Ο ΟΥΡΑΝΟΣ ΚΑΙ ΟΙ ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΑΥΤΗΝ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ

(Επιμέλεια: Αντώνης Παντελίδης)

www.astronomy.gr

 

 

Δευτέρα, 27 Σεπτεμβρίου

• Αφού η γεμάτη ημισέληνος ανατείλει αργά το βράδυ, θα βρείτε τις Πλειάδες στα αριστερά της, περίπου 6° μακριά. Προσπαθήστε να δείτε το σμήνος με ένα ζευγάρι κιάλια.

• Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία διέρχεται από τον κεντρικό μεσημβρινό του πλανήτη στις 10:21 μ.μ.

Τρίτη, 28 Σεπτεμβρίου

• Τώρα που το φεγγάρι απουσιάζει από το βραδινό ουρανό, αρχίστε να ψάχνετε τον κομήτη Hartley 2. Έχει περίπου 7^ο μέγεθος και είναι σε πολύ καλή θέση για παρατήρηση στην δυτική Κασσιόπη. Ο κομήτης θα αυξάνει σε λαμπρότητα και αναμένεται να φθάσει σε 5^ο μέγεθος τις επόμενες τρεις εβδομάδες.
  Παρακάτω δίνεται ο χάρτης με την θέση του κομήτη από το τέλος Σεπτεμβρίου μέχρι και τις πρώτες ημέρες του Οκτωβρίου. Για πιο αναλυτικό χάρτη δείτε εδώ: http://media.skyandtelescope.com/images/CometHartley2-bw.jpg
  
  
  
  
  
  
  

• Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία διέρχεται από τον κεντρικό μεσημβρινό του πλανήτη στις 4:07
  π.μ. της Τετάρτης.

Τετάρτη, 29 Σεπτεμβρίου

• Καθώς πέσει το σκοτάδι, αργά το βράδυ και ο Δίας έχει ανέβει ψηλά στα νοτιοανατολικά, αναζητήστε τον Φομαλχώ, το αστέρι του φθινοπώρου να λάμπει μακριά, κάτω και στα δεξιά του πλανήτη στα νότια-νοτιοανατολικά.

• Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία διέρχεται από τον κεντρικό μεσημβρινό του πλανήτη στις 11:59 μ.μ.

Πέμπτη, 30 Σεπτεμβρίου

• Τελευταίο τέταρτο της σελήνης στις 6:53 π.μ της Παρασκευής.

• Η Αίγα του Ηνίοχου (Capella), το 6^ο σε λαμπρότητα  άστρο του ουρανού, μοιάζει με τον ήλιο μας στο χρώμα (φασματικός τύπος G8) αλλά είναι ένα αστέρι γίγαντας πολλές φορές το μέγεθός του. Ανατέλλει στα βορειοανατολικά μόλις βραδιάσει, τρεμοσβήνει και φέγγει με διάφορα χρώματα όταν βρίσκεται χαμηλά στην ατμόσφαιρα της Γης.

Παρασκευή, 1 Οκτωβρίου

• Λίγο μετά το σκοτάδι αυτή την εποχή του έτους, πέντε αστερισμοί σχηματίζουν μια γραμμή που κατεβαίνει από το ζενίθ  προς τον δυτικό-βορειοδυτικό ορίζοντα. Κοντά στο ζενίθ είναι το αστέρι Ντενέμπ, η άκρη του Βόρειου Σταυρού και η ουρά του Κύκνου. Ο επόμενος κάτω είναι η Λύρα με τον λαμπρό Βέγα, μετά ο αμυδρός Ηρακλής, στη συνέχεια ο Βόρειος Στέφανος και μετά ο μεγάλος Βοώτης με τον φωτεινό Αρκτούρο χαμηλά στα δυτικά-βορειοδυτικά.

• Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία διέρχεται από τον κεντρικό μεσημβρινό του πλανήτη στις 1:37 μετά τα μεσάνυχτα της Παρασκευής.  

Σάββατο, 2 Οκτωβρίου

• Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία διέρχεται από τον κεντρικό μεσημβρινό του πλανήτη στις 9:28 μ.μ.

• Ενώ θα ψάχνετε για τον κομήτη Hartley τις επόμενες εβδομάδες, να θυμάστε ότι υπάρχουν πολλά ωραία αξιοθέατα απ’ τον βαθύ ουρανό που αξίζει να εξερευνήσετε σε αυτό το τμήμα του ουρανού, συμπεριλαμβανομένων του Διπλού Σμήνους, του γαλαξία της Ανδρομέδας και του γαλαξία στον αστερισμό του Τριγώνου (το πιο μακρινό αντικείμενο που μπορείτε να δείτε με γυμνό μάτι). Μέσα σε αυτό το μεγαλείο βρίσκεται το ελάχιστα γνωστό NGC 752, ένα όμορφο ανοιχτό σμήνος αστέρων που αξίζει να παρατηρηθεί με ένα ζευγάρι κιάλια.
• Θα βρείτε το NGC 752 σφηνωμένο μεταξύ των λαμπρών αστέρων του αστερισμού του Περσέα και του Μεγάλου Τετραγώνου του Πήγασου. Αναζητήστε το περίπου 5 μοίρες νοτιοδυτικά του αστεριού Almaak (γάμα της Ανδρομέδας), ένα όμορφο διπλό αστέρι με μικρό τηλεσκόπιο. Το NGC 752 είναι αρκετά φωτεινό ώστε να αποκαλύπτεται με γυμνό μάτι σε σκοτεινό ουρανό.
• Χωρίς οπτικά, το σμήνος συχνά συγχέεται με τον αμυδρό γαλαξία του Τριγώνου. Βγάλτε τα  κιάλια σας για να δείτε ποιο αντικείμενο είναι ποιο. Ο γαλαξίας θα παραμείνει αμυδρός και διάχυτος, ενώ το σμήνος αναλύεται σε μια ντουζίνα άστρων που απλώνονται πάνω από ένα τμήμα του ουρανού διπλάσιο σε μέγεθος από την πανσέληνο.
  
  
  
  
  

Κυριακή,  3 Οκτωβρίου

• Το αστέρι 4ου μεγέθους "η" της Κασσιόπης είναι αξιοσημείωτο. Είναι παρόμοιο σε χρώμα και σε μέγεθος με τον ήλιο μας.  Έτσι, εάν επρόκειτο να επισκεφτούμε τον η, σχετικά κοντά, στα 19 έτη φωτός και ξανακοιτάζαμε στην κατεύθυνση της γης, ο ήλιος θα φαίνονταν περίπου σαν τον η. Πού είναι ο η; Το αστέρι δεν είναι μέρος του γνωστού σχηματισμού «W» που πάντοτε τον συνδέουμε με την Κασσιόπη, αλλά είναι εύκολο να εντοπιστεί. Ξεκινήστε  με το πιο φωτεινό μέρος του «W» και κινηθείτε προς το δεύτερο αστέρι (γνωστό σαν το άλφα ή Schedar). Μεταξύ του δεύτερου και τρίτου αστεριού, στο ένα τρίτο της απόστασης είναι ο η.  

• Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία διέρχεται από τον κεντρικό μεσημβρινό του πλανήτη στις 3:15 π.μ. της Δευτέρας. 

• Παραπάνω δίνονται οι ημέρες και οι ώρες, κατά τη διάρκεια της εβδομάδας αυτής, στις οποίες μπορούμε να παρατηρήσουμε με ένα καλό τηλεσκόπιο (πάνω από 4 ίντσες) την περίφημη ερυθρά  κηλίδα του Δία (το χρώμα της είναι ελαφρά πορτοκαλί). Η παρατήρηση της κηλίδας μπορεί να γίνει από 50 λεπτά πριν έως 50 λεπτά μετά την αναγραφόμενη ώρα.

• Θέλετε να γίνετε καλύτερος ερασιτέχνης αστρονόμος; Μάθετε τη θέση των αστερισμών με βάση τα πιο λαμπρά αστέρια τους και τους σχηματισμούς τους. Αυτό είναι το κλειδί για να εντοπίσετε και τα διάφορα αντικείμενα από το βαθύ ουρανό με κιάλια ή με τηλεσκόπιο. Ένας πολύ χρήσιμος οδηγός για εύκολο εντοπισμό των αστερισμών σε όλο τον ουρανό είναι το βιβλίο The Monthly Sky Guide (εκδόσεις ΠΛΑΝΗΤΑΡΙΟ Θεσσαλονίκης).

• Μπορεί ένα αυτοματοποιημένο τηλεσκόπιο να αντικαταστήσει τους αστροχάρτες; Όπως ο Terence Dickinson και ο Alan Dyer λένε στο Backyard Astronomer's Guide:  "Δεν μπορεί κανείς να εκτιμήσει πλήρως το σύμπαν, αν δεν αναπτύξει την ικανότητα να βρίσκει πράγματα στον ουρανό και αν δεν κατανοεί τις ουράνιες κινήσεις. Αυτή η γνώση κατακτάται μόνο όταν κάποιος αφιερώνει χρόνο κάτω από τα αστέρια με φιλομάθεια και με έναν αστροχάρτη στα χέρια." Χωρίς αυτά, "Ο ουρανός ποτέ δεν γίνεται ένα φιλικό μέρος."
  
  
  
  
  Οι όμορφες Πλειάδες , παρακάτω, ομορφαίνουν και σηματοδοτούν τον ουρανό του φθινοπώρου με την παρουσία τους. Η φωτογραφία είναι με φακό 300mm 2,8 και έκθεση 10 λεπτών (@5,6).Του Αντώνη Παντελίδη.
  
•  
• 
  
  
  
  
  
  
  
• Θέλετε να μυηθείτε στο χώρο της αστροφωτογραφίας; Συμβουλευθείτε το βιβλίο Αστροφωτογραφία(εκδόσεις ΠΛΑΝΗΤΑΡΙΟ Θεσσαλονίκης) και αποκτήστε τις κατάλληλες γνώσεις για να φωτογραφίσετε το ηλιακό μας σύστημα και πέρα από αυτό).
  
  
                                            ΟΙ ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ
  

• Παρατηρείτε τον Ήλιο καθημερινά (με τη χρήση ενός ασφαλούς ηλιακού φίλτρου) αφού σχεδόν πάντοτε αποκαλύπτονται ενδιαφέροντα φαινόμενα στην επιφάνειά του. Ο Ήλιος βγαίνει από ένα ασυνήθιστα μεγάλο ηλιακό ελάχιστο. Η ηλιακή δραστηριότητα επιταχύνεται, με τις ηλιακές κηλίδες και άλλα μαγνητικά φαινόμενα να συμβαίνουν πιο συχνά τώρα. Για καθημερινή ενημέρωση σχετικά με την ηλιακή δραστηριότητα, επισκεφτείτε τον δικτυακό τόπο: www.spaceweather.com.

• Ο Ερμής γίνεται λαμπρός αυτή την εβδομάδα, φθάνοντας σε μέγεθος -1. Φαίνεται χαμηλά στον πρωινό ουρανό, 45 λεπτά πριν την ανατολή του Ήλιου. Ο Βασιλίσκος τρεμοσβήνει πάνω και στα δεξιά του, ανεβαίνοντας ψηλότερα από πρωινό σε πρωινό.

• Η Αφροδίτη, αν και λαμπρή με μέγεθος -4,8, είναι χαμηλά πάνω από τον νοτιοδυτικό ορίζοντα στο λυκόφως. Δύει αρκετά πριν βραδιάσει.

• Ο Άρης, κατά πολύ πιο αμυδρός, με μέγεθος +1,5, παραμένει 6,5 μοίρες πάνω και στα δεξιά της Αφροδίτης όλη αυτή την εβδομάδα. Θα χρειαστείτε ένα ζευγάρι κιάλια για να τον εντοπίσετε.

• Ο Κρόνος έχει χαθεί στο φως της δύσης του Ήλιου. 

• Ο Δίας (μέγεθος -2,9, στους Ιχθείς) μόλις έχει περάσει από αντίθεση. Λάμπει ψηλά στον ανατολικό νωρίς το βράδυ και μεσουρανεί περίπου στις 1:00 π.μ. Ανατέλλει λίγο πριν τη δύση του Ήλιου. Τίποτα άλλο δεν είναι τόσο λαμπρό στον πρωινό ουρανό! Ο Δίας έχει μια ασυνήθιστα κοντινή προσέγγιση στη Γη. Μέχρι τα μέσα Οκτωβρίου θα έχει φαινόμενη διάμετρο 49 δευτερόλεπτα του τόξου. Αυτή είναι η πλησιέστερη προσέγγιση του μεταξύ 1963 και 2022.

• Ο Ουρανός (μέγεθος 5,7 στους Ιχθείς) βρίσκεται στο υπόβαθρο του Δία, περίπου 1° στα δυτικά του. Οι δυο πλανήτες απείχαν μόλις 0,8° τα βράδια της 17ης και 18ης Σεπτεμβρίου. Τώρα περνάει βόρεια του Δία. Με τηλεσκόπιο, ο Ουρανός είναι μόλις 3,7 δευτερόλεπτα του τόξου σε φαινόμενη διάμετρο, συγκρινόμενος με τα 49″ του Δία.

• Ο Ποσειδώνας (μέγεθος 7,8, στα όρια μεταξύ Υδροχόου και Αιγόκερου) βρίσκεται ψηλά το βράδυ. Εδώ θα δείτε αναλυτικούς χάρτες του Ουρανού και του Ποσειδώνα:  http://www.skyandtelescope.com/observing/highlights/85530917.html

• Ο Πλούτωνας (μέγεθος 14, στον βορειοδυτικό Τοξότη) βρίσκεται ψηλά στα νότια αφού πέσει το σκοτάδι. Εδώ θα δείτε αναλυτικούς χάρτες του Πλούτωνα: http://www.skyandtelescope.com/skytel/beyondthepage/89002802.html