4/8/09

Ο ΟΥΡΑΝΟΣ ΚΑΙ ΟΙ ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΑΥΤΗΝ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ
(Επιμέλεια: Αντώνης Παντελίδης)


Δευτέρα, 3 Αυγούστου

  • Ο Δίας περνάει μπροστά από το 6ου μεγέθους αστέρι, το 45 του Αιγόκερου. Το σπάνιο αυτό φαινόμενο της απόκρυψης ενός αστέρα από πλανήτη και της επανεμφάνισής του διαρκεί 110 λεπτά (από τις 1:58 π.μ. μέχρι τις 3:47 π.μ.) και είναι ορατό σε παρατηρητές της Ευρώπης κυρίως. Ο Δίας παρουσιάζει έντονο ενδιαφέρον παρατήρησης πρόσφατα μετά την ανακάλυψη ενός μαύρου σημαδιού πάνω στην επιφάνειά του, πιθανότατα ως αποτέλεσμα πρόσκρουσης ενός κομήτη.
Εδώ θα δείτε και ένα όμορφο βίντεο προσομοίωσης του φαινομένου:
  • Η σελήνη βρίσκεται στο απόγειο (πιο μακριά) της τροχιάς γύρω από τη Γη, ενώ στις 19 Αυγούστου θα βρεθεί σε περίγειο (πιο κοντά).
  • Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία διέρχεται από τον κεντρικό μεσημβρινό του πλανήτη στις 12:06 μετά τα μεσάνυχτα της Δευτέρας προς Τρίτη.

Τρίτη, 4 Αυγούστου

  • Η Κασσιόπη, ένας αστερισμός του φθινοπώρου (με σχήμα W) ήδη φαίνεται στον βόρειο-ανατολικό ουρανό το βράδυ. Τις πρώτες πρωινές ώρες αλλάζει σχήμα σε αντίστροφης φοράς Σ. Κάτω από την βασίλισσα ανέρχεται και ο αστερισμός του Περσέα (ο βασιλιάς).
Τετάρτη, 5 Αυγούστου

  • Πανσέληνος στις 3:55, ξημερώματα Πέμπτης.
  • Μερική έκλειψη παρασκιάς της σελήνης. Η μείωση της φωτεινότητας της σελήνης θα είναι ελαφρώς αναγνωρίσιμη από το ανθρώπινο μάτι. Οι περιοχές που θα δουν αυτήν την έκλειψη είναι η Ευρώπη, η Αφρική και η Νότια Αμερική. Το μέσο της έκλειψης, δηλαδή, τότε που η έκλειψη θα είναι στο μέγιστό της είναι στις 3:39 το πρωί. (Θα αρχίσει στις 2:30 π.μ. και θα τελειώσει στις 5:25 π.μ. περίπου.)
  • Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία διέρχεται από τον κεντρικό μεσημβρινό του πλανήτη στις 1:44 π.μ., ξημερώματα Πέμπτης.

Πέμπτη, 6 Αυγούστου

  • Ο φωτεινός Αρκτούρος δεσπόζει ψηλά στο δυτικό ουρανό. Αν κοιτάξουμε στα δεξιά του, προς τα βορειοδυτικά και κάτω θα δούμε την κατσαρόλα της Μεγάλης Άρκτου.
  • Περίπου τα μεσάνυχτα, αν κοιτάξουμε προς τον βορρά θα δούμε την κεφαλή του Δράκοντα ψηλά, κάτω από τον Βέγα και ανάμεσα στον Ηρακλή και τον Κηφέα (σε σχήμα πενταγώνου που μοιάζει σαν ένα σπίτι με την οροφή του προς τα κάτω). Μπορείτε να σχηματίσετε το υπόλοιπο σώμα του μυθικού αστερισμού μέχρι και το τέλος της ουράς του ανάμεσα στην Μεγάλη και Μικρή Άρκτο; Τώρα που το φεγγάρι είναι τόσο λαμπρό θα έχετε δυσκολία στο να φτιάξετε όλους τους σχηματισμούς αυτούς. Περιμένετε την αρχή της επόμενης εβδομάδας και μετά.

Παρασκευή, 7 Αυγούστου


  • Πηγαίνοντας 2,4 μοίρες βορειοανατολικά από τον δ του Σκορπιού, βλέπουμε το όμορφο ζεύγος ω1 και ω2 του Σκορπιού. Αν και φαίνονται εύκολα με το γυμνό μάτι (4ο μέγεθος), με κιάλια αποκαλύπτεται το κοντράστ των χρωμάτων τους, μπλε και κίτρινο. Συνεχίζοντας βορειοανατολικά 1,7 μοίρα βρισκόμαστε στο περίφημο ν του Σκορπιού, ένα ξεχωριστό διπλό-διπλό αστέρι σαν το πολύ γνωστό ε της Λύρας. Με ένα τηλεσκόπιο που διαθέτει καλά οπτικά θα μπορέσουμε να ξεχωρίσουμε τους κύριους αστέρες και τους συνοδούς τους με χρώμα λευκό και γαλάζιο. Στην περιοχή αυτή της κεφαλής του Σκορπιού, άξια παρατήρησης είναι και τα σφαιρωτά σμήνη: Μ80, Μ4 και NGC6144.
  • Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία διέρχεται από τον κεντρικό μεσημβρινό του πλανήτη στις 3:22 π.μ., ξημερώματα Σαββάτου.

Σάββατο, 8 Αυγούστου
  • Αυτά τα βράδια του Αυγούστου, ο λαμπρός Βέγας (το αστέρι του καλοκαιριού), περνάει κοντά από το ζενίθ. Όποτε ο Βέγας είναι στο ψηλότερό του σημείο, τότε και ο Τοξότης είναι αρκετά χαμηλότερά του στον νότο. Ο αστερισμός αυτός περιλαμβάνει μια πλούσια συλλογή από σμήνη και νεφελώματα που φαίνονται εύκολα με κιάλια ή τηλεσκόπιο.
  • Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία διέρχεται από τον κεντρικό μεσημβρινό του πλανήτη στις 11:13 μ.μ.

Κυριακή, 9 Αυγούστου

  • Το πιο φωτεινό αστέρι στον νότιο ουρανό, αφού βραδιάσει, είναι ο κόκκινος-πορτοκαλής Αντάρης. Αν κοιτάξετε στην γύρω περιοχή αυτού του ερυθρού γίγαντα ή από πάνω του, θα βρείτε αμυδρότερα λευκά αστέρια. Στα δυτικά του Αντάρη (δηλαδή προς τα δεξιά του) θα βρείτε εύκολα το σφαιρωτό σμήνος Μ4. Ξεχωρίζει εύκολα με κιάλια ή τηλεσκόπιο. Με φαινόμενο μέγεθος 6 είναι από τα πιο φωτεινά σφαιρωτά σμήνη του βορείου ημισφαιρίου.
  • Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία διέρχεται από τον κεντρικό μεσημβρινό του πλανήτη στις 5:00 π.μ., ξημερώματα Δευτέρας.




Ένα άλλο δείγμα της αριστοτεχνικής δουλειάς του Κώστα Καλυμαφτσή με την φωτογράφηση της σελήνης. Ο Κώστας χρησιμοποίησε το τηλεσκόπιο SkyWatcher Mak180 πάνω σε στήριξη HEQ5, την Canon 450D με barlow 1.6x στις 15 Ιουλίου, 6:00 π.μ. Για την επεξεργασία δούλεψε με το Registax4 και το Gimp. Δείτε περισσότερες δημοσιευμένες φωτογραφίες του: http://lpod.wikispaces.com/July+28,+2009

  • Θέλετε να μυηθείτε στο χώρο της αστροφωτογραφίας; Συμβουλευθείτε το βιβλίο Αστροφωτογραφία (εκδόσεις ΠΛΑΝΗΤΑΡΙΟ Θεσσαλονίκης) και αποκτήστε τις κατάλληλες γνώσεις για να φωτογραφίσετε το ηλιακό μας σύστημα και πέρα από αυτό..

    Θέλετε να γίνετε καλύτερος ερασιτέχνης αστρονόμος; Μάθετε τη θέση των αστερισμών με βάση τα πιο λαμπρά αστέρια τους και τους σχηματισμούς τους. Αυτό είναι το κλειδί για να εντοπίσετε και τα διάφορα αντικείμενα από το βαθύ ουρανό με κιάλια ή με τηλεσκόπιο. Ένας πολύ χρήσιμος οδηγός για εύκολο εντοπισμό των αστερισμών σε όλο τον ουρανό είναι το βιβλίο The Monthly Sky Guide (εκδόσεις ΠΛΑΝΗΤΑΡΙΟ Θεσσαλονίκης).
  • Παραπάνω δίνονται οι ημέρες και οι ώρες, κατά τη διάρκεια της εβδομάδας αυτής, στις οποίες μπορούμε να παρατηρήσουμε με ένα καλό τηλεσκόπιο (πάνω από 4 ίντσες) την περίφημη ερυθρά κηλίδα του Δία (το χρώμα της είναι ελαφρά πορτοκαλί). Η παρατήρηση της κηλίδας μπορεί να γίνει από 50 λεπτά πριν έως 50 λεπτά μετά την αναγραφόμενη ώρα.


ΟΙ ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΑΥΤΗΝ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ


  • Παρατηρείτε τον ήλιο καθημερινά (με τη χρήση ενός ασφαλούς ηλιακού φίλτρου), αφού σχεδόν πάντοτε αποκαλύπτονται ενδιαφέροντα φαινόμενα στην επιφάνειά του. Για καθημερινή ενημέρωση σχετικά με την ηλιακή δραστηριότητα, επισκεφτείτε τον δικτυακό τόπο: www.spaceweather.com
  • Ο Ερμής (μέγεθος περίπου -0,4) εμφανίζεται πολύ χαμηλά στα δυτικά βορειοδυτικά στο βραδινό λυκόφως.
  • Η Αφροδίτη με φαινόμενο μέγεθος – 4,0, στα πόδια ων Διδύμων είναι ο λαμπρός Αυγερινός κατά τη διάρκεια του λυκαυγούς.




  • Ένα νέο λευκό σημάδι (φαίνεται με το βέλος) στην Αφροδίτη εμφανίζεται στις φωτογραφίες αυτές (τραβηγμένες με φίλτρο UV) από τον Frank Melillo στις 19 Ιουλίου απο τη Νέα Υόρκη, μόνο με μερικά λεπτά της ώρας διαφορά. Το διαστημικό σκάφος Venus Express που βρίσκεται γύρω από την Αφροδίτη έχει φωτογραφήσει αυτό το λευκό σημάδι, όπως φαίνεται παρακάτω.




  • Ο Άρης (μέγεθος +1,1, στα κέρατα του Ταύρου) βρίσκεται στον πρωινό ουρανό, πάνω από τον ανατολικό ορίζοντα, αρκετά πάνω και στα δεξιά της Αφροδίτης. Η Αφροδίτη είναι πολύ λαμπρή, ενώ ο Άρης είναι 110 φορές πιο αμυδρός απ’ αυτήν. Η απόσταση των δύο πλανητών μεγαλώνει και φθάνει πάνω από τις 10°. O Αλντεμπαράν, παρόμοιος σε λαμπρότητα και χρώμα με τον Άρη, βρίσκεται στα δεξιά της νοητής γραμμής που ενώνει τους δύο πλανήτες. Ο Άρης αρχίζει μια μακριά, αργή πορεία που θα τον φέρει σε αντίθεση στις 29 Ιανουαρίου, 2010. Με τηλεσκόπιο, η Αφροδίτη φαίνεται ότι είναι σε φάση gibbous και περίπου 15 δευτερόλεπτα σε φαινόμενη διάμετρο, ενώ ο Άρης έχει μόνο 5 δευτερόλεπτα του τόξου διάμετρο.
  • Ο Δίας (μέγεθος -2,8, στον Αιγόκερο για αυτό το έτος) ανεβαίνει όλο και πιο ψηλά καθημερινά. Θα τον δείτε στα νοτιοανατολικά να ανατέλλει μετά τις 9:00 μ.μ. Όσο πιο νότια ζείτε τόσο πιο ψηλά στον ουρανό θα είναι ο Δίας και τόσο πιο καλή και σταθερή εικόνα θα έχετε με ένα τηλεσκόπιο. Η φαινόμενη διάμετρος του είναι 48 δευτερόλεπτα του τόξου.
  • Το σκοτεινό σημάδι σκόνης πάνω στον Δία, όπως τα σημάδια που άφησε η πρόσκρουση του κομήτη Shoemaker-Levy 9 το 1994, εμφανίστηκε ξαφνικά στην νότια πολική περιοχή του Δία στις 18 Ιουλίου. Από τότε έχει μακρύνει σε μέγεθος. Οι ερασιτέχνες αστρονόμοι μπορούν να το παρατηρήσουν με ένα 4ίντσο τηλεσκόπιο ή μεγαλύτερο.
  • Ο Κρόνος (μέγεθος +1, στον Λέοντα ) λάμπει τώρα πολύ χαμηλά στα δυτικά νωρίς το βράδυ. Κοιτάξτε νωρίς! Ο Κρόνος έχει τους δακτυλίους του σε σχεδόν θέση κάτοψης, σε κλίση 2° από την θέση παρατήρησής μας πάνω στη Γη. Το άνοιγμα των δακτυλίων του είναι το μεγαλύτερο για αυτό το έτος. Θα κλείσουν πάλι σε θέση σχεδόν απόλυτης κάτοψης το Σεπτέμβριο του 2009, τότε που ο πλανήτης θα βρεθεί σε σύνοδο με τον ήλιο.
  • Ο Ουρανός (μέγεθος 5,8, στους Ιχθείς) βρίσκεται ψηλά στον νότο πριν το λυκαυγές.
  • Ο Ποσειδώνας (μέγεθος 7,8, στον Αιγόκερο) παραμένει 2° μακριά από τον Δία στο φως της αυγής, όμως είναι 17.000 φορές πιο αμυδρός απ’ αυτόν.
  • Ο Πλούτωνας (μέγεθος 14, στον βορειοδυτικό Τοξότη) βρίσκεται στα νότια περίπου στις 11 μ.μ. Είναι 250 φορές πιο αμυδρός από τον Ποσειδώνα. Ιδανική θέση παρατήρησης στον βραδινό ουρανό έχει ο Πλούτωνας αυτό το μήνα και τον Αύγουστο.
(c) 2001-2007 'ΠΛΑΝΗΤΑΡΙΟ Θεσσαλονίκης'
Δημήτριος Τσάμπουρας & Σια Ο.Ε.


Έδρα: Πολυτεχνείου 45, Λαδάδικα (4ος όροφος), Τ.Κ.54625 ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
τηλ. 2310-533 902 /2310-541 826
fax. 2310-550 672

Υποκ/μα: Πανεπιστημίου 56 Μέγαρο ΕΡΜΗΣ (2ος όροφ.), Ομόνοια, Τ.Κ. 10678 ΑΘΗΝΑ
τηλ.: 210-3845102
fax.: 210-3842030

Email: planitario@astronomy.gr
http://www.astronomy.gr

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου