Γράφει η Αστροφυσικός Ελένη Χατζηχρήστου
Τον Ιούνιο μπαίνουμε πλέον και επίσημα στο καλοκαίρι. Αυτό το μήνα έχουμε το θερινό ηλιοστάσιο, οπότε ο Ήλιος φτάνει στο υψηλότερο σημείο στον ουρανό και η ημέρα αποκτά την μεγαλύτερη διάρκειά της. Αυτό είναι ένα φαινόμενο καθαρά γήινο, το οποίο οφείλεται στην κλίση του άξονα περιστροφής της Γης ως προς το επίπεδο της ετήσιας τροχιάς της γύρω από τον Ήλιο και καθόλου δεν σχετίζεται στην πραγματικότητα με τον ίδιο τον Ήλιο. Απλά για τον γήινο παρατηρητή, το άστρο μας φαίνεται να κινείται στον ουρανό κι επομένως θεωρούμε συμβατικά ότι εκείνο είναι που αλλάζει θέση κατά τη διάρκεια του έτους. Βέβαια η 21η Ιουνίου για τις χώρες του νότιου ημισφαιρίου αποτελεί το χειμερινό ηλιοστάσιο, οπότε ο Ήλιος φαίνεται να καταλαμβάνει τη χαμηλότερη θέση του στον ουρανό και η ημέρα έχει τη μικρότερη διάρκεια του έτους. Για το βόρειο ημισφαίριο, και για τη χώρα μας, η 21η Ιουνίου σηματοδοτεί επίσημα την αρχή του καλοκαιριού. Αυτό το μήνα θα έχουμε ακόμη δεκατρείς βροχές διαττόντων, μια μερική Σεληνιακή έκλειψη (μη ορατή από την Ευρώπη) και πολλούς λαμπρούς πλανήτες να θαυμάσουμε στον ουρανό.
Εικ. Ουρανος: Ο ουρανός του Ιουνίου για το γεωγραφικό μήκος και πλάτος της Αθήνας (01/06/2010 21:00 UTC). (Credit: http://space.about.com)
Βροχές Διαττόντων
Οι βροχές διαττόντων είναι η σπεσιαλιτέ των καλοκαιρινών μηνών, και τον Ιούνιο με λίγη τύχη μπορούμε να δούμε τουλάχιστον 13 από αυτές!
Στις αρχές του μήνα, 3 και 4 Ιουνίου, θα έχουμε τους τ Ηρακλείδες και α Κιρκινίδες, δύο σχετικά ασήμαντες βροχές διαττόντων. Στο 5 Ιουνίου όμως θα μπορέσετε να θαυμάσετε τους Σκορπίδες, με 20 διάττοντες την ώρα και δύο φαινόμενα ακτινοβόλα σημεία από την περιοχή του Γαλαξία όπως φαντάζει μεγαλόπρεπος στον καλοκαιρινό ουρανό. Στις 7 Ιουνίου έχουμε μια εντυπωσιακή βροχή διαττόντων με φαινόμενο ακτινοβόλο σημείο στον αστερισμό του Κριού, οπότε μπορούμε να θαυμάσουε τουλάχιστον 39 διάττοντες την ώρα. Την ίδια νύκτα οι ζ Περσίδες δεν αναμένεται να τραβήξουν ιδιαίτερα την προσοχή μας. Στις 8 Ιουνίου μια σχετικά ασήμαντη βροχή διαττόντων με φαινόμενο ακτινοβόλο σημείο στον Ζυγό. Στις 11 Ιουνίου μια ακόμη βροχή διαττόντων με φαινόμενο ακτινοβόλο σημείο στον Τοξότη θα δώσει το πολύ 12 μετεωροειδή την ώρα, ενώ στις 13 Ιουνίου οι θ Οφιουχίδες θα είναι σχεδόν αόρατοι (2-4 μετεωροειδή την ώρα). Η επόμενη βροχή διαττόντων είναι οι Λυρίδες που θα κορυφωθούν στις 15-16 Ιουνίου. Η Σελήνη θα είναι ακόμη ένα νεαρό μισοφέγγαρο, έτσι θα έχουμε σκοτεινό ουρανό και τη δυνατότητα να δούμε περίπου 10 μετεωροειδή την ώρα με φαινόμενο ακτινοβόλο σημείο κοντά στον Βέγκα στον αστερισμό Λύρα (εξ’ ού και το όνομά τους), ο οποίος ανατέλλει ήδη από την αρχή της νύκτας. Στις 20 Ιουνίου οι Οφιουχίδες και στις 26 οι Κορβίδες θα δώσουν αρκετά μετεωροειδή την ώρα, αλλά η λαμπρή Σελήνη δεν θα βοηθήσει στην παρατήρησή τους. Στις 30 Ιουνίου οι Δρακοντίδες είναι ίσως η εντυπωσιακότερη βροχή διαττόντων του Ιουνίου, με 100 μετεωροειδή την ώρα κάποιες καλές χρονιές αλλά άλλες με μόλις 10 μετεωροειδή την ώρα.
Εικ. Ηλιοστασιο: Απεικόνιση της ετήσιας κίνησης της Γης γύρω από τον Ήλιο (ή συμβατικά του Ήλιου ως προς τον γήινο παρατηρητή). Βλέπουμε τη θέση των ηλιοστασίων και των ισημεριών.
Πλανήτες
Τον Ιούνιο στο νυχτερινό ουρανό κυριαρχούν η Αφροδίτη, ο Άρης και ο Κρόνος. Εάν ξυπνήσετε πολύ νωρίς στις 8 Ιουνίου θα έχετε τη μοναδική ευκαιρία να θαυμάσετε τον μακρινό πλανήτη Ουρανό πολύ κοντά στον Δία. Ο μεγάλος αέριος πλανήτης θα βρίσκεται νοτιοανατολικά στον αστερισμό των Ιχθύων, με αστρονομικό μέγεθος -2.4, έτσι ώστε να μπορούμε άνετα να τον θαυμάσουμε με ένα ζευγάρι κιάλια. Ο Ουρανός, που θα βρίσκεται 0.4ο πάνω από τον Δία, θα έχει αστρονομικό μέγεθος μόλις 5.8, δηλαδή θα είναι οριακά ορατός με γυμνό μάτι. Θα τον καταλάβετε όμως, αφού θα είναι το λαμπρότερο «άστρο» κοντά στον Δία και θα έχει ένα γαλαζοπράσινο χρώμα. Στις 6 Ιουνίου, ο Άρης θα βρίσκεται σε απόσταση μικρότερη της 1ο από το λαμπρότερο άστρο του Λέοντα, τον Βασιλίσκο. Μάλιστα, η αντίθεση των χρωμάτων, κοκκινωπό για τον Άρη γαλαζοπράσινο για τον Βασιλίσκο, αξίζει να αποθανατιστεί. Στις 11 Ιουνίου, η Αφροδίτη θα βρίσκεται ευθυγραμμισμένη με τους Διδύμους Κάστορα και Πολυδεύκη. Τρεις μέρες αργότερα θα προστεθεί στο θέαμα και η ημισέληνος. Στις 16 Ιουνίου η Σελήνη θα βρίσκεται κοντά στους Άρη και Βασιλίσκο και στις 18 θα πάρει τη θέση της κοντά τον Κρόνο. Στις 19 Ιουνίου στρέψτε το βλέμμα σας δυτικά και θα δείτε την Αφροδίτη να δύει κοντά στο αστρικό σμήνος Κυψέλη (Μ44). Η Σελήνη συνεχίζει το ταξίδι της στον ουρανό και στις 20 Ιουνίου θα βρίσκεται 4ο νότια από τον Στάχυ της Παρθένου. Τέλος, στις 23 Ιουνίου ο δορυφόρος μας θα βρεθεί κοντά στον Αντάρη, στο κεφάλι του Σκορπιού.
Σελήνη
Τελευταίο Τέταρτο στις 4 Ιουνίου, Νέα Σελήνη στις 12, Πρώτο Τέταρτο στις 19 και Πανσέληνος στις 26 Ιουνίου . Η Σελήνη στο Απόγειο στις 3 Ιουνίου και στο Περίγειο στις 15 Ιουνίου. Αυτό το μήνα θα υπάρχει μια μερική έκλειψη Σελήνης, στις 26 Ιουνίου, η οποία θα είναι ορατή από τον Ειρηνικό Ωκεανό, την ανατολική Ασία και την Αυστραλία, αλλά δυστυχώς όχι από την ανατολική πλευρά της Αμερικής, ούτε από τις περισσότερες άλλες ηπείρους συμπεριλαμβανομένης και της Ευρώπης.
Εικ. Cassini: Οι δορυφόροι του Κρόνου Ρέα (μεγάλος) και Επιμηθέας (μικρός) φωτογραφίζονται από το διαστημόπλοιο Cassini μπροστά από τους δακτυλίους του πλανήτη (Credit: NASA/JPL/Space Science Institute)
Διαστημικά Γεγονότα του Μήνα
Το διαστημόπλοιο Cassini θα περάσει σχετικά κοντά από τους δορυφόρους του Κρόνου Ελένη, Καλυψώ, Πανδώρα, Τέθυς και Ρέα, ενώ στις 5 και στις 21 Ιουνίου θα βρίσκεται κοντά στον Τιτάνα.
Αναλυτικό Αστρονομικό Ημερολόγιο
3 Ιουνίου: Η Σελήνη στο απόγειο (404.266 χλμ.)
4 Ιουνίου: Τελευταίο τέταρτο Σελήνης.
6 Ιουνίου: Η Σελήνη κοντά στον Δία.
7 Ιουνίου: Ο Άρης 0.8ο βορειοανατολικά του Βασιλίσκου στον Λέοντα.
8 Ιουνίου: Ο Δίας 0.44ο νοτιοανατολικά του Ουρανού.
10 Ιουνίου: Ο Ερμής 5.9ο νοτιοανατολικά των Πλειάδων. Η Σελήνη κοντά στις Πλειάδες.
11 Ιουνίου: Η Σελήνη κοντά στον Ερμή.
12 Ιουνίου: Νέα Σελήνη.
15 Ιουνίου. Η Σελήνη κοντά στην Αφροδίτη και κοντά στο αστρικό σμήνος Κυψέλη (Μ44). Η Σελήνη στο περίγειο (365.931 χλμ.)
17 Ιουνίου: Η Σελήνη κοντά στον Βασιλίσκο και κοντά στον Άρη.
19 Ιουνίου: Πρώτο τέταρτο Σελήνης.
20 Ιουνίου: Η Σελήνη 0.7ο από το αστρικό σμήνος Κυψέλη (Μ44).
21 Ιουνίου: Θερινό ηλιοστάσιο. Η Σελήνη κοντά στον Στάχυ της Παρθένου.
24 Ιουνίου: Η Σελήνη κοντά στον Αντάρη του Σκορπιού.
26 Ιουνίου: Πανσέληνος. Μερική έκλειψη Σελήνης ορατή μόνο από ορισμένες περιοχές της Γης.
28 Ιουνίου: Ο Ερμής σε ανώτερη συζυγία.
Εικ. Οριζοντας: Ο ορίζοντας του Ιουνίου, κοιτώντας νότια, για το γεωγραφικό μήκος και πλάτος της Αθήνας (15/06/2010 21:00 UTC). (Credit: http://space.about.com)
Πηγές:
http://www.synapses.co.uk/astro/monthnxt.html
http://stargazing.suite101.com/article.cfm/the_night_sky_for_june_2010
http://www.astronomynow.com/sky_charts.html
http://stardate.org/nightsky/almanac/
http://www.seasky.org/astronomy/astronomy_calendar_current.html
http://www.mmo.org/astronomy/this-months-sky.html
http://www.space.com/spacewatch/new_sky_calendar.html
http://www.skymaps.com/downloads.html
http://www.skymaps.com/articles/n1006.html
http://transientsky.wordpress.com/
http://www.arksky.org/
http://space.about.com/od/computerresources/tp/2010JunSkyGuide.htm
http://www.moonwise.co.uk/year/2010sky.php
http://www.findyourfate.com/astrology/year2010/sky2010.html
http://users.sch.gr/mdogram/astronea.htm
http://www.imcce.fr/hosted_sites/ama10/evenements.html
http://www.spaceagepub.com/calendar/downrange.html
Ο ουρανός της εβδομάδας και από το: http://www.skyandtelescope.com/
Ο νυκτερινός ουρανός καθημερινά: http://www.astro.noa.gr/AlmanacIAA/iaa_today.htm
Εφαρμογές Java και εικονικά εργαλεία για την αναπαραγωγή του νυκτερινού ουρανού από το γεωγραφικό πλάτος και μήκος που βρίσκεστε:
http://space.about.com/library/weekly/blskymaps.htm
http://www.oras.org/stargazer/applet.html
Προσθήκη: 01/06/2010
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου