Ο ΟΥΡΑΝΟΣ ΚΑΙ ΟΙ ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΑΥΤΗΝ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ

(Επιμέλεια: Αντώνης Παντελίδης)

Δευτέρα, 4 Απριλίου

• Η νέα σελήνη βρίσκεται πολύ χαμηλά, περίπου 3 μοίρες, στο νοτιοδυτικό ουρανό. Αναζητήστε αυτή την ιδιαίτερα λεπτή σελήνη 45 λεπτά μετά τη δύση του ηλίου.

• Κοιτάξτε πολύ ψηλά στα βορειοανατολικά μετά το σκοτάδι αυτή την εβδομάδα για τη Μεγάλη Άρκτο. Η «κατσαρόλα» αρχίζει να μετακινείται προς τα αριστερά, αφού είχε σταθεί όρθια στη λαβή της όταν ο χειμώνας πλησίαζε στο τέλος του.

Τρίτη, 5 Απριλίου

• Ακόμα και με ένα μικρό τηλεσκόπιο θα μπορέσετε να διακρίνετε τον Τιτάνα, τον μεγαλύτερο δορυφόρο του Κρόνου. Αυτό το βράδυ, ο Τιτάνας θα βρίσκεται στα δυτικά του πλανήτη σε απόσταση ίση περίπου με τέσσερις φορές το μήκος των δακτυλίων του. Με τηλεσκόπιο 6 ιντσών θα αρχίζετε να διακρίνετε το πορτοκαλί χρώμα της ατμόσφαιράς του. Οι άλλοι πιο φωτεινοί δορυφόροι του Κρόνου φαίνεται να βρίσκονται αρκετά πιο κοντά στον πλανήτη απόψε.  

Τετάρτη, 6 Απριλίου

Παρατηρήστε τη σελήνη πώς ανεβαίνει από νύχτα σε νύχτα, πλησιάζοντας τις Πλειάδες και τις Υάδες.

Πέμπτη, 7 Απριλίου

• Το «διαμάντι» της άνοιξης σχηματίζεται από τέσσερα αστέρια, όπως φαίνεται παρακάτω και από τον αστερισμό της Κόμης της Βερενίκης ο οποίος από μόνος του είναι ένα ανοιχτό σμήνος που φαίνεται σαν ένα σύνολο από πολλά αμυδρά αστέρια. Η Κόμη της βασίλισσας Βερενίκης είναι ένας από τους λίγους αστερισμούς που συνδέονται με ένα  πραγματικό  πρόσωπο παρά ένα μυθολογικό. Στους αρχαίους αστροχάρτες, το σμήνος της Κόμης της Βερενίκης παρουσιάζεται σαν μια τούφα από τρίχες στο τέλος της ουράς του Λέοντα, του λιονταριού. Όμως, το 1602, ο φημισμένος Δανός αστρονόμος Τυχό Μπραχέ τον υπέδειξε ως ένα ξεχωριστό αστερισμό και τον συμπεριέλαβε στους χάρτες του ουρανού για πρώτη φορά.
  
  
  
• Το σμήνος της Κόμης είναι ένα από τα κοντινότερα σμήνη στη γη και βρίσκεται μόνο 280 έτη φωτός μακριά. Για σύγκριση, οι Πλειάδες βρίσκονται 440 έτη φωτός μακριά. Αρκετά πέρα από τα αστέρια του σμήνους, οι σύγχρονοι αστρονόμοι που χρησιμοποιούν μεγάλα τηλεσκόπια έχουν ανακαλύψει ένα άλλο σμήνος, μια συστάδα γαλαξιών, πάνω από 3000, που βρίσκεται σε μια απόσταση 280 εκατομμύρια  έτη φωτός!  Το σμήνος γαλαξιών της Κόμης είναι ένα από τα μεγαλύτερα τέτοια σμήνη, γνωστά στους αστρονόμους.  Αυτό που έχουμε λοιπόν στην παραγματικότητα, είναι ένα σμήνος μέσα σ’ ένα άλλο σμήνος, που μεταμφιέζεται ως την όμορφη κόμη της βασίλισσας Βερενίκης.   

Παρασκευή, 8 Απριλίου

• Ο Αρκτούρος, το «αστέρι της άνοιξης», είναι το πιο λαμπρό αστέρι ψηλά στην ανατολή αυτά τα βράδια του Απριλίου. Περιμένετε μετά τις 10:30 μ.μ. για να δείτε και τον Βέγα, το παρόμοιο σε λαμπρότητα «αστέρι του καλοκαιριού» να ανατέλλει χαμηλά βορειοανατολικά.

Σάββατο, 9 Απριλίου

• Το φεγγάρι απόψε είναι μια πολύ παχιά ημισέληνος λιγότερο από δύο ημέρες πριν το πρώτο τέταρτο. Αν ο ουρανός σας είναι πραγματικά καθαρός, αφού βραδιάσει, με ένα ζευγάρι κιάλια θα δείτε το ανοιχτό αστρικό σμήνος M35, στα πόδια των Διδύμων, περίπου 4 ° πάνω από το φεγγάρι. Το σμήνος φαίνεται σαν μια μεγάλη, αμυδρή, ομιχλώδης λάμψη με κιάλια και σαν μια πολιτεία από ξεχωριστά αστέρια με ένα τηλεσκόπιο.

Κυριακή, 10 Απριλίου

• Με το χειμώνα να περνάει στην ιστορία, ο Ωρίωνας βυθίζεται στα νοτιοδυτικά κατά τη διάρκεια του σούρουπου και μετά.  Αυτή την εποχή του έτους, η ζώνη του Ωρίωνα είναι λίγο πολύ οριζόντια (ανάλογα με το γεωγραφικό σας πλάτος). Η γραμμή της ζώνης σκοπεύει από τα αριστερά προς τον λαμπρό Σείριο  και από τα δεξιά προς τον πορτοκαλί Αλντεμπαράν και πιο πέρα προς τις Πλειάδες.

Κοιτάζοντας με τηλεσκόπιο, η νέα λευκή κηλίδα του Κρόνου έχει γίνει μια μεγάλη λωρίδα, εύκολα αναγνωρίσιμη. Ο Don Parker έβγαλε αυτή τη φωτογραφία στις 5:09 UT της 23ης Μαρτίου όταν η Τηθύς και η σκιά της μόλις έμπαιναν μπροστά από τον δίσκο του πλανήτη.

• Θέλετε να γίνετε καλύτερος ερασιτέχνης αστρονόμος; Μάθετε τη θέση των αστερισμών με βάση τα πιο λαμπρά αστέρια τους και τους σχηματισμούς τους. Αυτό είναι το κλειδί για να εντοπίσετε και τα διάφορα αντικείμενα από το βαθύ ουρανό με κιάλια ή με τηλεσκόπιο. Ένας πολύ χρήσιμος οδηγός για εύκολο εντοπισμό των αστερισμών σε όλο τον ουρανό είναι το βιβλίο The Monthly Sky Guide (εκδόσεις ΠΛΑΝΗΤΑΡΙΟ Θεσσαλονίκης).

• Μπορεί ένα αυτοματοποιημένο τηλεσκόπιο να αντικαταστήσει τους αστροχάρτες; Όπως ο Terence Dickinson και ο Alan Dyer λένε στο Backyard Astronomer's Guide:  "Δεν μπορεί κανείς να εκτιμήσει πλήρως το σύμπαν, αν δεν αναπτύξει την ικανότητα να βρίσκει πράγματα στον ουρανό και αν δεν κατανοεί τις ουράνιες κινήσεις. Αυτή η γνώση κατακτάται μόνο όταν κάποιος αφιερώνει χρόνο κάτω από τα αστέρια με φιλομάθεια και με έναν αστροχάρτη στα χέρια." Χωρίς αυτά, "Ο ουρανός ποτέ δεν γίνεται ένα φιλικό μέρος."

• Θέλετε να μυηθείτε στο χώρο της αστροφωτογραφίας; Συμβουλευθείτε το βιβλίο Αστροφωτογραφία(εκδόσεις ΠΛΑΝΗΤΑΡΙΟ Θεσσαλονίκης) και αποκτήστε τις κατάλληλες γνώσεις για να φωτογραφίσετε το ηλιακό μας σύστημα και πέρα από αυτό).

ΟΙ ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ

• Παρατηρείτε τον Ήλιο καθημερινά (με τη χρήση ενός ασφαλούς ηλιακού φίλτρου) αφού σχεδόν πάντοτε αποκαλύπτονται ενδιαφέροντα φαινόμενα στην επιφάνειά του. Ο Ήλιος βγαίνει από ένα ασυνήθιστα μεγάλο ηλιακό ελάχιστο. Η ηλιακή δραστηριότητα επιταχύνεται, με τις ηλιακές κηλίδες και άλλα μαγνητικά φαινόμενα να συμβαίνουν πιο συχνά τώρα. Για καθημερινή ενημέρωση σχετικά με την ηλιακή δραστηριότητα, επισκεφτείτε τον δικτυακό τόπο: www.spaceweather.com.

• Ο Ερμής χάνει την φωτεινότητά του (από μέγεθος +2 σε περίπου +4) και τελικά εξαφανίζεται χαμηλά στο δυτικό ουρανό στο λυκόφως καθώς πλησιάζει σε κατώτερη σύνοδο.

• Ο Δίας εξαφανίζεται στο φως του ηλιοβασιλέματος.

• Η Αφροδίτη, (μέγεθος -3,9 στον Αιγόκερω) λάμπει χαμηλά στα ανατολικά νοτιοανατολικά κατά τη διάρκεια του λυκαυγούς, ολοένα και χαμηλότερα από μέρα σε μέρα.  

• Ο Άρης είναι κρυμμένος στο φως του Ήλιου. Θα παραμείνει έτσι για τους επόμενους τρεις μήνες.

• Ο Κρόνος (μέγεθος +0,4 στην Παρθένο) ανατέλλει πριν τις 8:00 μ.μ. και βρίσκεται ψηλά στο νότο μετά τα μεσάνυχτα. Τότε είναι και η καλύτερη ώρα για να τον παρατηρήσετε με τηλεσκόπιο. Μην τον μπερδέψετε με τον Στάχυ, περίπου 11° πιο κάτω. Οι δακτύλιοι του Κρόνου έχουν ανοίξει στις  9° από την θέση κάτοψης, στο μεγαλύτερο άνοιγμά τους από το 2007.  Με τον Κρόνο να είναι πολύ κοντά στην αντίθεση του, οι δακτύλιοί του τώρα επιδεικνύουν το Seeliger effect ,  δηλαδή, λαμπρύνουν για μερικές ημέρες γύρω από την αντίθεση λόγω του διασκορπισμού του φωτός του ήλιου πίσω προς τον ήλιο και τη γη. Τα στερεά παγωμένα μόρια σκόνης των δακτυλίων φαίνονται να ακτινοβολούν σε αντίθεση με τα νέφη του δίσκου που φωτίζονται ελάχιστα.  

• Δείτε πόσους από τους δορυφόρους του Κρόνου μπορείτε να προσδιορίσετε με το τηλεσκόπιό σας χρησιμοποιώντας αυτό το online εργαλείο: http://www.skyandtelescope.com/observing/objects/javascript/saturn_moons

•   Ο Ουρανός και ο Ποσειδώνας έχουν χαθεί στο φως της ανατολής του Ήλιου. 

http://www.astronomy.gr