από το αστέρι του βορά, αφότου τελειώνει το λυκόφως. Ο κύριος σχηματισμός αποτελείται σχεδόν αποκλειστικά από αστέρια 3ου μεγέθους. Ενώ στη μυθολογία  αντιπροσωπεύει το βασιλιά της Αιθιοπίας, το σχήμα του προτρέπει συχνά στη ζωγραφιά ενός σπιτιού από ένα παιδί. Βλέποντας στο Βορά, η κορυφή της στέγης δείχνει προς τα κάτω, ακριβώς πάνω και στα δεξιά του Πολικού. Ο Κηφέας είναι συνοδός του πιο γνωστού αστερισμού, της Κασσιόπης, της βασίλισσας της Αιθιοπίας.

Κυριακή, 22 Σεπτεμβρίου 

• Αρχή του φθινοπώρου (βόρειο ημισφαίριο). Η φθινοπωρινή ισημερία συμβαίνει  στις 11:45 μ.μ. Ο άξονας της γης τώρα γέρνει ούτε πιο κοντά  ούτε πιο μακριά από τον ήλιο. Η ημέρα και η νύχτα έχουν ίση διάρκεια παντού στη γη, φυσικά  εάν αγνοήσετε το φαινόμενο της διάθλασης της ατμόσφαιράς μας. Εφεξής οι ημέρες μικραίνουν αλλά οι νύχτες μεγαλώνουν, παρέχοντας περισσότερο χρόνο στους ερασιτέχνες αστρονόμους για τις παρατηρήσεις τους.

• Θέλετε να γίνετε καλύτερος ερασιτέχνης αστρονόμος; Μάθετε τη θέση των αστερισμών με βάση τα πιο λαμπρά αστέρια τους και τους σχηματισμούς τους. Αυτό είναι το κλειδί για να εντοπίσετε και τα διάφορα αντικείμενα από το βαθύ ουρανό με κιάλια ή με τηλεσκόπιο. Ένας πολύ χρήσιμος οδηγός για εύκολο εντοπισμό των αστερισμών σε όλο τον ουρανό είναι το βιβλίο The Monthly Sky Guide (εκδόσειςΠΛΑΝΗΤΑΡΙΟ Θεσσαλονίκης).

• Μπορεί ένα αυτοματοποιημένο τηλεσκόπιο να αντικαταστήσει τους αστροχάρτες; Όπως ο Terence Dickinson και ο Alan Dyer λένε στο Backyard Astronomer's Guide:  "Δεν μπορεί κανείς να εκτιμήσει πλήρως το σύμπαν, αν δεν αναπτύξει την ικανότητα να βρίσκει πράγματα στον ουρανό και αν δεν κατανοεί τις ουράνιες κινήσεις. Αυτή η γνώση κατακτάται μόνο όταν κάποιος αφιερώνει χρόνο κάτω από τα αστέρια με φιλομάθεια και με έναν αστροχάρτη στα χέρια." Χωρίς αυτά, "Ο ουρανός ποτέ δεν γίνεται ένα φιλικό μέρος."

Ο Δίας κάνει την εμφάνισή του στον πρωινό ουρανό ολοένα και πιο ψηλά από νύχτα σε νύχτα. Στην φωτογραφία αυτή του Παύλου Βλάχου φαίνεται και η Ευρώπη. Χρησιμοποιήθηκε κατοπτρικό τηλεσκόπιο Skywatcher  8 ιντσών, ένα Televue Powermate 5X και η κάμερα Neximage 5.

• Θέλετε να μυηθείτε στο χώρο της αστροφωτογραφίας; Συμβουλευθείτε το βιβλίοΑστροφωτογραφία (εκδόσεις ΠΛΑΝΗΤΑΡΙΟ Θεσσαλονίκης) και αποκτήστε τις κατάλληλες γνώσεις για να φωτογραφίσετε το ηλιακό μας σύστημα και πέρα από αυτό).

ΟΙ ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ

• Για καθημερινή ενημέρωση σχετικά με την ηλιακή δραστηριότητα, επισκεφτείτε τον δικτυακό τόπο:www.spaceweather.com.

• Ο Ερμής είναι χαμηλά στον δυτικό ουρανό το σούρουπο. 

• Ο Άρης (μέγεθος +1,6) ανατέλλει λίγο μετά τις 3:30 π.μ. και φαίνεται στον αμυδρό αστερισμό του Καρκίνου όταν αρχίζει η αυγή. Βρίσκεται αρκετά κάτω και στα αριστερά του λαμπρού Δία. Με τηλεσκόπιο, η φαινόμενη διάμετρος του Ερμή είναι 4,3 “. 

• Ο Δίας (μέγεθος -2,1, στους Διδύμους) ανατέλλει στις 1:30 π.μ. και λάμπει ψηλά στα ανατολικά-νοτιοανατολικά κατά τη διάρκεια του λυκαυγούς. Στα αριστερά του είναι ο Κάστωρ και ο Πολυδεύκης.

• Η Αφροδίτη (μέγεθος -4,1) και ο Κρόνος (μέγεθος 0,7) βρίσκονται χαμηλά στα δυτικά-νοτιοδυτικά στο βραδινό λυκόφως, αρκετά χαμηλότερα από τον Αρκτούρο και στα αριστερά του. Ο Κρόνος φαίνεται πάνω από την Αφροδίτη και στα αριστερά της, στην αρχή της εβδομάδας και περνάει στα δεξιά της στο τέλος της εβδομάδας.

• Ο Ουρανός (μέγεθος 5.7, στους Ιχθείς) και ο Ποσειδώνας (μέγεθος 7,8, στον Υδροχόο) είναι ψηλά στα νοτιοανατολικά μετά τις 10:30 μ.μ. Χρησιμοποιήστε τους χάρτες για τον εντοπισμό των δύο πλανητών εδώ: http://media.skyandtelescope.com/documents/Uranus-Neptune-2013.pdf

http://www.astronomy.gr