Ο ΟΥΡΑΝΟΣ ΚΑΙ ΟΙ ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΑΥΤΗΝ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ

(Επιμέλεια: Αντώνης Παντελίδης)

http://www.astronomy.gr/

Δευτέρα, 4 Οκτωβρίου

• Ο περιοδικός κομήτης Hartley είναι ορατός κοντά στον αστερισμό της Κασσιόπης, την βασίλισσα. Θα χρειαστείτε κιάλια για να τον δείτε. Πρόσφατες αναφορές κάνουν λόγο για έναν κομήτη που φαίνεται σχετικά αμυδρός αλλά ξεχωρίζει μέσα στα πλούσια αστρικά πεδία. Για πιο αναλυτικό χάρτη δείτε εδώ: http://media.skyandtelescope.com/images/CometHartley2-bw.jpg
  
  
  
  
  
  Φωτογραφική έκθεση 4 ωρών, του Cherhill, WIltshire από το Ηνωμένο Βασίλειο, αποκαλύπτει την ουρά του κομήτη.  

• Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία διέρχεται από τον κεντρικό μεσημβρινό του πλανήτη στις 11:17 μ.μ.  

Τρίτη, 5 Οκτωβρίου

• Η Αφροδίτη δύει περίπου 40 λεπτά μετά το ηλιοβασίλεμα. Θα την βρείτε χαμηλά στα δυτικά νοτιοδυτικά 30 λεπτά μετά το ηλιοβασίλεμα. Ο πλανήτης είναι μια λεπτή ημισέληνος. Με λίγη προσπάθεια, η Αφροδίτη μπορεί να εντοπιστεί πριν το ηλιοβασίλεμα με κιάλια ή με τηλεσκόπιο.

• Τα ξημερώματα της Τετάρτης, ο πολύ λεπτός μηνίσκος της σελήνης φαίνεται αρκετά χαμηλά στην ανατολή. Κοιτάξτε περίπου μισή ώρα πριν την ανατολή του ήλιου.

• Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία διέρχεται από τον κεντρικό μεσημβρινό του πλανήτη στις 5:04 π.μ. της Τετάρτης.

Τετάρτη, 6 Οκτωβρίου

• Στον ανατολικό βραδινό ουρανό αυτόν τον μήνα, κοιτάξτε πάνω και στα αριστερά του λαμπρού Δία. Εκεί βρίσκεται το Μεγάλο Τετράγωνο του Πήγασου. Αν κοιτάξετε πιο μακριά στα δεξιά και κάτω του Δία θα βρείτε το αστέρι 1ου μεγέθους, τον Φομαλχώ.

• Ο Αλγκόλ θα είναι στο ελάχιστό του για δύο ώρες με κεντρικό σημείο στις 2:17 π.μ. της Πέμπτης.  

• Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία διέρχεται από τον κεντρικό μεσημβρινό του πλανήτη στις 0:55 μετά τα μεσάνυχτα.  

Πέμπτη, 7 Οκτωβρίου

• Νέα σελήνη στις 9:46 μ.μ.

• Η Μίρα φαίνεται στον ουρανό. Το λαμπρότερο ερυθρό, μεγάλης-περιόδου μεταβλητό άστρο φαίνεται με γυμνό μάτι στο Κήτος. Ήταν περίπου μεγέθους 3,7 στις 27 Σεπτεμβρίου, ήδη στην  αναμενόμενη μέγιστη λαμπρότητά του περίπου δύο εβδομάδες νωρίτερα. Θα αυξηθεί σε φωτεινότητα; Το Κήτος είναι σε καλή θέση για παρατήρηση περίπου στις 11 το βράδυ.

• Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία διέρχεται από τον κεντρικό μεσημβρινό του πλανήτη στις 8:47 μ.μ.  

Παρασκευή, 8 Οκτωβρίου

• Το πιο λαμπρό αστέρι στον δυτικό ουρανό μόλις χαθεί το λυκόφως είναι ο Αρκτούρος. Το αστέρι της άνοιξης, βυθίζεται σιγά σιγά στον ορίζοντα και γρήγορα θα χαθεί από τον βραδινό ουρανό.

• Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία διέρχεται από τον κεντρικό μεσημβρινό του πλανήτη στις 2:33 π.μ. του Σαββάτου.    

Σάββατο, 9 Οκτωβρίου

• Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία διέρχεται από τον κεντρικό μεσημβρινό του πλανήτη στις 10:25 μ.μ.

• Αφού σκοτεινιάσει ο ουρανός, αν κοιτάξουμε προς το βορρά θα δούμε την κεφαλή του Δράκοντα ψηλά, κάτω από τον Βέγα και ανάμεσα στον Ηρακλή και τον Κηφέα (σε σχήμα πενταγώνου που μοιάζει σαν ένα σπίτι με την οροφή του προς τα κάτω). Μπορείτε να σχηματίσετε το υπόλοιπο σώμα του μυθικού αστερισμού μέχρι και το τέλος της ουράς του ανάμεσα στην Μεγάλη και Μικρή Άρκτο;

Κυριακή,  10 Οκτωβρίου

• Τα βράδια του Οκτωβρίου, ο Βέγας είναι το πιο φωτεινό αστέρι πολύ ψηλά στον δυτικό ουρανό, ενώ βορειοανατολικά, η Αίγα αρχίζει να βγαίνει, σημάδι για τον χειμώνα που πλησιάζει.

• Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία διέρχεται από τον κεντρικό μεσημβρινό του πλανήτη στις 4:12 π.μ. της Δευτέρας.  

• Παραπάνω δίνονται οι ημέρες και οι ώρες, κατά τη διάρκεια της εβδομάδας αυτής, στις οποίες μπορούμε να παρατηρήσουμε με ένα καλό τηλεσκόπιο (πάνω από 4 ίντσες) την περίφημη ερυθρά  κηλίδα του Δία (το χρώμα της είναι ελαφρά πορτοκαλί). Η παρατήρηση της κηλίδας μπορεί να γίνει από 50 λεπτά πριν έως 50 λεπτά μετά την αναγραφόμενη ώρα.

• Θέλετε να γίνετε καλύτερος ερασιτέχνης αστρονόμος; Μάθετε τη θέση των αστερισμών με βάση τα πιο λαμπρά αστέρια τους και τους σχηματισμούς τους. Αυτό είναι το κλειδί για να εντοπίσετε και τα διάφορα αντικείμενα από το βαθύ ουρανό με κιάλια ή με τηλεσκόπιο. Ένας πολύ χρήσιμος οδηγός για εύκολο εντοπισμό των αστερισμών σε όλο τον ουρανό είναι το βιβλίο The Monthly Sky Guide (εκδόσεις ΠΛΑΝΗΤΑΡΙΟ Θεσσαλονίκης).

• Μπορεί ένα αυτοματοποιημένο τηλεσκόπιο να αντικαταστήσει τους αστροχάρτες; Όπως ο Terence Dickinson και ο Alan Dyer λένε στο Backyard Astronomer's Guide:  "Δεν μπορεί κανείς να εκτιμήσει πλήρως το σύμπαν, αν δεν αναπτύξει την ικανότητα να βρίσκει πράγματα στον ουρανό και αν δεν κατανοεί τις ουράνιες κινήσεις. Αυτή η γνώση κατακτάται μόνο όταν κάποιος αφιερώνει χρόνο κάτω από τα αστέρια με φιλομάθεια και με έναν αστροχάρτη στα χέρια." Χωρίς αυτά, "Ο ουρανός ποτέ δεν γίνεται ένα φιλικό μέρος."

«Πυρακτωμένη καρδιά»

 

Το νεφέλωμα της «Καρδιάς», IC 1805, απέχει περίπου 7500 έτη φωτός από τη Γη.  Βρίσκεται στον γαλαξιακό βραχίονα του Περσέα στον αστερισμό της Κασσιόπης. Είναι ένα νεφέλωμα εκπομπής με πυρακτωμένο αέριο και σκοτεινότερες λωρίδες σκόνης. Αυτό το νεφέλωμα σχηματίζεται από πλάσμα ιονισμένου υδρογόνου και ελεύθερα ηλεκτρόνια. Το υδρογόνο έχει ιονιστεί από υπεριώδη ακτινοβολία από νεαρά θερμά αστέρια. Έτσι, το νεφέλωμα επιδεικνύει ένα χαρακτηριστικό κόκκινο φασματικό αντιφέγγισμα (φαίνεται με λευκό χρώμα σ’ αυτήν την ασπρόμαυρη φωτογραφία του Βασίλη Παπαϊωάννου). Χρησιμοποιήθηκε φίλτρο 7nm προσαρμοσμένο σε φακό Nikkor 80-200mm ED @f5.6, με την κάμερα Atik 16HR πάνω σε στήριξη EQ6 Skyscan. Περισσότερες πληροφορίες: http://www.nebulaindarkness.blogspot.com/#ixzz11I2VFao0

• Θέλετε να μυηθείτε στο χώρο της αστροφωτογραφίας; Συμβουλευθείτε το βιβλίο Αστροφωτογραφία(εκδόσεις ΠΛΑΝΗΤΑΡΙΟ Θεσσαλονίκης) και αποκτήστε τις κατάλληλες γνώσεις για να φωτογραφίσετε το ηλιακό μας σύστημα και πέρα από αυτό).

ΟΙ ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ

• Παρατηρείτε τον Ήλιο καθημερινά (με τη χρήση ενός ασφαλούς ηλιακού φίλτρου) αφού σχεδόν πάντοτε αποκαλύπτονται ενδιαφέροντα φαινόμενα στην επιφάνειά του. Ο Ήλιος βγαίνει από ένα ασυνήθιστα μεγάλο ηλιακό ελάχιστο. Η ηλιακή δραστηριότητα επιταχύνεται, με τις ηλιακές κηλίδες και άλλα μαγνητικά φαινόμενα να συμβαίνουν πιο συχνά τώρα. Για καθημερινή ενημέρωση σχετικά με την ηλιακή δραστηριότητα, επισκεφτείτε τον δικτυακό τόπο: www.spaceweather.com.

• Ο Ερμής (μέγεθος -1,2) χαμηλώνει ξανά στο φως της ανατολής του ήλιου. Νωρίς την εβδομάδα θα τον δείτε στα ανατολικά 30 με 40 λεπτά πριν την ανατολή του ήλιου.

• Η Αφροδίτη, αν και λαμπρή με μέγεθος -4,7, αρχίζει να χάνεται πολύ χαμηλά πάνω από τον νοτιοδυτικό ορίζοντα στο λαμπρό λυκόφως. Δύει πολύ πριν σκοτεινιάσει. Κοιτάζοντας την με τηλεσκόπιο, διακρίνουμε μια λεπτότερη και μακρύτερη ημισέληνο. Η καλύτερη θέαση γίνεται κατά τη διάρκεια της ημέρας, νωρίς το απόγευμα. Προσέξτε να μη στρέψετε κατά λάθος το τηλεσκόπιο σας στον ήλιο! Η Αφροδίτη βρίσκεται περίπου 30° με 35° στα αριστερά του ήλιου.  

• Ο Άρης, κατά πολύ πιο αμυδρός, με μέγεθος +1,5, βρίσκεται 7 μοίρες πάνω και στα δεξιά της Αφροδίτης. Θα τον εντοπίσετε δύσκολα ακόμα και με ένα ζευγάρι κιάλια.  

• Ο Κρόνος έχει χαθεί στο φως της δύσης του Ήλιου.  

• Ο Δίας (μέγεθος -2,9, στα σύνορα μεταξύ Ιχθύων και Υδροχόου) έχει δυο εβδομάδες που πέρασε από αντίθεση. Λάμπει ψηλά στα ανατολικά νωρίς το βράδυ και μεσουρανεί περίπου στις 12:30 π.μ. Ανατέλλει λίγο πριν τη δύση του Ήλιου. Μέχρι τα μέσα Οκτωβρίου θα έχει φαινόμενη διάμετρο 49 δευτερόλεπτα του τόξου. Αυτή είναι η πλησιέστερη προσέγγιση του μεταξύ 1963 και 2022.

• Ο Ουρανός (μέγεθος 5,7 στους Ιχθείς) βρίσκεται στο υπόβαθρο του Δία, περίπου 1,5 με 2° στα δυτικά του. Με τηλεσκόπιο, ο Ουρανός είναι μόλις 3,7 δευτερόλεπτα του τόξου σε φαινόμενη διάμετρο, συγκρινόμενος με τα 49″ του Δία.

• Ο Ποσειδώνας (μέγεθος 7,8, στα όρια μεταξύ Υδροχόου και Αιγόκερου) βρίσκεται ψηλά το βράδυ. Εδώ θα δείτε αναλυτικούς χάρτες του Ουρανού και του Ποσειδώνα: http://www.skyandtelescope.com/observing/highlights/85530917.html
  
• Ο Πλούτωνας (μέγεθος 14, στον βορειοδυτικό Τοξότη) βρίσκεται ψηλά στα νότια αφού πέσει το σκοτάδι. Εδώ θα δείτε αναλυτικούς χάρτες του Πλούτωνα: http://www.skyandtelescope.com/skytel/beyondthepage/89002802.html