Ο ΟΥΡΑΝΟΣ ΚΑΙ ΟΙ ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΑΥΤΗΝ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ

Ο ΟΥΡΑΝΟΣ ΚΑΙ ΟΙ ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΑΥΤΗΝ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ
(Επιμέλεια: Αντώνης Παντελίδης) 

Δευτέρα, 12 Αυγούστου

• Η βροχή διαττόντων «Περσείδες» θα φτάσει στο μέγιστο της δραστηριότητάς της πριν από το ξημέρωμα αύριο.  Η φετινή βροχή παράγει μέχρι 100 μετέωρα ανά ώρα κάτω από ιδανικές συνθήκες και με το φεγγάρι απόν από τον ουρανό. Από τα μέσα βόρεια γεωγραφικά πλάτη, η ημισέληνος δύει μετά τις 11 μ.μ. Το θεωρητικό μέγιστο της βροχής είναι στις 9 μ.μ. απόψε. Για καλύτερη θέαση, επιλέξτε μια περιοχή παρατήρησης μακριά από τα φώτα των πόλεων. Οι διάττοντες,  αμυδροί ή λαμπροί, θα φαίνονται  καθ’ όλη τη διάρκεια της νύχτας  με αποκορύφωμα τις πρώτες πρωινές ώρες, όταν ο αστερισμός του Περσέα θα έχει ανέβει αρκετά ψηλά στο βορειοανατολικό ουρανό. Ίσως να δείτε κάποιον διάττοντα να πέφτει περίπου κάθε ένα ή δύο λεπτά. Η συχνότητα που θα εμφανίζονται τα μετέωρα εξαρτάται από το πόσο σκοτεινός θα είναι ο ουρανός. Αν είμαστε τυχεροί θα δούμε και μερικές βολίδες (οι πιο λαμπροί μετεωρίτες). Τα  μετέωρα μπαίνουν στη γήινη ατμόσφαιρα με ταχύτητα 60 χλμ/sec, με κατεύθυνση κοντά στα σύνορα ανάμεσα στους αστερισμούς του Περσέα και της Κασσιόπης. Το ακτινοβόλο σημείο θα είναι κάτω από το ‘W’ της Κασσιόπης, η οποία και ανεβαίνει ψηλότερα στον βορειοανατολικό ουρανό όσο περνάει η νύχτα.

• Όταν βραδιάζει, στο νοτιοδυτικό ουρανό, η ημισέληνος φαίνεται  8° κάτω και στα δεξιά του Κρόνου και  5° στα αριστερά του Στάχυ της Παρθένου. Με μέγεθος 0,7, ο Κρόνος λάμπει ελάχιστα περισσότερο από τον Στάχυ.

Τρίτη, 13 Αυγούστου

• Η σελήνη, σχεδόν στο πρώτο τέταρτο, λάμπει στα νοτιοδυτικά, κοντά στον Κρόνο και μακριά από τον Αντάρη. Τα επόμενα βράδια, ανεβαίνει ψηλότερα και περνάει από τον Ζυγό και τον Σκορπιό.

Τετάρτη, 14 Αυγούστου 

• Πρώτο τέταρτο της σελήνης στις 1:57 μ.μ.

• Με ένα ζευγάρι κιάλια ή ένα τηλεσκόπιο μπορούμε να διακρίνουμε ένα ζευγάρι από σφαιρωτά σμήνη, τοΜ10 και το Μ12 στον Οφιούχο με μέγεθος 6,6 και 6,7, αντίστοιχα. Η μεταξύ τους απόσταση είναι λίγο παραπάνω από 3 μοίρες, δηλαδή θα φαίνονταν άνετα στο ίδιο πεδίο με ένα ζευγάρι κιάλια ή με ένα τηλεσκόπιο μικρού εστιακού λόγου (μικρού f) βλέποντας με προσοφθάλμιο χαμηλής ισχύος.

Πέμπτη, 15 Αυγούστου

• Με φαινόμενο μέγεθος -2,0, ο Δίας ξεχωρίζει στον ανατολικό ουρανό από τότε που ανατέλλει (πριν τις 3 π.μ.) μέχρι και την αρχή του λυκαυγούς. Αυτή την εβδομάδα, ο πλανήτης βρίσκεται περίπου 25° πάνω από τον ορίζοντα, μία ώρα πριν την ανατολή. Με τηλεσκόπιο, ο δίσκος του έχει διάμετρο 34" και φαίνονται τουλάχιστον δύο παράλληλες σκούρες ζώνες στην ατμόσφαιρά του.

Παρασκευή, 16 Αυγούστου 

• Ο αστεροειδής 7  Ίριδα φθάνει σε αντίθεση σήμερα μέσα στο υπόβαθρο με αστέρια του Υδροχόου. Με μέγεθος 7,9, είναι ο πιο λαμπρός αστεροειδής απ’ όλους τους αστεροειδείς σε αντίθεση του 2013. Φαίνεται σχετικά εύκολα με κιάλια ή μικρό τηλεσκόπιο.  Το 3ου μεγέθους αστέρι βήτα του Υδροχόου είναι ένας οδηγός εντοπισμού της Ίριδας. Απόψε και αύριο το βράδυ, ο αστεροειδής είναι μόνο 40' βόρεια του βήτα. 

Ο αστεροειδής 7 Ίριδα φτάνει στη μέγιστη λαμπρότητά του 7,9, στα μέσα Αυγούστου, κοντά στο λαμπρότερο αστέρι βήτα του Υδροχόου.  ( Astronomy: Roen Kelly)

Σάββατο, 17 Αυγούστου 

• Ο Άρης συνεχίζει την αργή ανάβασή του στον πρωινό ουρανό. Ο ευκολότερος τρόπος να τον βρείτε είναι να αρχίσετε με τον Δία, που λάμπει στην ανατολή μια ώρα πριν βγει ο ήλιος. Αυτό το πρωί, ο μεγέθους 1,6 κόκκινος πλανήτης βρίσκεται 12° κάτω από τον Δία και στα αριστερά του. Το ξεχωριστό πορτοκαλί-κόκκινο χρώμα του Άρη τον κάνει να ξεχωρίζει.

Κυριακή, 18 Αυγούστου 

• Η σελήνη είναι σε περίγειο, δηλαδή, πιο κοντά στη Γη, στις 4:25 π.μ. της Δευτέρας. Τότε θα βρίσκεται 362,264 χιλιόμετρα μακριά μας.

• Περίπου τα μεσάνυχτα, αν κοιτάξουμε προς τον βορρά θα δούμε την κεφαλή του Δράκοντα ψηλά, κάτω από τον Βέγα και ανάμεσα στον Ηρακλή και τον Κηφέα (σε σχήμα πενταγώνου που μοιάζει σαν ένα σπίτι με την οροφή του προς τα κάτω). Μπορείτε να σχηματίσετε το υπόλοιπο σώμα του μυθικού αστερισμού μέχρι και το τέλος της ουράς του ανάμεσα στην Μεγάλη και Μικρή Άρκτο;

• Θέλετε να γίνετε καλύτερος ερασιτέχνης αστρονόμος; Μάθετε τη θέση των αστερισμών με βάση τα πιο λαμπρά αστέρια τους και τους σχηματισμούς τους. Αυτό είναι το κλειδί για να εντοπίσετε και τα διάφορα αντικείμενα από το βαθύ ουρανό με κιάλια ή με τηλεσκόπιο. Ένας πολύ χρήσιμος οδηγός για εύκολο εντοπισμό των αστερισμών σε όλο τον ουρανό είναι το βιβλίο The Monthly Sky Guide (εκδόσειςΠΛΑΝΗΤΑΡΙΟ Θεσσαλονίκης).

• Μπορεί ένα αυτοματοποιημένο τηλεσκόπιο να αντικαταστήσει τους αστροχάρτες; Όπως ο Terence Dickinson και ο Alan Dyer λένε στο Backyard Astronomer's Guide:  "Δεν μπορεί κανείς να εκτιμήσει πλήρως το σύμπαν, αν δεν αναπτύξει την ικανότητα να βρίσκει πράγματα στον ουρανό και αν δεν κατανοεί τις ουράνιες κινήσεις. Αυτή η γνώση κατακτάται μόνο όταν κάποιος αφιερώνει χρόνο κάτω από τα αστέρια με φιλομάθεια και με έναν αστροχάρτη στα χέρια." Χωρίς αυτά, "Ο ουρανός ποτέ δεν γίνεται ένα φιλικό μέρος."

Το σφαιρωτό σμήνος Μ13 στον αστερισμό του Ηρακλή, σε απόσταση 25 χιλιάδες έτη φωτός, ίσως είναι το  πιο όμορφο σφαιρωτό σμήνος στο Βόρειο Ημισφαίριο. Ανακαλύφθηκε από τον Έντμουντ Χάλλευ το 1714,ο οποίος ανέφερε ότι είναι ορατό με γυμνό μάτι σε μια καθαρή ασέληνη νύχτα. Το λαμπρότερο άστρο είναι ο μεταβλητός αστέρας V11 με φαινόμενο μέγεθος 11,95.  

Τοποθεσία:Εξοχή, Observatory. Τηλεσκόπιο κατοπτρικό 8 ιντσών,F5. Κάμερα ccd:Atik 314l mono. Τηλεσκόπιο οδήγησης:80/900 διοπτρικό. Κάμερα οδήγησης:DMK21. Πρόγραμμα οδήγησης:Guidemaster.Επεξεργασία:maximdl,ccdstack,photoshop.  Χρόνος έκθεσης:13 ώρες. Φωτογράφος: Γιαουρτσής Θεόδωρος.

• Θέλετε να μυηθείτε στο χώρο της αστροφωτογραφίας; Συμβουλευθείτε το βιβλίοΑστροφωτογραφία (εκδόσεις ΠΛΑΝΗΤΑΡΙΟ Θεσσαλονίκης) και αποκτήστε τις κατάλληλες γνώσεις για να φωτογραφίσετε το ηλιακό μας σύστημα και πέρα από αυτό).

ΟΙ ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ

• Για καθημερινή ενημέρωση σχετικά με την ηλιακή δραστηριότητα, επισκεφτείτε τον δικτυακό τόπο:www.spaceweather.com.

• Ο Ερμής, ο Άρης και ο Δίας λάμπουν στα ανατολικά-βορειοανατολικά πριν ή κατά τη διάρκεια του λυκαυγούς. Ο Δίας είναι πιο ψηλά απ’ όλους και με μέγεθος -1,9 είναι και ο πιο λαμπρός. Ο Άρης (μέγεθος +1,6), είναι κάτω και στα αριστερά του Δία. Κάτω και στα αριστερά του Άρη είναι ο Ερμής, ο οποίος φτάνει σε μέγεθος -1 αυτή την εβδομάδα (αλλά φαίνεται πιο χαμηλά από μέρα σε μέρα). Μη μπερδέψετε τον Ερμή με τον Προκύωνα, αρκετά κάτω και στα δεξιά του Άρη. Χρησιμοποιήστε κιάλια για να εντοπίσετε τους δύο αμυδρότερους πλανήτες. 

• Η Αφροδίτη (μέγεθος -3,9) βρίσκεται χαμηλά στα δυτικά στο βραδινό λυκόφως. Με τηλεσκόπιο είναι ακόμα μικρή (13 δευτερόλεπτα του τόξου και φωτισμένη στο 80%). Για το υπόλοιπο του έτους, μεγαλώνει σε φαινόμενο μέγεθος  αλλά μικραίνει στη φάση της μέχρις ότου να γίνει ένας μακρύς, πολύ λεπτός μηνίσκος.

• Ο Κρόνος (μέγεθος +0,7, ανάμεσα στην Παρθένο και τον Ζυγό) λάμπει στο νοτιοδυτικό ουρανό όταν θα έχει βραδιάσει. Βρίσκεται 12° πάνω αριστερά του Στάχυ. Πάνω και στα δεξιά τους είναι ο λαμπρότερος Αρκτούρος. 

• Ο Ουρανός (μέγεθος 5.8, στους Ιχθείς) και ο Ποσειδώνας (μέγεθος 7,8, στον Υδροχόο) είναι ψηλά στα νοτιοανατολικά με νότια μετά τα μεσάνυχτα. Χρησιμοποιήστε τους χάρτες για τον εντοπισμό των δύο πλανητών εδώ: http://media.skyandtelescope.com/documents/Uranus-Neptune-2013.pdf

http://www.astronomy.gr