Ο ΟΥΡΑΝΟΣ ΚΑΙ ΟΙ ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΑΥΤΗΝ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ

(Επιμέλεια: Αντώνης Παντελίδης)

Δευτέρα, 27 Φεβρουαρίου

• Η Σελήνη βρίσκεται σε απόγειο, το πιο απομακρυσμένο σημείο της τροχιάς της γύρω από τη Γη, στις 4 μ.μ. Βρίσκεται τότε 404.862 χιλιόμετρα μακριά. Επειδή η τροχιά της Σελήνης δεν είναι κυκλική, η απόστασή της από τη Γη διαφοροποιείται κατά περίπου 13 τοις εκατό. Το σημερινό απόγειο βρίσκεται πάνω από 1760 χλμ πιο κοντά από το πιο μακρινό επερχόμενο απόγειο. Από τώρα μέχρι και το 2500, η μέγιστη απόσταση της Σελήνης θα είναι 406.720 χιλιόμετρα, στις 3 Φεβρουαρίου του 2125.

• Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία διέρχεται από τον κεντρικό μεσημβρινό του πλανήτη στις 9:03 μ.μ.  

Τρίτη, 28 Φεβρουαρίου

• Απόψε, η σελήνη λάμπει περίπου 6 μοίρες νότια των Πλειάδων. Μαζί με τον Αλντεμπαράν, πάνω και στα αριστερά της, σχηματίζουν ένα ορθογώνιο τρίγωνο.
  
  
  

Τετάρτη, 29 Φεβρουαρίου

• Ο Λαγωός είναι ένας από τους λιγότερο γνωστούς αστερισμούς του ουρανού. Περίπου μια ντουζίνα μεσαίας φωτεινότητας αστέρια σχηματίζουν τον Λαγωό που βρίσκεται ακριβώς κάτω (δηλαδή, νότια) του Ωρίωνα του κυνηγού. Ο Λαγωός είναι ένας μεσαίου μεγέθους αστερισμός. Από τους 88 σχηματισμούς αστέρων που καλύπτουν τον ουρανό, ο Λαγωός κατατάσσεται 51ος σε μέγεθος. Καλύπτει 290 τετραγωνικές μοίρες ή περίπου 0,7 τοις εκατό του ουρανού. Τα δύο πιο λαμπρά του αστέρια είναι ο άλφα με μέγεθος 2,6 ή Arneb και ο μεγέθους 2,9 Nihal (βήτα). Η καλύτερη ημερομηνία για να δείτε τον αστερισμό (όταν βρίσκεται απέναντι από τον Ήλιο στον ουρανό, όπως φαίνεται από τη Γη) είναι  η 14η Δεκεμβρίου, αλλά επειδή βρίσκεται τόσο κοντά στον Ωρίωνα, είναι εύκολο να τον δείτε όλο το χειμώνα στο βόρειο ημισφαίριο. Ο Ήλιος θα βρίσκεται μέσα στον αστερισμό στις 15 Ιουνίου που τότε, φυσικά θα είναι αόρατος.

• Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία διέρχεται από τον κεντρικό μεσημβρινό του πλανήτη στις 10:42 μ.μ. 

Πέμπτη, 1 Μαρτίου

• Πρώτο τέταρτο της σελήνης στις 3:23 π.μ. της Πέμπτης.

• Δείτε τα έξι ή επτά φωτεινότερα αντικείμενα του νυχτερινού ουρανού ταυτόχρονα. Οι τελευταίες ημέρες του Φεβρουαρίου και οι πρώτες ημέρες του Μαρτίου προσφέρουν μια σπάνια ευκαιρία για τους ανθρώπους στα μέσα βόρεια γεωγραφικά πλάτη να δουν τουλάχιστον έξι από τα φωτεινότερα αντικείμενα του νυχτερινού ουρανού, 30 έως 60 λεπτά μετά το ηλιοβασίλεμα. Με τη σειρά λαμπρότητας, είναι η Σελήνη, η Αφροδίτη, ο Δίας, ο Σείριος, ο Άρης, ο Ερμής, και (από τα νότια) ο Κάνωπος.

• Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία διέρχεται από τον κεντρικό μεσημβρινό του πλανήτη στις 6:34 μ.μ. 

Παρασκευή, 2 Μαρτίου

• Ο Ερμής φθάνει σε περιήλιο - το σημείο της τροχιάς του όπου ο πλανήτης βρίσκεται πιο κοντά στον Ήλιο - στις 12 μ.μ. Το πιο σημαντικό όμως είναι το ότι φαίνεται χαμηλά στον δυτικό ουρανό μετά τη δύση του ηλίου. Βρίσκεται περίπου 17 ° από τον Ήλιο, οπότε αρχίστε την αναζήτησή σας με κιάλια περίπου 30 λεπτά μετά τη δύση. Μόλις εντοπίσετε τον πλανήτη, που λάμπει με μέγεθος -0,9 απόψε, δείτε αν μπορείτε να τον βρείτε και χωρίς οπτική βοήθεια.

Σάββατο, 3 Μαρτίου

• Ο Άρης φτάνει σε αντίθεση, το σημείο της τροχιάς του, όταν, όπως φαίνεται από τη Γη, βρίσκεται απέναντι από τον Ήλιο. Η θέση αυτή είναι όπου ο Άρης έχει τη μέγιστη λαμπρότητα ( μία φορά κάθε 2,14 χρόνια) και παραμένει στον ουρανό όλη τη νύχτα. Επί του παρόντος, ο κόκκινος πλανήτης ταξιδεύει μέσα από το νοτιοανατολικό τμήμα του αστερισμού του Λέοντα.  Έχει μια φαινόμενη διάμετρο 13,9 ", το μικρότερο μέγεθος σε αντίθεσh μέχρι το 2027. Ο Άρης λάμπει με μέγεθος -1,2, απέχοντας πολύ από το πώς θα εμφανιστεί στις 31 του Ιουλίου του 2018. Σε εκείνη την αντίθεση, ο Άρης θα έχει μέγεθος -2,8, σχεδόν 4,5 φορές φωτεινότερος από ότι φαίνεται απόψε.
  Διαβάστε το άρθρο για την αντίθεση του Άρη εδώ: http://www.astronomy.gr/main.cfm?module=article&id=1282&action=detail

• Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία διέρχεται από τον κεντρικό μεσημβρινό του πλανήτη στις 8:13 μ.μ.   

Κυριακή, 4 Μαρτίου

• Καθώς ο χειμώνας πλησιάζει στο τέλος του, τρεις μεγάλοι αστερισμοί της άνοιξης, με μορφή παρμένη από την μυθολογία, αναρριχώνται σηκώνοντας το κεφάλι τους πρώτα, δίνοντας τέλος στην μακρά χειμέρια νάρκη τους,  στον ανατολικό ουρανό μετά το σκοτάδι. Αυτοί είναι ο αστερισμός της Μεγάλης Αρκτου στα βορειοανατολικά, ο Λέων στα ανατολικά, και η Υδρα το νερόφιδο στα νοτιοανατολικά. Αλήθεια, τα λιοντάρια και τα νερόφιδα πηγαίνουν σε χειμέρια νάρκη; Αυτά που είναι στον ουρανό, ναι! 

• Θέλετε να γίνετε καλύτερος ερασιτέχνης αστρονόμος; Μάθετε τη θέση των αστερισμών με βάση τα πιο λαμπρά αστέρια τους και τους σχηματισμούς τους. Αυτό είναι το κλειδί για να εντοπίσετε και τα διάφορα αντικείμενα από το βαθύ ουρανό με κιάλια ή με τηλεσκόπιο. Ένας πολύ χρήσιμος οδηγός για εύκολο εντοπισμό των αστερισμών σε όλο τον ουρανό είναι το βιβλίο The Monthly Sky Guide (εκδόσεις ΠΛΑΝΗΤΑΡΙΟ Θεσσαλονίκης).

• Μπορεί ένα αυτοματοποιημένο τηλεσκόπιο να αντικαταστήσει τους αστροχάρτες; Όπως ο Terence Dickinson και ο Alan Dyer λένε στο Backyard Astronomer's Guide:  "Δεν μπορεί κανείς να εκτιμήσει πλήρως το σύμπαν, αν δεν αναπτύξει την ικανότητα να βρίσκει πράγματα στον ουρανό και αν δεν κατανοεί τις ουράνιες κινήσεις. Αυτή η γνώση κατακτάται μόνο όταν κάποιος αφιερώνει χρόνο κάτω από τα αστέρια με φιλομάθεια και με έναν αστροχάρτη στα χέρια." Χωρίς αυτά, "Ο ουρανός ποτέ δεν γίνεται ένα φιλικό μέρος."

Ο Άρης είχε διάμετρο 13,4 δευτερόλεπτα στις 19 Φεβρουαρίου, όταν ο Sean Walker πήρε αυτή την εικόνα με ένα 12,5-ιντσών Νευτώνειο τηλεσκόπιο, την βίντεο κάμερα DMK 21AU618.AS και χρωματικά φίλτρα. Μεγαλύτερα μήκη κύματος διεισδύουν στην επιφάνεια καλύτερα, ενώ μικρότερα μήκη κύματος τονίζουν χαρακτηριστικά στην ατμόσφαιρα του Άρη.

• Θέλετε να μυηθείτε στο χώρο της αστροφωτογραφίας; Συμβουλευθείτε το βιβλίο Αστροφωτογραφία(εκδόσεις ΠΛΑΝΗΤΑΡΙΟ Θεσσαλονίκης) και αποκτήστε τις κατάλληλες γνώσεις για να φωτογραφίσετε το ηλιακό μας σύστημα και πέρα από αυτό).
  
  

ΟΙ ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ

• Για καθημερινή ενημέρωση σχετικά με την ηλιακή δραστηριότητα, επισκεφτείτε τον δικτυακό τόπο: www.spaceweather.com.

• Ο Ερμής (με μέγεθος περίπου -1) φαίνεται 30 με 40 λεπτά μετά το ηλιοβασίλεμα και ανεβαίνει ψηλότερα από μέρα σε μέρα, κάνοντας την καλύτερή του εμφάνιση για το 2012. Βρίσκεται μακριά και κάτω από την Αφροδίτη.

• Η Αφροδίτη και ο Δίας (μέγεθος -4,2 και -2,2, αντίστοιχα) είναι οι δύο λαμπροί «Αποσπερίτες» στα νοτιοδυτικά με δυτικά κατά τη διάρκεια του λυκόφωτος και αργότερα το βράδυ. Η Αφροδίτη είναι λαμπρότερη και πιο χαμηλά από τον Δία. Το διάστημα ανάμεσα στους δύο πλανήτες μικραίνει κατά 1°  από μέρα σε μέρα, φτάνοντας στις 10° στο τέλος της εβδομάδας.
  Με τηλεσκόπιο, η Αφροδίτη είναι ένας μικρός gibbous δίσκος, 18” σε διάμετρο, φωτισμένος κατά 65%. Θα φτάσει στη φάση της διχοτόμου (φωτισμένη κατά το ήμισυ) στα μέσα Μαρτίου. Η φαινόμενη διάμετρος του Δία είναι 36 δευτερόλεπτα του τόξου.

• Ο Άρης (με μέγεθος -1,2, στον δυτικό Λέοντα) φτάνει σε αντίθεση στις 3 Μαρτίου. Βρίσκεται ψηλά στο νότο μετά τα μεσάνυχτα. Με τηλεσκόπιο, ο Άρης έχει φτάσει σχεδόν στο μέγιστο της διαμέτρου του, 13,9 δευτερόλεπτα του τόξου. Τώρα ο δίσκος του είναι φωτισμένος σχεδόν κατά 100%.
  Διαβάστε το άρθρο για την αντίθεση του Άρη εδώ: http://www.astronomy.gr/main.cfm?module=article&id=1282&action=detail

• Ο Κρόνος (μέγεθος +0,5, στην Παρθένο) λάμπει στα νότια πριν το λυκαυγές. Ανατέλλει πριν τις 11 μ.μ. Ο Στάχυς τρεμοσβήνει 7° στα δεξιά του. Ο λαμπρότερος Αρκτούρος φέγγει αρκετά πιο μακριά πάνω και στα αριστερά του Κρόνου και του Στάχυ. Με τηλεσκόπιο, οι δακτύλιοι του Κρόνου έχουν μια καλή κλίση 15° ως προς εμάς. Δεν έχουν φανεί τόσο ανοιχτοί από το 2007. Ο πλανήτης θα βρεθεί σε αντίθεση στα μέσα Απριλίου. 

• Ο Ουρανός χάνεται στο φως του ηλιοβασιλέματος.

• Ο Ποσειδώνας είναι κρυμμένος στο φως του ήλιου.  

 http://www.astronomy.gr/