Ο ΟΥΡΑΝΟΣ ΚΑΙ ΟΙ ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΑΥΤΗΝ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ
(Επιμέλεια: Αντώνης Παντελίδης)
(Επιμέλεια: Αντώνης Παντελίδης)
Δευτέρα, 5 Αυγούστου
- Ο μικρός αστερισμός της Ασπίδας, κοντά στην ουρά του Αετού, είναι αμυδρός με γυμνό μάτι αλλά είναι γεμάτος με πολύ πλούσια αστρικά πεδία του γαλαξία μας και αντικείμενα από τον βαθύ ουρανό.
- Ξημερώματα Τρίτης, προσπαθήστε να βρείτε τον Ερμή, 7° νότια του μεγέθους 1,2 Πολυδεύκη, το πιο λαμπρό αστέρι του αστερισμού των Διδύμων. Ο Ερμής ανατέλλει σχεδόν 1 ½ ώρα πριν τον Ήλιο και λάμπει με μέγεθος -0,6, περισσότερο από πέντε φορές πιο φωτεινός από τον Πολυδεύκη.
- Αφού εντοπίσετε την Αφροδίτη στο βραδινό λυκόφως χαμηλά στα δυτικά, με ένα ζευγάρι κιάλια προσπαθήστε να εντοπίσετε το αστέρι 4ου μεγέθους κοντά σ’ αυτήν, μόλις 0,8° πάνω της. Το αστέρι είναι το σίγμα του Λέοντα.
- Νέα σελήνη στις 12:52 π.μ. της Τετάρτης. Επειδή η τροχιά της σελήνης έχει κλίση περίπου 7° ως προς τη τροχιά της Γης γύρω από τον Ήλιο (η τροχιά αυτή ονομάζεται εκλειπτική), κάθε φορά που έχουμε νέα σελήνη δεν έχουμε και μια έκλειψη Ηλίου. Απόψε, το φεγγάρι βρίσκεται στη νέα του φάση σε απόσταση 5,5° από τον Ήλιο. Τότε, το ποσοστό φωτεινότητάς του είναι 0,19 %, πάρα πολύ αμυδρό για να εντοπιστεί από παρατηρητές στη Γη.
Τετάρτη, 7 Αυγούστου
- Ο λαμπρός Βέγας περνάει σχεδόν από το ζενίθ στις 11 μ.μ. και είναι ακριβώς στο ζενίθ αν παρατηρείτε από 39° γεωγραφικό πλάτος.
- Βγείτε μια ώρα πριν από την ανατολή και θα δείτε μια ωραία ευθυγράμμιση τριών πλανητών χαμηλά στον ανατολικό ουρανό. Ο πρώτος που θα εντοπίσετε είναι και πιο ψηλά, ο Δίας, με μέγεθος –2,0. Περίπου 7° (ένα οπτικό πεδίο με ένα ζευγάρι κιάλια 7x50 ) κάτω από τον Δία, ψάξτε τον Άρη, τον πιο αμυδρό από το τρίο, με μέγεθος 1,6. Τέλος, περίπου 12° κάτω από τον Άρη, θα βρείτε τον Ερμή. Είναι χαμηλά και η αναζήτησή του θα είναι πιο δύσκολη. Ευτυχώς, ο πλανήτης είναι φωτεινός, λάμποντας με μέγεθος –0,8.
- Ο γαλαξίας της Ανδρομέδας (Μ31), αν και τυπικά θεωρείται αντικείμενο του φθινοπωρινού ουρανού ανατέλλει λίγο πριν το ηλιοβασίλεμα και φθάνει ψηλά στον ουρανό στο λυκαυγές. Μαζί του φυσικά φαίνεται και το περίφημο τετράγωνο του Πήγασου ψηλά στο ζενίθ λίγο πριν χαθούν τα άστρα στο φως της ημέρας.
- Ο φωτεινός Αρκτούρος δεσπόζει ψηλά στο δυτικό ουρανό. Αν κοιτάξουμε στα δεξιά του, προς τα βορειοδυτικά και κάτω θα δούμε την κατσαρόλα της Μεγάλης Άρκτου.
- Αν κοιτάξετε στα δυτικά, 45 λεπτά μετά τη δύση του Ήλιου, θα δείτε τη λαμπρή Αφροδίτη 6° βόρεια της ημισελήνου. Ο πλανήτης έχει φαινόμενο μέγεθος -3,9. Η σελήνη συνεχίζει τις επόμενες ημέρες την ανοδική της πορεία, περνώντας κοντά από τον Στάχυ και τον Κρόνο.
Σάββατο, 10 Αυγούστου
- Το πιο φωτεινό αστέρι στο νότιο ουρανό αφού βραδιάσει είναι ο κόκκινος-πορτοκαλής Αντάρης. Αν κοιτάξετε στην γύρω περιοχή αυτού του ερυθρού γίγαντα ή από πάνω του, θα βρείτε αμυδρότερα λευκά αστέρια. Στα δυτικά του Αντάρη (δηλαδή προς τα δεξιά του) θα βρείτε εύκολα το σφαιρωτό σμήνος Μ4. Ξεχωρίζει εύκολα με κιάλια ή τηλεσκόπιο. Με φαινόμενο μέγεθος 6 είναι από τα πιο φωτεινά σφαιρωτά σμήνη του βορείου ημισφαιρίου.
- Μιάμιση ώρα μετά το ηλιοβασίλεμα, το γαλαξιακό κέντρο βρίσκεται στο νότο, περίπου 20 μοίρες πάνω από τον ορίζοντα (για τα γεωγραφικά πλάτη της Ελλάδας). Η ηρεμία που φαίνεται να δηλώνει η εικόνα αυτή στον ουρανό είναι όμως παραπλανητική. Περίπου 30.000 έτη φωτός προς την κατεύθυνση αυτή, ένας ανεμοστρόβιλος από ενέργεια και ύλη περιστρέφεται γύρω από μία γιγάντια μαύρη τρύπα η οποία και κείτεται στην καρδιά του γαλαξία μας.
- Σήμερα ή τα επόμενα ξημερώματα, περίπου 20 λεπτά πριν την ανατολή του ήλιου, θα δείτε για πρώτη φορά τον Σείριο να βγαίνει από την λάμψη του ήλιου και να φαίνεται καθαρά στα ανατολικά νοτιοανατολικά. Η «πρώτη θέαση» του Σείριου στον ουρανό ήταν ένα ξεχωριστό γεγονός στην αρχαιότητα και σηματοδοτούσε μια σημαντική αλλαγή στις εποχές του χρόνου.
- Θέλετε να γίνετε καλύτερος ερασιτέχνης αστρονόμος; Μάθετε τη θέση των αστερισμών με βάση τα πιο λαμπρά αστέρια τους και τους σχηματισμούς τους. Αυτό είναι το κλειδί για να εντοπίσετε και τα διάφορα αντικείμενα από το βαθύ ουρανό με κιάλια ή με τηλεσκόπιο. Ένας πολύ χρήσιμος οδηγός για εύκολο εντοπισμό των αστερισμών σε όλο τον ουρανό είναι το βιβλίο The Monthly Sky Guide (εκδόσειςΠΛΑΝΗΤΑΡΙΟ Θεσσαλονίκης).
- Μπορεί ένα αυτοματοποιημένο τηλεσκόπιο να αντικαταστήσει τους αστροχάρτες; Όπως ο Terence Dickinson και ο Alan Dyer λένε στο Backyard Astronomer's Guide: "Δεν μπορεί κανείς να εκτιμήσει πλήρως το σύμπαν, αν δεν αναπτύξει την ικανότητα να βρίσκει πράγματα στον ουρανό και αν δεν κατανοεί τις ουράνιες κινήσεις. Αυτή η γνώση κατακτάται μόνο όταν κάποιος αφιερώνει χρόνο κάτω από τα αστέρια με φιλομάθεια και με έναν αστροχάρτη στα χέρια." Χωρίς αυτά, "Ο ουρανός ποτέ δεν γίνεται ένα φιλικό μέρος."
Το νεφέλωμα εκπομπής NGC6992 (ανατολικό μέρος του νεφελώματος του Πέπλου) στον Κύκνο φαίνεται δύσκολα με τηλεσκόπιο χωρίς φίλτρο, αλλά αποκαλύπτεται με φίλτρο OIII. Αυτό που απέμεινε μετά την έκρηξη υπερκαινοφανούς πριν από 5.000 - 8.000 χρόνια, καλύπτει ένα μεγάλο μέρος στον ουρανό και χρειάζεται φωτογραφικός φακός ή τηλεσκόπιου ευρέως πεδίου για την φωτογράφησή του. Η φωτογραφία αυτή είναι τουΠαύλου Βλάχου, τραβηγμένη με το τηλεσκόπιο Skywatcher ΕD100 Black Diamond. Χρησιμοποιήθηκε η κάμερα Atik 383L+ και φίλτρο Ηα. Η οδήγηση έγινε με την κάμερα LVI.
- Θέλετε να μυηθείτε στο χώρο της αστροφωτογραφίας; Συμβουλευθείτε το βιβλίοΑστροφωτογραφία (εκδόσεις ΠΛΑΝΗΤΑΡΙΟ Θεσσαλονίκης) και αποκτήστε τις κατάλληλες γνώσεις για να φωτογραφίσετε το ηλιακό μας σύστημα και πέρα από αυτό).
ΟΙ ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ
- Για καθημερινή ενημέρωση σχετικά με την ηλιακή δραστηριότητα, επισκεφτείτε τον δικτυακό τόπο:www.spaceweather.com.
- Ο Ερμής, ο Άρης και ο Δίας λάμπουν στα ανατολικά-βορειοανατολικά πριν ή κατά τη διάρκεια του λυκαυγούς. Ο Δίας είναι πιο ψηλά απ’ όλους και με μέγεθος -1,9 είναι και ο πιο λαμπρός. Ο Άρης (μέγεθος +1,6), είναι κάτω από τον Δία. Κάτω από τους δύο και στα αριστερά του Άρη είναι ο Ερμής, ο οποίος φτάνει σε μέγεθος -1 αυτή την εβδομάδα (αλλά φαίνεται πιο χαμηλά από μέρα σε μέρα). Κοιτάξτε μία ώρα με 40 λεπτά πριν την ανατολή του ήλιου. Χρησιμοποιήστε κιάλια για να εντοπίσετε τους δύο αμυδρότερους πλανήτες.
- Η Αφροδίτη (μέγεθος -3,9) βρίσκεται χαμηλά στα δυτικά στο βραδινό λυκόφως. Με τηλεσκόπιο είναι ακόμα μικρή (13 δευτερόλεπτα του τόξου και φωτισμένη στο 81%). Για το υπόλοιπο του έτους, μεγαλώνει σε φαινόμενο μέγεθος αλλά μικραίνει στη φάση της μέχρις ότου να γίνει ένας μακρύς, πολύ λεπτός μηνίσκος.
- Ο Κρόνος (μέγεθος +0,7 στην Παρθένο) λάμπει στο νοτιοδυτικό ουρανό όταν θα έχει βραδιάσει. Βρίσκεται 12° πάνω αριστερά του Στάχυ. Στα αριστερά του Κρόνου είναι ο α του Ζυγού.
- Ο Ουρανός (μέγεθος 5.8, στους Ιχθείς) και ο Ποσειδώνας (μέγεθος 7,8, στον Υδροχόο) είναι ψηλά στα νοτιοανατολικά με νότια μετά τα μεσάνυχτα. Χρησιμοποιήστε τους χάρτες για τον εντοπισμό των δύο πλανητών εδώ: http://media.skyandtelescope.com/documents/Uranus-Neptune-2013.pdf
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου