Ο ΟΥΡΑΝΟΣ ΚΑΙ ΟΙ ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΑΥΤΗΝ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ

Ο ΟΥΡΑΝΟΣ ΚΑΙ ΟΙ ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΑΥΤΗΝ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ 
 (Επιμέλεια: Αντώνης Παντελίδης)

Δευτέρα, 24 Δεκεμβρίου

• Αν  είστε έξω όταν πέσει το σκοτάδι, μπορείτε να βρείτε τον Άρη να κρέμεται χαμηλά στα νοτιοδυτικά. Ο κόκκινος πλανήτης λάμπει με μέγεθος 1,2 και  εμφανίζεται 10° πάνω από τον ορίζοντα μια ώρα μετά το ηλιοβασίλεμα. Φαίνεται και με γυμνό μάτι, αν και ένα ζευγάρι κιάλια θα σας βοηθήσει να τον εντοπίσετε στο λυκόφως.

• Η Σελήνη, σχεδόν γεμάτη, λάμπει πάνω και στα δεξιά του Δία και του Αλντεμπαράν νωρίς το βράδυ. Κοιτάξτε επίσης για τις Πλειάδες στα αριστερά της Σελήνης.

• Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία διέρχεται από τον κεντρικό μεσημβρινό του πλανήτη στις 1:47 π.μ της Τρίτης. 

Τρίτη, 25 Δεκεμβρίου

• Ο λαμπρός Δίας ανεβαίνει στον ανατολικό ουρανό το βράδυ μαζί με την ημισέληνο (σε αύξουσα φάση). Οι δυο τους θα βρεθούν σε σύνοδο μετά τα μεσάνυχτα και θα παραμείνουν σε απόσταση 1 έως 2 μοίρες  στα αστέρια με φόντο τον κεντρικό Ταύρο. Αν έχετε πάρει δώρο ένα καινούργιο τηλεσκόπιο για τα Χριστούγεννα και τα δύο ουράνια σώματα αποτελούν θαυμάσιους στόχους. Οι φωτεινές ακτίνες πάνω στη σελήνη προέρχονται από τους νεότερους κρατήρες. Ο Δίας δείχνει έναν 47" διαμέτρου δίσκο με πολλές λεπτομέρειες στην επιφάνειά του.

• Αν η Σελήνη σας φαίνεται λίγο μικρότερη από το κανονικό δίπλα στο Δία, μπορεί να μην είναι η φαντασία σας. Ο δορυφόρος μας φτάνει στο απόγειό του, το πιο μακρινό σημείο της τροχιάς του γύρω από τη Γη στις 11:20 μ.μ. Τότε βρίσκεται 406,098 χιλιόμετρα από το κέντρο της Γης.

• Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία διέρχεται από τον κεντρικό μεσημβρινό του πλανήτη στις 9:38 μ.μ.

Τετάρτη, 26 Δεκεμβρίου

• Το θερινό τρίγωνο που απαρτίζεται από τα φωτεινά αστέρια του Βέγα στον αστερισμό της Λύρας, τον Ντενέμπ στον αστερισμό του Κύκνου και τον Αλτάιρ στον Αετό φαίνεται ακόμα στο βραδινό λυκόφως. Από τα τρία αυτά  αστέρια, ο Αλτάιρ σε λίγες ημέρες θα διακρίνεται δύσκολα αφού θα είναι μόλις 6 μοίρες πάνω από τον δυτικό ορίζοντα.

• Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία διέρχεται από τον κεντρικό μεσημβρινό του πλανήτη στις 5:29 μ.μ. και στις 3:25 π.μ. της Πέμπτης, 27 Δεκεμβρίου.

• Πανσέληνος στις 12:21 μ.μ. Το φεγγάρι βρίσκεται πάνω από το ρόπαλο του Ωρίωνα του Κυνηγού και κάτω από τα πόδια του σχήματος του Κάστορα στους Διδύμους.

• Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία διέρχεται από τον κεντρικό μεσημβρινό του πλανήτη στις 11:16 μ.μ. 

Παρασκευή, 28 Δεκεμβρίου

• Μπορείτε να εντοπίσετε τον Ποσειδώνα με κιάλια ή ένα τηλεσκόπιο το βράδυ ανάμεσα στα αστέρια του Υδροχόου. Ο πιο μακρινός πλανήτης εμφανίζεται στο ένα τρίτο της απόστασης  από τον νοτιοδυτικό ορίζοντα προς το ζενίθ καθώς πέφτει η νύχτα. Λάμπει με 8ο μέγεθος, περίπου 10 φορές αμυδρότερος από το αστέρι μεγέθους 5,4, το 38 του Υδροχόου, μόλις 0,5° μακριά. Απόψε είναι μια καλή στιγμή για να ψάξετε τον Ποσειδώνα επειδή ο μεγάλος Ιταλός επιστήμονας Γαλιλαίος τον εντόπισε ακριβώς πριν από 400 χρόνια. Σημείωσε τη θέση του αλλά δεν ανίχνευσε καμία κίνηση, έτσι υπέθεσε ότι είναι ένα αστέρι. Η επίσημη ανακάλυψη του πλανήτη έπρεπε να περιμένει άλλα 234 χρόνια.
  
  
  
  Με τη μέθοδο του stacking, με ένα 10ίντσο τηλεσκόπιο, ο Kevin Witman μπόρεσε και φωτογράφησε τον Ποσειδώνα και τον μεγαλύτερό του δορυφόρο, τον Τρίτωνα.  

• Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία διέρχεται από τον κεντρικό μεσημβρινό του πλανήτη στις 7:07 μ.μ.  

Σάββατο, 29 Δεκεμβρίου

• Καθώς τελειώνει το λυκόφως και βγαίνουν τα αστέρια, θα βρείτε τον φωτεινό Βέγα να λάμπει στο ίδιο ύψος στα βορειοδυτικά με την εξίσου φωτεινή Αίγα στα βορειοανατολικά. Αυτή η κατάσταση ισορροπίας των δύο λαπρών άστρων Βέγα και Αίγας συμβαίνει πάντα κατά τη διάρκεια του λυκόφωτος γύρω στην περίοδο των Χριστουγέννων.  

• Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία διέρχεται από τον κεντρικό μεσημβρινό του πλανήτη στις 12:54 μετά τα μεσάνυχτα. 

Κυριακή, 30 Δεκεμβρίου

• Το φωτεινότερο αστέρι του ουρανού (μετά τον Ήλιο, φυσικά) δίνει ένα σόου αργά το βράδυ  το Δεκέμβριο. Με μέγεθος -1,5, ο Σείριος λάμπει πιο φωτεινός κατά τέσσερις φορές σχεδόν,  από το πιο λαμπρό αστέρι ορατό από τα βόρεια μέσα γεωγραφικά πλάτη, τον Αρκτούρο στον αστερισμό του Βοώτη, αν και ο Δίας εμφανίζεται ακόμα πιο λαμπρός περίπου 50° πάνω από τον Σείριο.

• Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία διέρχεται από τον κεντρικό μεσημβρινό του πλανήτη στις 8:46 μ.μ.  

• Θέλετε να γίνετε καλύτερος ερασιτέχνης αστρονόμος; Μάθετε τη θέση των αστερισμών με βάση τα πιο λαμπρά αστέρια τους και τους σχηματισμούς τους. Αυτό είναι το κλειδί για να εντοπίσετε και τα διάφορα αντικείμενα από το βαθύ ουρανό με κιάλια ή με τηλεσκόπιο. Ένας πολύ χρήσιμος οδηγός για εύκολο εντοπισμό των αστερισμών σε όλο τον ουρανό είναι το βιβλίο The Monthly Sky Guide (εκδόσεις ΠΛΑΝΗΤΑΡΙΟ Θεσσαλονίκης).

• Μπορεί ένα αυτοματοποιημένο τηλεσκόπιο να αντικαταστήσει τους αστροχάρτες; Όπως ο Terence Dickinson και ο Alan Dyer λένε στο Backyard Astronomer's Guide:  "Δεν μπορεί κανείς να εκτιμήσει πλήρως το σύμπαν, αν δεν αναπτύξει την ικανότητα να βρίσκει πράγματα στον ουρανό και αν δεν κατανοεί τις ουράνιες κινήσεις. Αυτή η γνώση κατακτάται μόνο όταν κάποιος αφιερώνει χρόνο κάτω από τα αστέρια με φιλομάθεια και με έναν αστροχάρτη στα χέρια." Χωρίς αυτά, "Ο ουρανός ποτέ δεν γίνεται ένα φιλικό μέρος."

Ο λαμπρός Δίας αναρριχάται στον ανατολικό ουρανό το βράδυ, κοντά στη σελήνη, την αρχή της εβδομάδας. Το ζευγάρι πέρασε επίσης κοντά τις 28 Νοεμβρίου , όπως φαίνεται εδώ στη φωτογραφία του Jamie Cooper.

• Θέλετε να μυηθείτε στο χώρο της αστροφωτογραφίας; Συμβουλευθείτε το βιβλίο Αστροφωτογραφία (εκδόσεις ΠΛΑΝΗΤΑΡΙΟ Θεσσαλονίκης) και αποκτήστε τις κατάλληλες γνώσεις για να φωτογραφίσετε το ηλιακό μας σύστημα και πέρα από αυτό).
  
  

ΟΙ ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ

• Για καθημερινή ενημέρωση σχετικά με την ηλιακή δραστηριότητα, επισκεφτείτε τον δικτυακό τόπο: www.spaceweather.com.

• Ο Ερμής (μέγεθος -0,5) φαίνεται στο λυκαυγές, αρκετά μακριά κάτω και στα αριστερά της λαμπρής Αφροδίτης στα νοτιοανατολικά. Απέχουν περίπου 8 ή 9 μοίρες.

• Η Αφροδίτη (μέγεθος -3,9) είναι ακόμα ο λαμπρός «Αυγερινός» αλλά κινείται όλο και χαμηλότερα από εβδομάδα σε εβδομάδα. Κοιτάξτε νοτιοανατολικά.

• Ο Κρόνος (μέγεθος +0,7 στο Ζυγό) βγαίνει από τα ανατολικά-νοτιοανατολικά περίπου στις 3 π.μ. Στο ξεκίνημα του λυκαυγούς βρίσκεται αρκετά ψηλά στα νοτιοανατολικά. Οι δακτύλιοί του έχουν κλίση 19° ως προς εμάς, το πιο μεγάλο άνοιγμα τα τελευταία χρόνια.

• Ο Άρης (μέγεθος +1,2) παραμένει χαμηλά στα νοτιοδυτικά στο βραδινό λυκόφως. Με τηλεσκόπιο, ο δίσκος είναι μόνο 4,3 δευτερόλεπτα του τόξου σε διάμετρο, σχεδόν όσο είναι και ο δίσκος του Ουρανού.

• Ο Δίας (μέγεθος -2,8, στον Ταύρο) ανατέλλει από τα ανατολικά-βορειοανατολικά.  Παρατηρήστε τον πορτοκαλί Αλντεμπαράν, αρκετά αμυδρότερο περίπου 5 μοίρες από κάτω του. Πάνω από τον Αλντεμπαράν είναι οι Πλειάδες. Με τηλεσκόπιο φτάνει τα 47” σε φαινόμενη διάμετρο. Μεσουρανεί πριν τις 11 μ.μ.

• Ο Ουρανός, (μέγεθος 5,8, στους Ιχθείς) και ο Ποσειδώνας (μέγεθος 7,9, στον Υδροχόο) είναι στα νότια και νοτιοδυτικά, αντίστοιχα, μόλις βραδιάσει. Δείτε χάρτες εύρεσης του Ουρανού και του Ποσειδώνα για το 2012, εδώ:  http://www.skyandtelescope.com/observing/highlights/Uranus-and-Neptune-in-2012-138059253.html

 www.astronomy.gr
Επιλέγει η Κωνσταντίνα Βλαχοπούλου