Ο ΟΥΡΑΝΟΣ ΚΑΙ ΟΙ ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΑΥΤΗΝ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ

(Επιμέλεια: Αντώνης Παντελίδης)

Δευτέρα, 11 Απριλίου

• Πρώτο τέταρτο της σελήνης στις 3:07 μ.μ.

• Ο Κρόνος είναι περίπου 12 μοίρες πάνω από το αστέρι Στάχυ και 30 μοίρες στα δεξιά του Αρκτούρου στο σούρουπο. Ο Κρόνος, ο Αρκτούρος και ο Στάχυς είναι τα τρία πιο λαμπρά αντικείμενα στην ανατολή, μια ώρα μετά το ηλιοβασίλεμα.

Τρίτη, 12 Απριλίου

• Ο Λαμπαδίας  (Aldebaran) θεωρείται ότι είναι ένα πορτοκαλί αστέρι, αν και για πολλούς ανθρώπους το χρώμα δεν είναι άμεσα εμφανές. Θυμηθείτε ότι τα χρώματα των αστέρων αντιπροσωπεύουν θερμοκρασίες, κάτι που θα μας οδηγούσε στο συμπέρασμα ότι ο Λαμπαδίας είναι ψυχρότερος από τον ήλιο μας. Η θερμοκρασία του (και το χρώμα του) είναι πιο κοντά στον Αρκτούρο του Βοώτη. Ο Λαμπαδίας είναι ένας υπερήλικας του αστρικού πληθυσμού. Έχει ήδη καταναλώσει όλο το υδρογόνο στο εσωτερικό του και τώρα μετατρέπει το ήλιο σε άνθρακα που θα είναι και η πηγή ενέργειάς του.

Τετάρτη, 13 Απριλίου

• Δείτε τον Βασιλίσκο ( Regulus ) στον Λέοντα περίπου 9° λίγο πάνω και στα αριστερά της σελήνης αυτό το βράδυ.

• Ακόμα και με ένα μικρό τηλεσκόπιο θα μπορέσετε να διακρίνετε τον Τιτάνα, τον μεγαλύτερο δορυφόρο του Κρόνου. Αυτό το βράδυ, ο Τιτάνας θα βρίσκεται στα ανατολικά του πλανήτη σε απόσταση ίση περίπου με τέσσερις φορές το μήκος των δακτυλίων του. Με τηλεσκόπιο 6 ιντσών θα αρχίσετε να διακρίνετε το πορτοκαλί χρώμα της ατμόσφαιράς του.

Πέμπτη, 14 Απριλίου

Η φωτογραφία αυτή δείχνει το μεγαλύτερο σφαιρωτό σμήνος του ουρανού, το Ωμέγα του Κενταύρου. Το σμήνος φαίνεται  εύκολα με κιάλια, αν και αρκετά χαμηλά, από τη νοτιότερη Ελλάδα, κατά τους μήνες Απρίλιο και Μάιο, τότε που ο νότιος αυτός αστερισμός του Κενταύρου βρίσκεται στη καλύτερη θέση για παρατήρηση από τη χώρα μας.

Παρασκευή, 15 Απριλίου

• Σήμερα είναι η σωστή ημέρα για να ρυθμίσετε τα ηλιακά σας ρολόγια. Η διαφορά μεταξύ της φαινόμενης ηλιακής ώρας και της μέσης ηλιακής ώρας είναι μηδενική.  Δηλαδή, ένα σωστά κατασκευασμένο ηλιακό ρολόι, σήμερα θα έχει την ίδια ένδειξη με αυτή ενός σωστά ρυθμισμένου ρολογιού  χειρός. Κατά τη διάρκεια του έτους οι δύο ηλιακές ώρες συμφωνούν σε 4 περιστάσεις: στα μέσα Απριλίου, στα μέσα Ιουνίου, νωρίς τον Σεπτέμβριο και στα τέλη του Δεκεμβρίου.

• Καθώς η σελήνη γεμίζει, τείνοντας σε πανσέληνο, πλησιάζει τον Κρόνο και τον Στάχυ στον νοτιοανατολικό ουρανό, όπως φαίνεται στο παρακάτω διάγραμμα.
  
  
  

Σάββατο, 16 Απριλίου

• Ο Κρόνος και το γ της Παρθένου (Porrima) είναι στα αριστερά της σχεδόν γεμάτης σελήνης αυτό το βράδυ. Ο πλανήτης απέχει από το αστέρι 2½°. Η απόσταση αυτή πρόκειται να μικραίνει τις επόμενες εβδομάδες.  Το γ είναι ένα διπλό αστέρι που η απόσταση μεταξύ των δύο αστέρων του είναι 1,7 δευτερόλεπτα του τόξου. Με ένα τηλεσκόπιο 4 ιντσών θα μπορέσετε να το διαχωρίσετε μια νύχτα  που το seeing της ατμόσφαιρας θα είναι πολύ καλό. 

Κυριακή, 17 Απριλίου

• Ο Ωρίωνας είναι τώρα χαμηλά στη δύση κατά τη διάρκεια του σούρουπου. Σύντομα θα οδεύει προς το λαμπρό λυκόφως και θα χαθεί για αρκετούς μήνες πριν επανεμφανιστεί στον πρωινό ουρανό πριν την ανατολή του ήλιου. Απολαύστε όση ώρα αυτός ο αγαπημένος αστερισμός παραμένει στον βραδινό ουρανό. Προσέξτε πως η ζώνη του Ωρίωνα στέκεται σχεδόν οριζόντια, δείχνοντας τον Αλντεμπαράν και τον αστερισμό του τον Ταύρο προς τα δεξιά και τον Σείριο και τον αστερισμό του, τον Μέγα Κύωνα, στα αριστερά. 

Αν και μοιάζει με την σελήνη, στην πραγματικότητα είναι ένας πλανήτης. Στις 29 Μαρτίου 2011, το διαστημόπλοιο MESSENGER έβγαλε αυτή την ιστορική φωτογραφία του πλανήτη Ερμή. Αυτή η φωτογραφία είναι η πρώτη που έχει ληφθεί ποτέ από ένα διαστημικό όχημα σε τροχιά γύρω από τον πιο εσωτερικό πλανήτη του ηλιακού μας συστήματος.

• Θέλετε να γίνετε καλύτερος ερασιτέχνης αστρονόμος; Μάθετε τη θέση των αστερισμών με βάση τα πιο λαμπρά αστέρια τους και τους σχηματισμούς τους. Αυτό είναι το κλειδί για να εντοπίσετε και τα διάφορα αντικείμενα από το βαθύ ουρανό με κιάλια ή με τηλεσκόπιο. Ένας πολύ χρήσιμος οδηγός για εύκολο εντοπισμό των αστερισμών σε όλο τον ουρανό είναι το βιβλίο The Monthly Sky Guide (εκδόσεις ΠΛΑΝΗΤΑΡΙΟ Θεσσαλονίκης).

• Μπορεί ένα αυτοματοποιημένο τηλεσκόπιο να αντικαταστήσει τους αστροχάρτες; Όπως ο Terence Dickinson και ο Alan Dyer λένε στο Backyard Astronomer's Guide:  "Δεν μπορεί κανείς να εκτιμήσει πλήρως το σύμπαν, αν δεν αναπτύξει την ικανότητα να βρίσκει πράγματα στον ουρανό και αν δεν κατανοεί τις ουράνιες κινήσεις. Αυτή η γνώση κατακτάται μόνο όταν κάποιος αφιερώνει χρόνο κάτω από τα αστέρια με φιλομάθεια και με έναν αστροχάρτη στα χέρια." Χωρίς αυτά, "Ο ουρανός ποτέ δεν γίνεται ένα φιλικό μέρος."

• Θέλετε να μυηθείτε στο χώρο της αστροφωτογραφίας; Συμβουλευθείτε το βιβλίο Αστροφωτογραφία(εκδόσεις ΠΛΑΝΗΤΑΡΙΟ Θεσσαλονίκης) και αποκτήστε τις κατάλληλες γνώσεις για να φωτογραφίσετε το ηλιακό μας σύστημα και πέρα από αυτό).

ΟΙ ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ

• Παρατηρείτε τον Ήλιο καθημερινά (με τη χρήση ενός ασφαλούς ηλιακού φίλτρου) αφού σχεδόν πάντοτε αποκαλύπτονται ενδιαφέροντα φαινόμενα στην επιφάνειά του. Ο Ήλιος βγαίνει από ένα ασυνήθιστα μεγάλο ηλιακό ελάχιστο. Η ηλιακή δραστηριότητα επιταχύνεται, με τις ηλιακές κηλίδες και άλλα μαγνητικά φαινόμενα να συμβαίνουν πιο συχνά τώρα. Για καθημερινή ενημέρωση σχετικά με την ηλιακή δραστηριότητα, επισκεφτείτε τον δικτυακό τόπο: www.spaceweather.com.

• Ο Ερμής, ο Άρης και ο Δίας έχουν κρυφτεί στο φως του ήλιου. 

• Η Αφροδίτη, (μέγεθος -3,9 στον Αιγόκερω) είναι ακόμα ορατή χαμηλά στα ανατολικά νοτιοανατολικά κατά τη διάρκεια του λυκαυγούς, αλλά ολοένα και χαμηλώνει από μέρα σε μέρα. 

• Ο Κρόνος (μέγεθος +0,4 στην Παρθένο), είναι ο μόνος πλανήτης που αξίζει να παρατηρηθεί με τηλεσκόπιο αυτόν τον μήνα. Ανατέλλει περίπου στις 7:00 μ.μ. και βρίσκεται ψηλά στο νότο τα μεσάνυχτα. Τότε είναι και η καλύτερη ώρα για να τον παρατηρήσετε με τηλεσκόπιο. Μην τον μπερδέψετε με τον Στάχυ, περίπου 12° πιο κάτω και τον λαμπρό Αρκτούρο 30° στα αριστερά του. Οι δακτύλιοι του Κρόνου έχουν ανοίξει στις  9° από την θέση κάτοψης, στο μεγαλύτερο άνοιγμά τους από το 2007.  Με τον Κρόνο να έχει μόλις περάσει από αντίθεση στις 3 Απριλίου, οι δακτύλιοί του ακόμα επιδεικνύουν το Seeliger effect,  δηλαδή, λαμπρύνουν για μερικές ημέρες γύρω από την αντίθεση λόγω του διασκορπισμού του φωτός του ήλιου πίσω προς τον ήλιο και τη γη. Τα στερεά παγωμένα μόρια σκόνης των δακτυλίων φαίνονται να ακτινοβολούν σε αντίθεση με τα νέφη του δίσκου που φωτίζονται ελάχιστα. 
  

• Δείτε πόσους από τους δορυφόρους του Κρόνου μπορείτε να προσδιορίσετε με το τηλεσκόπιό σας χρησιμοποιώντας αυτό το online εργαλείο: http://www.skyandtelescope.com/observing/objects/javascript/saturn_moons

•   Ο Ουρανός και ο Ποσειδώνας είναι χαμηλά στον ουρανό στο φως της ανατολής του ήλιου. 
•  

www.astronomy.gr