Ο ΟΥΡΑΝΟΣ ΚΑΙ ΟΙ ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΑΥΤΗΝ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ

(Επιμέλεια: Αντώνης Παντελίδης) 

http://www.astronomy.gr

Δευτέρα, 9 Αυγούστου

• Παρατηρήστε την Αφροδίτη, τον Κρόνο και τον Άρη στα δυτικά το σούρουπο. Προσπαθήστε να εντοπίσετε τον Ερμή περίπου 18 μοίρες κάτω και στα δεξιά της Αφροδίτης, 45 λεπτά μετά το ηλιοβασίλεμα.

• Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία διέρχεται από τον κεντρικό μεσημβρινό του πλανήτη στις 3:02 π.μ. της Τρίτης.

Τρίτη, 10 Αυγούστου

• Νέα σελήνη στις 6:09 π.μ.
  
  
  
  
  Η σελήνη, σε αύξουσα φάση, συναντά την εικόνα με τους τρεις πλανήτες που αλλάζουν θέση από μέρα σε μέρα.

Τετάρτη, 11 Αυγούστου

• Ο λεπτός μηνίσκος της σελήνης βρίσκεται λίγες μοίρες κάτω και στα αριστερά του Ερμή, πολύ χαμηλά στον δυτικό ορίζοντα, 15 με 30 λεπτά μετά το ηλιοβασίλεμα. Αυτό είναι μια όμορφη αλλά δύσκολη παρατήρηση, ακόμη και με κιάλια.

• Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία διέρχεται από τον κεντρικό μεσημβρινό του πλανήτη στις 4:40 π.μ. της Πέμπτης.

Πέμπτη, 12 Αυγούστου

• Οι Περσείδες, η ετήσια βροχή διαττόντων αστέρων, θα πρέπει να φθάσει στο μέγιστο της  μετά τα μεσάνυχτα και ίσως το καλύτερο της σημείο να είναι πριν ή μετά το λυκαυγές. Φέτος οι συνθήκες θα είναι σχεδόν ιδανικές για την παρατήρηση των Περσείδων αφού το φεγγάρι θα έχει δύσει πολύ νωρίς το βράδυ.  Η καλύτερη κατεύθυνση για να κοιτάξει κανείς είναι προς τα εκεί όπου ο ουρανός είναι πιο σκοτεινός, προτιμότερα ανάμεσα στον Περσέα και την Κασσιόπη μόλις λίγο ανατολικά από το γνωστό  «διπλό σμήνος του Περσέα». Ίσως να δείτε κάποιον διάττοντα να πέφτει περίπου κάθε ένα ή δύο λεπτά. Η συχνότητα που θα εμφανίζονται τα μετέωρα εξαρτάται από το πόσο σκοτεινός θα είναι ο ουρανός. Αν είμαστε τυχεροί θα δούμε και μερικές βολίδες (οι πιο λαμπροί μετεωρίτες). Τα  μετέωρα μπαίνουν στη γήινη ατμόσφαιρα με μια ταχύτητα 60 χλμ/sec (134.000 μίλια ανά ώρα), με κατεύθυνση κοντά στα σύνορα ανάμεσα στους αστερισμούς του Περσέα και της Κασσιόπης. Το ακτινοβόλο σημείο θα είναι κάτω από το ‘W’ της Κασσιόπης, η οποία και ανεβαίνει ψηλότερα στον βορειοανατολικό ουρανό όσο περνάει η νύχτα. Διαβάστε το πλήρες άρθρο για τις Περσείδες εδώ.
  

Παρασκευή, 13 Αυγούστου

• Ο Αλτάιρ είναι το πιο νότιο αστέρι του θερινού τριγώνου και φαίνεται στον νοτιοανατολικό ουρανό, περίπου πάνω από το μέσο. Το όνομά του στα Αραβικά σημαίνει «αετός» και ανήκει στον ομώνυμο αστερισμό του Αετού. Βρίσκεται σχετικά κοντά στη Γη, μόνο 17 έτη φωτός μακριά και είναι 12 φορές πιο φωτεινός από τον ήλιο μας.

• Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία διέρχεται από τον κεντρικό μεσημβρινό του πλανήτη στις 6:18, ξημερώματα Σαββάτου.

Σάββατο, 14 Αυγούστου

• Στο ένα τρίτο της απόστασης κατά μήκος της γραμμής από τον Αρκτούρο προς τον Βέγα θα δείτε ένα μικρό ημικύκλιο από αστέρια, είναι ο Βόρειος στέφανος (Corona Borealis). Στα δύο τρίτα αυτής της νοητής γραμμής βρίσκεται και το γνωστό τραπέζιο του Ηρακλή.

• Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία διέρχεται από τον κεντρικό μεσημβρινό του πλανήτη στις 2:09 π.μ. της Κυριακής.

Κυριακή,  15 Αυγούστου

• Με το φεγγάρι να απουσιάζει από το βραδυνό ουρανό, είναι τώρα ο κατάλληλος χρόνος για να εξερευνήσετε με τηλεσκόπιο ουράνια αντικείμενα κρυμμένα στον Οφιούχο και τον Οφη.
  
  
  
• Θέλετε να γίνετε καλύτερος ερασιτέχνης αστρονόμος; Μάθετε τη θέση των αστερισμών με βάση τα πιο λαμπρά αστέρια τους και τους σχηματισμούς τους. Αυτό είναι το κλειδί για να εντοπίσετε και τα διάφορα αντικείμενα από το βαθύ ουρανό με κιάλια ή με τηλεσκόπιο. Ένας πολύ χρήσιμος οδηγός για εύκολο εντοπισμό των αστερισμών σε όλο τον ουρανό είναι το βιβλίο The Monthly Sky Guide (εκδόσεις ΠΛΑΝΗΤΑΡΙΟ Θεσσαλονίκης).

• Μπορεί ένα αυτοματοποιημένο τηλεσκόπιο να αντικαταστήσει τους αστροχάρτες; Όπως ο Terence Dickinson και ο Alan Dyer λένε στο Backyard Astronomer's Guide:  "Δεν μπορεί κανείς να εκτιμήσει πλήρως το σύμπαν, αν δεν αναπτύξει την ικανότητα να βρίσκει πράγματα στον ουρανό και αν δεν κατανοεί τις ουράνιες κινήσεις. Αυτή η γνώση κατακτάται μόνο όταν κάποιος αφιερώνει χρόνο κάτω από τα αστέρια με φιλομάθεια και με έναν αστροχάρτη στα χέρια." Χωρίς αυτά, "Ο ουρανός ποτέ δεν γίνεται ένα φιλικό μέρος."

•  Θέλετε να μυηθείτε στο χώρο της αστροφωτογραφίας; Συμβουλευθείτε το βιβλίο Αστροφωτογραφία(εκδόσεις ΠΛΑΝΗΤΑΡΙΟ Θεσσαλονίκης) και αποκτήστε τις κατάλληλες γνώσεις για να φωτογραφίσετε το ηλιακό μας σύστημα και πέρα από αυτό).

Ένας μήνας πέρασε από τότε  που λίγοι άνθρωποι πάνω στη Γη έγιναν μάρτυρες του ουράνιου υπερθεάματος που μόνο η Σελήνη και ο Ήλιος μπορούν να προσφέρουν. Ο κυνηγός εκλείψεων και επαγγελματίας φωτογράφος Λουκάς Χαψής αποθανάτισε αυτήν την ουράνια συνάντηση σ’ όλες τις φάσεις της από το Νησί του Πάσχα.

 

ΟΙ ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ

• Παρατηρείτε τον Ήλιο καθημερινά (με τη χρήση ενός ασφαλούς ηλιακού φίλτρου) αφού σχεδόν πάντοτε αποκαλύπτονται ενδιαφέροντα φαινόμενα στην επιφάνειά του. Ο Ήλιος βγαίνει από ένα ασυνήθιστα μεγάλο ηλιακό ελάχιστο. Η ηλιακή δραστηριότητα επιταχύνεται, με τις ηλιακές κηλίδες και άλλα μαγνητικά φαινόμενα να συμβαίνουν πιο συχνά τώρα. Η δραστηριότητα θα πρέπει να αυξηθεί για μερικά ακόμη χρόνια μέχρι το επόμενο ηλιακό μέγιστο που αναμένεται γύρω στο 2013. Με φίλτρο Η-άλφα, αποκαλύπτονται πολλές περισσότερες λεπτομέρειες απ’ ότι με ένα κοινό ηλιακό φίλτρο. Για καθημερινή ενημέρωση σχετικά με την ηλιακή δραστηριότητα, επισκεφτείτε τον δικτυακό τόπο: www.spaceweather.com.

• Ο Ερμής (με μέγεθος +0,3) φαίνεται πολύ χαμηλά στον ορίζοντα, μισή ώρα περίπου μετά τη δύση του ήλιου, αρκετά μακριά από την Αφροδίτη, κάτω και στα δεξιά της. Θα τον εντοπίσετε μ’ ένα ζευγάρι κιάλια.

• Η Αφροδίτη (μέγεθος -4,3), ο λαμπρός Αποσπερίτης, φαίνεται στο δυτικό ουρανό στο λυκόφως και νωρίς το βράδυ. Με τηλεσκόπιο, ο δίσκος της Αφροδίτης είναι φωτισμένος κατά το ήμισυ. 

• Ο Άρης και ο Κρόνος (μέγεθος +1,5 και 1,1, αντίστοιχα) βρίσκονται πάνω από την  λαμπρή Αφροδίτη, σχηματίζοντας ένα τρίγωνο μαζί της. Κοιτάξτε προσεκτικά αφού οι δυο πλανήτες είναι λιγότερο από 1% φωτεινοί από την Αφροδίτη. Το τρίγωνο αλλάζει σχήμα από μέρα σε μέρα.

• Ο Δίας (μέγεθος -2,7, στους Ιχθείς) λάμπει ψηλά στον νοτιοανατολικό ουρανό τα μεσάνυχτα. Ανατέλλει περίπου στις 10:30 μ.μ. Τίποτα άλλο δεν είναι τόσο λαμπρό στον πρωινό ουρανό! Η Μεγάλη Ερυθρά κηλίδα του Δία και η μικρότερη κηλίδα (γνωστή σαν “Red Spot Junior”) έρχονται όλο και πιο κοντά  και πρόκειται να συναντηθούν στις επόμενες εβδομάδες ή μήνες. Η Μικρή Κηλίδα φαίνεται πάνω και στα δεξιά της Μεγάλης Κηλίδας.

Η άλλη πλευρά του Δία, μακριά από την Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα, δείχνει μόνο πολύ λεπτά, διακοπτόμενα ίχνη από τη Νότια Ισημερινή Ζώνη. Η ζώνη αυτή είναι περίπου τόσο πλατιά και σκοτεινή όσο η Βόρεια Ισημερινή Ζώνη που φαίνεται στην φωτογραφία αυτή κάτω από το κέντρο. Η Νότια Ισημερινή Ζώνη ίσως εξακολουθεί να υπάρχει, αλλά είναι κρυμμένη κάτω από ένα νέο στρώμα οπό λευκά, μεγάλου υψόμετρου σύννεφα αμμωνίας. Αυτά τα σύννεφα θα μπορούσαν να αρχίσουν να καθαρίζουν ανά πάσα στιγμή, επιτρέποντας τη θέαση για μια ακόμη φορά της ζώνης κάτω απ’ αυτά. Η φωτογραφία είναι τραβηγμένη με τηλεσκόπιο Takahashi Mewlon-210, με την μονόχρωμη κάμερα DMK 21AU04.AS και TeleVue 2,5 Powermate, από τον Αντώνη Παντελίδη.

• Ο Ουρανός (μέγεθος 5,8 στους Ιχθείς) βρίσκεται στο υπόβαθρο του Δία, περίπου 3° στα δυτικά του. Με τηλεσκόπιο, ο Ουρανός είναι μόλις 3,6 δευτερόλεπτα του τόξου σε φαινόμενη διάμετρο, συγκρινόμενος με τα 47″ του Δία.

• Ο Ποσειδώνας (μέγεθος 7,8, στα όρια μεταξύ Υδροχόου και Αιγόκερου) βρίσκεται ψηλά αργά το βράδυ. Εδώ θα δείτε αναλυτικούς χάρτες του Ουρανού και του Ποσειδώνα: http://www.skyandtelescope.com/observing/highlights/85530917.html

• Ο Πλούτωνας (μέγεθος 14, στον βορειοδυτικό Τοξότη) βρίσκεται ψηλά στα νότια αφού πέσει το σκοτάδι. Εδώ θα δείτε αναλυτικούς χάρτες του Πλούτωνα: http://www.skyandtelescope.com/skytel/beyondthepage/89002802.html