Ο ΟΥΡΑΝΟΣ ΚΑΙ ΟΙ ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΑΥΤΗΝ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ (25/06 - 15/07)

Ο ΟΥΡΑΝΟΣ ΚΑΙ ΟΙ ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΑΥΤΗΝ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ (Επιμέλεια: Αντώνης Παντελίδης)

Δευτέρα, 25 Ιουνίου

• Παρακολουθήστε τη σελήνη να ανεβαίνει ψηλότερα στον νοτιοδυτικό ουρανό από νύχτα σε νύχτα, περνώντας κοντά από τον Άρη και το ζευγάρι Κρόνου-Στάχυ.

Τρίτη, 26 Ιουνίου

• Πρώτο τέταρτο της σελήνης στις 6:32 π.μ. της Τετάρτης.

• Ο αστερισμός του Σκορπιού που μοιάζει στον ουρανό πολύ στο σχήμα του μυθικού σκορπιού, φαίνεται νωρίς μετά το ηλιοβασίλεμα. Δυστυχώς, δεν αναρριχείται πολύ ψηλά για τα γεωγραφικά πλάτη της Ελλάδας. (Κάτι ανάλογο θα  λέγαμε και για τον αστερισμό του Ωρίωνα).

Τετάρτη, 27 Ιουνίου

• Η συνήθως μικρή  μετεωρική βροχή Βοωτίδες του Ιουνίου μας θυμίζει ενίοτε την παρουσία της. Μετά από δεκαετίες αδράνειας, η βροχή παρήγαγε μέχρι 100 μετέωρα ανά ώρα το 1998. Στη συνέχεια επέστρεψε με περίπου το μισό αυτού του αριθμού το 2004. Αν και οι αστρονόμοι δεν προβλέπουν ένα ξέσπασμα το τρέχων έτος, βετεράνοι παρατηρητές γνωρίζουν ότι ο μόνος τρόπος για να είμαστε σίγουροι είναι να παρατηρήσουμε τον ουρανό. Το αποκορύφωμα της βροχής είναι πριν από την αυγή σήμερα, και οι συνθήκες θα πρέπει να είναι εξαιρετικές αφού το Πρώτο Τέταρτο δύει  γύρω στα μεσάνυχτα. Τα μετέωρα φαίνεται να προέρχονται από ένα σημείο, το οποίο ονομάζεται «ακτινοβόλο», που βρίσκεται στο βόρειο τμήμα του αστερισμού του Βοώτη, του βοσκού.
  
  

• Το πιο αργό ηλιοβασίλεμα του έτους (για 40° βόρεια) είναι σήμερα, αν και το ηλιοστάσιο και η πιο μεγάλη ημέρα ήταν στις 20 Ιουνίου.

Πέμπτη, 28 Ιουνίου

• Ο Δίας και η Αφροδίτη ανεβαίνουν όλο και ψηλότερα από πρωινό σε πρωινό.
  Η παραπάνω εικόνα φαίνεται 45 λεπτά πριν την ανατολή ηλίου της 29ης Ιουνίου.

Παρασκευή, 29 Ιουνίου

• Η σημερινή ημέρα σηματοδοτεί την κορύφωση της εμφάνισης του Πλούτωνα το 2012. Αυτός ο μακρινός κόσμος φτάνει σε αντίθεση, πράγμα που σημαίνει ότι βρίσκεται απέναντι από τον Ήλιο στον ουρανό μας και παραμένει ορατός όλη τη νύχτα. Θα λάμπει αμυδρά με μέγεθος 14,0. Οπότε, θα χρειαστείτε ένα 8-ιντσών ή μεγαλύτερο τηλεσκόπιο με καλά οπτικά για να τον εντοπίσετε οπτικά. Ο Πλούτωνας βρίσκεται στο βόρειο Τοξότη, περίπου 0,5 ° ανατολικά του 5ου μεγέθους ανοιχτού σμήνους M25. Το πλησιέστερο "φωτεινό" αστέρι είναι το 7ου μεγέθους SAO 161635, που απέχει περίπου 0,3 ° ανατολικά του Πλούτωνα.

• Τώρα που αρχίζει ο Ιούλιος, η τσαγιέρα του Τοξότη κάθεται χαμηλά και επίπεδη στα νοτιοανατολικά μόλις αρχίσει να βραδιάζει πλήρως.

Σάββατο, 30 Ιουνίου

• Ο Ερμής φθάνει στη μέγιστη αποχή του στις 5 π.μ. της Κυριακής. Δηλαδή, η σημερινή ημέρα σηματοδοτεί την κορύφωση της τρέχουσας εμφάνιση του στο βραδινό ουρανό. Ο πιο εσωτερικός πλανήτης βρίσκεται 26 ° ανατολικά του ήλιου και εμφανίζεται 10° ψηλά στα δυτικά-βορειοδυτικά 30 λεπτά μετά τη δύση του ηλίου. Λάμπει με μέγεθος 0,4 και θα πρέπει να φαίνεται εύκολα με γυμνό μάτι, αν και θα πρέπει να σαρώσετε την περιοχή με κιάλια για να βρείτε τη θέση του. Αν δείτε τον Ερμή με ένα τηλεσκόπιο απόψε, θα δείτε ότι το ο 8” διαμέτρου δίσκος του είναι περίπου 40% φωτισμένος.

• Η σελήνη λάμπει στη κεφαλή του Σκορπιού, με τον Αντάρη κάτω και στα αριστερά.

Κυριακή, 1 Ιουλίου

• Η σελήνη φτάνει σε περίγειο, το κοντινότερο σημείο στην τροχιά της γύρω απο τη Γη στις 9:03 μ.μ. , 362.366 χιλιόμετρα μακριά από εμάς.

• Αν ο ουρανός σας είναι σκοτεινός θα μπορέσετε να διακρίνετε ένα από τα πιο φωτεινά μέρη του γαλαξία μας να περνάει μέσα από το Θερινό Τρίγωνο. Είναι μια καταπληκτική θέα που αξίζει να παρατηρηθεί το καλοκαίρι.

• Ο Βέγας είναι το πιο φωτεινό αστέρι ψηλά στην ανατολή αυτά τα βράδια. Ο Ντενέμπ είναι το λαμπρότερο αστέρι κάτω και στα αριστερά του Βέγα. Αν κοιτάξετε πιο μακριά, κάτω από τον Βέγα και στα δεξιά του θα δείτε και τον Αλτάιρ. Αυτά τα τρία αστέρια σχηματίζουν το μεγάλο Θερινό Τρίγωνο.

 

• Θέλετε να γίνετε καλύτερος ερασιτέχνης αστρονόμος; Μάθετε τη θέση των αστερισμών με βάση τα πιο λαμπρά αστέρια τους και τους σχηματισμούς τους. Αυτό είναι το κλειδί για να εντοπίσετε και τα διάφορα αντικείμενα από το βαθύ ουρανό με κιάλια ή με τηλεσκόπιο. Ένας πολύ χρήσιμος οδηγός για εύκολο εντοπισμό των αστερισμών σε όλο τον ουρανό είναι το βιβλίο The Monthly Sky Guide (εκδόσεις ΠΛΑΝΗΤΑΡΙΟ Θεσσαλονίκης).

• Μπορεί ένα αυτοματοποιημένο τηλεσκόπιο να αντικαταστήσει τους αστροχάρτες; Όπως ο Terence Dickinson και ο Alan Dyer λένε στο Backyard Astronomer's Guide:  "Δεν μπορεί κανείς να εκτιμήσει πλήρως το σύμπαν, αν δεν αναπτύξει την ικανότητα να βρίσκει πράγματα στον ουρανό και αν δεν κατανοεί τις ουράνιες κινήσεις. Αυτή η γνώση κατακτάται μόνο όταν κάποιος αφιερώνει χρόνο κάτω από τα αστέρια με φιλομάθεια και με έναν αστροχάρτη στα χέρια." Χωρίς αυτά, "Ο ουρανός ποτέ δεν γίνεται ένα φιλικό μέρος."

 

Η περιοχή του ουρανού πάνω απο τον Αντάρη στον Σκορπιό και γύρω απο το ρ του Οφιούχου είναι απο τις πιο πολύχρωμες, όπως φαίνεται σ' αυτήν την 15 λεπτη φωτογραφία με 180 mm φακό (@f/4). Του Αντώνη Παντελίδη.

• Θέλετε να μυηθείτε στο χώρο της αστροφωτογραφίας; Συμβουλευθείτε το βιβλίο Αστροφωτογραφία(εκδόσεις ΠΛΑΝΗΤΑΡΙΟ Θεσσαλονίκης) και αποκτήστε τις κατάλληλες γνώσεις για να φωτογραφίσετε το ηλιακό μας σύστημα και πέρα από αυτό).
  
  

ΟΙ ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ

• Για καθημερινή ενημέρωση σχετικά με την ηλιακή δραστηριότητα, επισκεφτείτε τον δικτυακό τόπο: www.spaceweather.com.

• Ο Ερμής  (με μέγεθος περίπου 0 που γίνεται αμυδρότερο) είναι χαμηλά στα δυτικά βορειοδυτικά περίπου 40 με 60λεπτά μετά το ηλιοβασίλεμα. Τα δύο αστέρια των Διδύμων είναι στα δεξιά του.

• Η Αφροδίτη (μέγεθος -4,5) φαίνεται στο φως του λυκαυγούς στα ανατολικά βορειοανατολικά. Μη μπερδέψετε την Αφροδίτη με τον Δία, ο οποίος είναι πάνω και κάπως προς τα δεξιά της. Οι δύο πλανήτες απέχουν 6° αυτή την εβδομάδα.

• Ο Άρης (με μέγεθος + 0,8, στην Παρθένο) είναι στα νοτιοδυτικά στο λυκόφως και χαμηλότερα στα δυτικά αργότερα το βράδυ. Με τηλεσκόπιο, ο Άρης έχει 6,8 δευτερόλεπτα του τόξου φαινόμενη διάμετρο. Ο Άρης, αν και απέχει περίπου 25° από το ζευγάρι Κρόνου-Στάχυ, στα αριστερά του, θα το κοντεύει όλο και περισσότερο. Θα περάσει ανάμεσα από τον Κρόνο και τον Στάχυ στα μέσα Αυγούστου.

• Ο Δίας (-2,0), στο λυκαυγές, λάμπει πάνω και στα δεξιά της Αφροδίτης.  

• Ο Κρόνος (μέγεθος +0,6, στη Παρθένο) λάμπει ψηλά στα νοτιοδυτικά όταν βραδιάζει. Ο Στάχυς τρεμοσβήνει 5° χαμηλότερα του, περίπου στο μισό της λαμπρότητας του Κρόνου και με μπλε χρώμα.

• Ο Ουρανός (μέγεθος 5,9, στα σύνορα του Κήτους με τους Ιχθείς) είναι στα ανατολικά νοτιοανατολικά πριν την ανατολή του ήλιου.

• Ο Ποσειδώνας (μέγεθος 7,9, στον Υδροχόο) βρίσκεται στα νότια νοτιοανατολικά πριν το λυκαυγές.

• Δείτε χάρτες εύρεσης του Ουρανού και του Ποσειδώνα για το 2012, εδώ: http://www.skyandtelescope.com/observing/highlights/Uranus-and-Neptune-in-2012-138059253.html

Ο ΟΥΡΑΝΟΣ ΚΑΙ ΟΙ ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΑΥΤΗΝ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ (Επιμέλεια: Αντώνης Παντελίδης)

Δευτέρα, 2 Ιουλίου

• Ο Ερμής είναι ορατός χαμηλά στα δυτικά βορειοδυτικά μια ώρα μετά το ηλιοβασίλεμα. Ψάξτε τον Ερμή 23 μοίρες κάτω δεξιά του Βασιλίσκου.

• Μια δραματική ομαδοποίηση ουράνιων αντικειμένων περιμένει όσους ξυπνούν νωρίς αυτή την εβδομάδα. Οι δύο πιο φωτεινοί πλανήτες, η Αφροδίτη και ο Δίας, εμφανίζονται περίπου 5° μακριά, μέσα στο φόντο με τα λαμπερά αστέρια του Ταύρου. Οι Πλειάδες (M45) ανατέλλουν γύρω στις 3:00 π.μ. Ο Δίας βγαίνει πάνω από τον ορίζοντα περίπου 40 λεπτά αργότερα, ακολουθούμενος από την Αφροδίτη περίπου μισή ώρα μετά από αυτόν. Η Αφροδίτη βρίσκεται εντός των ορίων του σχήματος V στο σύμπλεγμα αστέρων στις Υάδες. Ο Δίας λάμπει με μέγεθος -2,1, αλλά η Αφροδίτη εμφανίζεται 10 φορές πιο φωτεινή, με μέγεθος -4,7. Μέσα από ένα τηλεσκόπιο, ο Δίας δείχνει μια διάμετρο δίσκου 34" καθώς και τα τέσσερα φωτεινά φεγγάρια του. Η Αφροδίτη εκτείνεται στα 44" και εμφανίζει ένα δίσκο 18% φωτισμένο σε σχήμα ημισελήνου.

Τρίτη, 3 Ιουλίου

• Πανσέληνος στις 9:53 μ.μ.
•  Το φεγγάρι βρίσκεται στα νοτιοανατολικά το σούρουπο, στον αστερισμό του Τοξότη. Το λαμπρό αστέρι πάνω και στα αριστερά του είναι ο Αλτάιρ. Αν κοιτάξετε πάνω από τον Αλτάιρ θα δείτε τον αμυδρότερο Ταραζέντ (γ του Αετού). Ο Ταραζέντ, ένας πορτοκαλής γίγαντας, είναι πολύ πιο λαμπρός από τον Αλτάιρ αλλά είναι σχεδόν 20 φορές πιο μακριά (330 έτη φωτός, σε σύγκριση με τα 17 έτη φωτός του Αλτάιρ).

Τετάρτη, 4 Ιουλίου

• Αν έχετε σκεφτεί ποτέ ότι η απόσταση του Ήλιου καθορίζει και τις θερμοκρασίες εδώ στη Γη, σήμερα πρέπει να πειστείτε για το αντίθετο. Η Γη φτάνει πιο μακρινό σημείο της από τον Ήλιο γύρω στις 6 π.μ. της Πέμπτης. Αυτό είναι το λεγόμενο αφήλιο, οι δύο βρίσκονται σε απόσταση 152.100.000 χιλιομέτρων, περίπου 5 εκατ. χλμ. ή 1/30 μακρύτερα από ό, τι ήταν στο περιήλιο στις αρχές Ιανουαρίου. Οι ζεστές θερμοκρασίες του Βορείου Ημισφαιρίου αυτή την εποχή του έτους οφείλονται στο γεγονός ότι ο Ήλιος περνά σχεδόν ψηλά στο ζενίθ το μεσημέρι. Κατά τη διάρκεια του χειμώνα, ο ήλιος κρέμεται χαμηλά στον ουρανό.

Πέμπτη, 5 Ιουλίου

• Ο Άρης συνεχίζει να ξεχωρίζει στον δυτικό ουρανό μετά το ηλιοβασίλεμα. Απέχει ένα τέταρτο της απόστασης από το ζενίθ, 90 λεπτά αφού δύσει ο ήλιος και παραμένει στον ουρανό μέχρι περίπου τα μεσάνυχτα. Ο πλανήτης λάμπει με μέγεθος 0,9 και εμφανίζει μια ξεχωριστή κατακόκκινη απόχρωση. Ο Άρης φαίνεται στα αστέρια του υπόβαθρου της δυτικής Παρθένος. Με τηλεσκόπιο, ο δίσκος του πλανήτη μετρά 6" κατά μήκος, αλλά δεν δείχνει πολλές λεπτομέρειες.

Φωτογραφία του Άρη από τον Efrain Morales Rivera.

Παρασκευή, 6 Ιουλίου

• Απόψε προσφέρει μια καλή ευκαιρία στους χρήστες με κιάλια να εντοπίσουν το λαμπρότερο σφαιρωτό σμήνος του βόρειου ουρανού, το M5, του οποίου τα 100.000 αστέρια λάμπουν αθροιστικά με μέγεθος 5,7. Βρίσκεται στη νοτιοδυτική γωνία του αστερισμού του Όφη. Μπορείτε να το εντοπίσετε το μόλις 0,4° βόρεια-βορειοδυτικά του 5ου μεγέθους αστέρα 5 το Όφη. Τα κιάλια δείχνουν το σμήνος  ως μια θολή μπάλα φωτός με ένα φωτεινό πυρήνα.

• Μετά το σούρουπο, με το σχήμα W, ο αστερισμός της Κασσιόπης έχει περάσει στο  χαμηλότερο σημείο του στα βόρεια και αρχίζει τη μακριά, αργή άνοδο του στα βόρεια-βορειοανατολικά. Όσο πιο αργά το βράδυ κοιτάξετε, τόσο μεγαλύτερο το ύψος του.

Σάββατο, 7 Ιουλίου

• Το ερυθρό μεγάλης-περιόδου μεταβλητό αστέρι R του Δράκοντα φθάνει στη μέγιστη φωτεινότητά του, 7,6, αυτή την εβδομάδα. 

• Ο αστεροειδής 18 Μελπομένη ήταν σε αντίθεση την προηγούμενη εβδομάδα, αλλά παραμένει ένας καλός στόχος τον Ιούλιο. Με 9ο μέγεθος, βρίσκεται στον Όφη, λιγότερο από 1° βόρεια του 3ου μεγέθους ν του Οφιούχου. Αυτή η περιοχή είναι ψηλά στο νότο περίπου τα μεσάνυχτα. Ακόμα και με ένα μικρό τηλεσκόπιο θα είστε σε θέση να εντοπίσετε την Μελπομένη.
  
  

Κυριακή, 8 Ιουλίου

• Με ένα ζευγάρι κιάλια ή ένα τηλεσκόπιο μπορούμε να διακρίνουμε ένα ζευγάρι από σφαιρωτά σμήνη, το Μ10 και το Μ12 στον Οφιούχο με μέγεθος 6,6 και 6,7, αντίστοιχα. Η μεταξύ τους απόσταση είναι λίγο παραπάνω από 3 μοίρες, δηλαδή θα φαίνονταν άνετα στο ίδιo πεδίο με ένα ζευγάρι κιάλια ή με ένα τηλεσκόπιο μικρού εστιακού λόγου (μικρού f) βλέποντας με προσοφθάλμιο χαμηλής ισχύος. Συμβουλευθείτε αναλυτικούς χάρτες του ουρανού για τον εντοπισμό τους.

• Θέλετε να γίνετε καλύτερος ερασιτέχνης αστρονόμος; Μάθετε τη θέση των αστερισμών με βάση τα πιο λαμπρά αστέρια τους και τους σχηματισμούς τους. Αυτό είναι το κλειδί για να εντοπίσετε και τα διάφορα αντικείμενα από το βαθύ ουρανό με κιάλια ή με τηλεσκόπιο. Ένας πολύ χρήσιμος οδηγός για εύκολο εντοπισμό των αστερισμών σε όλο τον ουρανό είναι το βιβλίο The Monthly Sky Guide (εκδόσεις ΠΛΑΝΗΤΑΡΙΟ Θεσσαλονίκης).

• Μπορεί ένα αυτοματοποιημένο τηλεσκόπιο να αντικαταστήσει τους αστροχάρτες; Όπως ο Terence Dickinson και ο Alan Dyer λένε στο Backyard Astronomer's Guide:  "Δεν μπορεί κανείς να εκτιμήσει πλήρως το σύμπαν, αν δεν αναπτύξει την ικανότητα να βρίσκει πράγματα στον ουρανό και αν δεν κατανοεί τις ουράνιες κινήσεις. Αυτή η γνώση κατακτάται μόνο όταν κάποιος αφιερώνει χρόνο κάτω από τα αστέρια με φιλομάθεια και με έναν αστροχάρτη στα χέρια." Χωρίς αυτά, "Ο ουρανός ποτέ δεν γίνεται ένα φιλικό μέρος."

Ο Δίας είναι ακόμα χαμηλά στο λυκαυγές για τους περισσότερους από εμάς. Αλλά από το χαμηλό γεωγραφικό πλάτος, στις Φιλιππίνες, ο Christopher Go (http://www.christone.net/) έχει ήδη αρχίσει την φωτογράφηση του πλανήτη. Ήταν 26° όταν έβγαλε αυτή τη φωτογραφία στις 20 Ιουνίου. Ο νότος είναι προς τα πάνω. Η Νότια Ισημερινή Ζώνη πάνω από το κέντρο έχει γίνει σχετικά στενή και με σκούρο κόκκινο-καφέ χρώμα, ενώ η Βόρεια Ισημερινή Ζώνη έχει γίνει πλατιά. Αυτό είναι ακριβώς το αντίθετο για το πώς οι δύο ζώνες εμφανίστηκαν πέρυσι! Ο Γανυμήδης είναι μόλις έξω από την κάτω δεξιά άκρη του πλανήτη.

• Θέλετε να μυηθείτε στο χώρο της αστροφωτογραφίας; Συμβουλευθείτε το βιβλίο Αστροφωτογραφία(εκδόσεις ΠΛΑΝΗΤΑΡΙΟ Θεσσαλονίκης) και αποκτήστε τις κατάλληλες γνώσεις για να φωτογραφίσετε το ηλιακό μας σύστημα και πέρα από αυτό).
  
  

ΟΙ ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ

• Για καθημερινή ενημέρωση σχετικά με την ηλιακή δραστηριότητα, επισκεφτείτε τον δικτυακό τόπο: www.spaceweather.com.

• Ο Ερμής  (με μέγεθος περίπου +0,5 που γίνεται αμυδρότερο) είναι πολύ χαμηλά στα δυτικά βορειοδυτικά περίπου 45 μετά το ηλιοβασίλεμα. Τα δύο αστέρια των Διδύμων είναι στα δεξιά του.

• Η Αφροδίτη και ο Δίας (μέγεθος -4,5 και -2,1, αντίστοιχα) φαίνονται στο φως του λυκαυγούς στα ανατολικά βορειοανατολικά. Οι δύο πλανήτες απέχουν 5° αυτή την εβδομάδα. Παρατηρήστε τον Αλντεμπαράν, αρκετά αμυδρότερο, να κλείνει την απόστασή του από την Αφροδίτη από κάτω. Τα αστέρια στο φόντο της Αφροδίτης είναι οι Υάδες και οι Πλειάδες είναι πάνω από την Αφροδίτη.

• Ο Άρης (με μέγεθος + 0,8, στην Παρθένο) είναι στα δυτικά-νοτιοδυτικά στο λυκόφως και χαμηλότερα στα δυτικά αργότερα το βράδυ. Με τηλεσκόπιο, ο Άρης έχει 6,6 δευτερόλεπτα του τόξου φαινόμενη διάμετρο. Ο Άρης, αν και απέχει περίπου 22° από το ζευγάρι Κρόνου-Στάχυ, στα αριστερά του, θα το κοντεύει όλο και περισσότερο. Θα περάσει ανάμεσα από τον Κρόνο και τον Στάχυ στα μέσα Αυγούστου.

Ο Κρόνος στις 18 Ιουνίου. Η φωτογραφία είναι του Christopher Go (http://www.christone.net/astro/saturn/)

• Ο Κρόνος (μέγεθος +0,7, στη Παρθένο) λάμπει ψηλά στα νοτιοδυτικά όταν βραδιάζει. Ο Στάχυς τρεμοσβήνει 5° χαμηλότερα του, περίπου στο μισό της λαμπρότητας του Κρόνου και με μπλε χρώμα.

• Ο Ουρανός (μέγεθος 5,9, στα σύνορα του Κήτους με τους Ιχθείς) είναι στα  νοτιοανατολικά πριν την ανατολή του ήλιου.

• Ο Ποσειδώνας (μέγεθος 7,9, στον Υδροχόο) βρίσκεται στα νότια πριν το λυκαυγές.

• Δείτε χάρτες εύρεσης του Ουρανού και του Ποσειδώνα για το 2012, εδώ: http://www.skyandtelescope.com/observing/highlights/Uranus-and-Neptune-in-2012-138059253.html

Ο ΟΥΡΑΝΟΣ ΚΑΙ ΟΙ ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΑΥΤΗΝ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ (Επιμέλεια: Αντώνης Παντελίδης)

Καινοφανής στον Τοξότη

• Ένας αρκετά φωτεινός καινοφανής (nova)  έχει ανακαλυφθεί από τους Ιάπωνες παρατηρητές Koichi Nishiyama (από το Kurume) και τον Fujio Kabashima (από το Miyaki). Έκαναν την ανακάλυψή τους στις 7 Ιουλίου 2012, χρησιμοποιώντας ένα φακό 105-mm f /4 και CCD κάμερα. Περιγράφουν τη nova ως μέγεθος 7,8. Βρίσκεται στον Τοξότη, περίπου μεταξύ του "καπακιού" και του  "στομίου" στα αστέρια της «τσαγιέρας», με ορθή αναφορά 18h 20,5m  και απόκλιση -27 ° 44. Μια σειρά από άλλους παρατηρητές στην Ιαπωνία το έχουν επιβεβαιώσει.
  
  

Ένας σταυρός σηματοδοτεί τη θέση αυτής της σχετικά φωτεινής nova. Το μικρό, ελαφρώς-τονισμένο τετράγωνο, είναι 1° στη κάθε πλευρά του. Πηγή: Stellarium

• Η ανακάλυψη ανακοινώθηκε στις 7 Ιουλίου από το  Central Bureau for Astronomical Telegrams (www.cbat.eps.harvard.edu/index.html) στο Cambridge της Μασαχουσέτης. Το αστέρι αυτό εκχωρείται με την επίσημη ονομασία Nova Sagittarii 2012 Αρ. 4. Η Αμερικανική Ένωση παρατηρητών μεταβλητών αστέρων (AAVSO) ζητά τις παρατηρήσεις του nova. Η AAVSO συλλέγει προσδιορισμούς μεγέθους από προχωρημένους ερασιτέχνες για να βοηθήσουν στη μελέτη των καινοφανών (Novae) και άλλων μεταβλητών αστέρων. Στο site τους (http://www.aavso.org/) προσφέρεται καθοδήγηση σχετικά με τις τεχνικές που εμπλέκονται.

Δευτέρα, 9 Ιουλίου

• Μια δραματική ομαδοποίηση ουράνιων αντικειμένων περιμένει όσους ξυπνήσουν νωρίς αυτή την εβδομάδα. Οι δύο πιο φωτεινοί πλανήτες, η Αφροδίτη και ο Δίας, εμφανίζονται σε απόσταση 6° το πρωί με φόντο τα λαμπερά αστέρια του Ταύρου. Παρατηρήστε τις Πλειάδες  (M45) να ανατέλλουν περίπου στις 2 π.μ. Ο Δίας βγαίνει πάνω από τον ορίζοντα περίπου 40 λεπτά αργότερα. Ακολουθεί η Αφροδίτη περίπου μισή ώρα μετά από αυτόν. Η Αφροδίτη βρίσκεται ακριβώς έξω από τα όρια του σχήματος V του σμήνους των Υάδων, περίπου 1,5° στα αριστερά του 1ου μεγέθους Αλντεμπαράν (το αστέρι που σηματοδοτεί το νοτιοανατολικό άκρο του V). Ο Δίας λάμπει με μέγεθος -2,1, αλλά η Αφροδίτη εμφανίζεται περίπου 10 φορές πιο φωτεινή, με μέγεθος -4,7. Στην πραγματικότητα, η Αφροδίτη λάμπει πιο φωτεινή από οποιαδήποτε άλλη στιγμή κατά τη διάρκεια αυτής της πρωινής εμφάνισής της. Δεν θα είναι τόσο φωτεινή και πάλι μέχρι το Νοέμβριο του 2013. Με τηλεσκόπιο, ο Δίας δείχνει 35 " διάμετρο δίσκου και τα τέσσερα φωτεινά φεγγάρια του, ενώ η Αφροδίτη εκτείνεται στα 37" και εμφανίζεται περίπου φωτισμένη κατά το ένα τέταρτο.

Τρίτη, 10 Ιουλίου

• Τελευταίο τέταρτο της σελήνης στις 4:47 π.μ. της Τετάρτης. Ανατέλλει μετά τα μεσάνυχτα,

• Ο Σκορπιός φθάνει τώρα στο ψηλότερο του σημείο κοντά στο τέλος του βραδινού λυκόφωτος. Ο λαμπρός κοκκινωπός Αντάρης, η καρδιά του σκορπιού, διασχίζει τον νότο περίπου 1 ½ ώρα μετά το ηλιοβασίλεμα. Αυτός ο θαυμάσιος αστερισμός είναι ένας από τους πιο αγαπημένους αστερισμούς για τους σοβαρούς ερασιτέχνες αστρονόμους, αλλά μπορεί εύκολα να αγνοηθεί από αρχάριους παρατηρητές σε μέσα γεωγραφικά πλάτη όπου ο Σκορπιός παραμένει πάντα χαμηλά στον ουρανό. Παρατηρητές από το νότιο ημισφαίριο έχουν πλεονέκτημα αφού ο Σκορπιός αναρριχείται τόσο ψηλότερα όσο μειώνεται το γεωγραφικό πλάτος. Φθάνει στο ζενίθ στις 20 με 30 μοίρες  κάτω από τον ισημερινό. 

Τετάρτη, 11 Ιουλίου

• Ο Αλτάιρ είναι το πιο λαμπρό αστέρι ψηλά στο μέσο του νοτιοανατολικού ουρανού. Στα αριστερά του είναι ο μικρός αστερισμός του Δελφίνου. Η μύτη του είναι προς τα αριστερά.

Πέμπτη, 12 Ιουλίου

• Για τους περισσότερους ερασιτέχνες, η Κασσιόπη είναι ο δεύτερος πιο εύκολα αναγνωρίσιμος αστερισμός στο ουρανό του βορείου ημισφαιρίου. Κοιτάξτε για το γνωστό σχήμα ‘ W ‘, που αναρριχάται σιγά-σιγά από τον βορειανατολικό ουρανό αφού έχει βραδιάσει. Η Κασσιόπη μοιάζει σε φωτεινότητα με την γνωστή κατσαρόλα της Μεγάλης Αρκτου αλλά έχει μικρότερο μήκος. Το αστέρι στο πιο δεξιό άκρο του σχήματος W ονομάζεται Caph που στα Αραβικά σημαίνει «βαμμένο χέρι».

Παρασκευή, 13 Ιουλίου

• Η σελήνη είναι στο απόγειό της, στο πιο μακρινό σημείο της τροχιάς της γύρω από τη Γη στις 7:46 μ.μ., περίπου 404.779 χιλιόμετρα από το κέντρο της Γης.

• Στις 11 μ.μ.,  το Μεγάλο Τετράγωνο του Πήγασου, χαρακτηριστικός αστερισμός του φθινοπώρου, είναι πάνω στον ανατολικό ουρανό και ισορροπεί στη μια του γωνία.

Σάββατο, 14 Ιουλίου

• Ξημερώματα Κυριακής, ένα όμορφο φαινόμενο, αυτό το της απόκρυψης του Δία από την ημισέληνο θα είναι ορατό στον ουρανό του μεγαλύτερου μέρους της Ευρώπης και κάποιου μέρους της Ασίας (http://www.lunar-occultations.com/iota/planets/0715jupiter.htm) . Για την Ελλάδα, το φαινόμενο θα αρχίσει λίγο μετά της 4 π.μ και θα τελειώσει μετά από μία ώρα περίπου. Δείτε τους ακριβείς χρόνους της απόκρυψης του Δία και της επανεμφάνισής του σε διάφορες πόλεις της Ελλάδας εδώ.

Κυριακή, 15 Ιουλίου

• Η τριάδα λαμπρών αντικειμένων του ηλιακού μας συστήματος, Δίας, Αφροδίτη και η σελήνη, αποτελούν ένα υπέροχο θέαμα στο λυκαυγές.

• Θέλετε να γίνετε καλύτερος ερασιτέχνης αστρονόμος; Μάθετε τη θέση των αστερισμών με βάση τα πιο λαμπρά αστέρια τους και τους σχηματισμούς τους. Αυτό είναι το κλειδί για να εντοπίσετε και τα διάφορα αντικείμενα από το βαθύ ουρανό με κιάλια ή με τηλεσκόπιο. Ένας πολύ χρήσιμος οδηγός για εύκολο εντοπισμό των αστερισμών σε όλο τον ουρανό είναι το βιβλίο The Monthly Sky Guide (εκδόσεις ΠΛΑΝΗΤΑΡΙΟ Θεσσαλονίκης).

• Μπορεί ένα αυτοματοποιημένο τηλεσκόπιο να αντικαταστήσει τους αστροχάρτες; Όπως ο Terence Dickinson και ο Alan Dyer λένε στο Backyard Astronomer's Guide:  "Δεν μπορεί κανείς να εκτιμήσει πλήρως το σύμπαν, αν δεν αναπτύξει την ικανότητα να βρίσκει πράγματα στον ουρανό και αν δεν κατανοεί τις ουράνιες κινήσεις. Αυτή η γνώση κατακτάται μόνο όταν κάποιος αφιερώνει χρόνο κάτω από τα αστέρια με φιλομάθεια και με έναν αστροχάρτη στα χέρια." Χωρίς αυτά, "Ο ουρανός ποτέ δεν γίνεται ένα φιλικό μέρος."

Ένα πολύ όμορφο σημείο του νυχτερινού ουρανού, με πολλούς γαλαξίες, στον αστερισμό της Παρθένου περιλαμβάνει τον Μ86 (φωτεινός γαλαξίας στα δεξιά),60 εκατομμύρια έτη φωτός και τους “eyes galaxies” (NGC 4435-NGC 4438), στο κέντρο της φωτογραφίας, 52 εκατομμύρια έτη φωτός μακριά. Ο Γιαουρτσής Θόδωρος έβγαλε τη φωτογραφία αυτή με λήψεις που κράτησαν από τον Απρίλιο μέχρι και τον Ιούνιο, συνολικής διάρκειας 25 ωρών! Χρησιμοποίησε το Skywatcher-80 ED διοπτρικό τηλεσκόπιο και την κάμερα Atik 314l mono, πάνω σε στήριξη EQ6.

• Θέλετε να μυηθείτε στο χώρο της αστροφωτογραφίας; Συμβουλευθείτε το βιβλίο Αστροφωτογραφία(εκδόσεις ΠΛΑΝΗΤΑΡΙΟ Θεσσαλονίκης) και αποκτήστε τις κατάλληλες γνώσεις για να φωτογραφίσετε το ηλιακό μας σύστημα και πέρα από αυτό).
  
  

ΟΙ ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ

• Για καθημερινή ενημέρωση σχετικά με την ηλιακή δραστηριότητα, επισκεφτείτε τον δικτυακό τόπο: www.spaceweather.com.

• Ο Ερμής  εξαφανίζεται στο φως του ηλιοβασιλέματος.

• Η Αφροδίτη και ο Δίας (μέγεθος -4,7 και -2,1, αντίστοιχα) φαίνονται λίγο πριν και κατά τη διάρκεια του λυκαυγούς στα ανατολικά βορειοανατολικά. Οι δύο πλανήτες απέχουν 5° με 6° αυτή την εβδομάδα. Παρατηρήστε τον Αλντεμπαράν, αρκετά αμυδρότερο, να μετακινείται από κάτω από την Αφροδίτη και προς τα δεξιά της. Τα αστέρια στο φόντο της Αφροδίτης είναι οι Υάδες και οι Πλειάδες είναι πάνω από τον Δία.

• Ο Άρης (με μέγεθος + 0,8, στην Παρθένο) είναι στα δυτικά-νοτιοδυτικά στο λυκόφως και χαμηλότερα στα δυτικά αργότερα το βράδυ. Με τηλεσκόπιο, ο Άρης έχει 6,3 δευτερόλεπτα του τόξου φαινόμενη διάμετρο. Κάτω και στα δεξιά του είναι το ζευγάρι Κρόνου-Στάχυ, σε απόσταση περίπου 20°. Ο Άρης τους πλησιάζει και θα βρεθεί ανάμεσά τους στα μέσα Αυγούστου.

• Ο Κρόνος (μέγεθος +0,7, στη Παρθένο) λάμπει ψηλά στα νοτιοδυτικά όταν βραδιάζει. Ο Στάχυς τρεμοσβήνει 5° χαμηλότερα του, περίπου στο μισό της λαμπρότητας του Κρόνου και με μπλε χρώμα.

• Ο Ουρανός (μέγεθος 5,8, στα σύνορα του Κήτους με τους Ιχθείς) είναι στα  νοτιοανατολικά πριν την ανατολή του ήλιου.

• Ο Ποσειδώνας (μέγεθος 7,8, στον Υδροχόο) βρίσκεται στα νότια πριν το λυκαυγές.

• Δείτε χάρτες εύρεσης του Ουρανού και του Ποσειδώνα για το 2012, εδώ: http://www.skyandtelescope.com/observing/highlights/Uranus-and-Neptune-in-2012-138059253.html

 http://www.astronomy.gr