Δευτέρα, 14 Νοεμβρίου
- Τα δύο πιο φωτεινά σημεία στην ανατολική πλευρά του ουρανού είναι ο Δίας, ψηλά στα νοτιοανατολικά και η Αίγα (Capella), στα βορειοανατολικά. Βρείτε το μέσο της απόστασής τους, και κοιτάξτε λίγο πιο κάτω για το μικρό σμήνος των Πλειάδων.
- Το πιο λαμπρό φεγγάρι του Δία, ο Γανυμήδης και η σκιά του διασχίζουν τον δίσκο του πλανήτη απόψε. Στις 2:13 π.μ. της Τρίτης, ο δορυφόρος πρώτος αγγίζει το νοτιοανατολικό άκρο του πλανήτη. Μετά διασχίζει το νότιο ημισφαίριο του Δία, για περισσότερο από 90 λεπτά και βγαίνει έξω από το δίσκο στις 3:46 π.μ. Μόλις τέσσερα λεπτά αργότερα, η σκιά του Γανυμήδη ξεκινά ένα παρόμοιο ταξίδι. Η κατάμαυρη κυκλική σκιά αρχίζει να περνάει πάνω από τα σύννεφα του Δία στις 3:50 π.μ.
- Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία διέρχεται από τον κεντρικό μεσημβρινό του πλανήτη στις 7:04 μ.μ.
Τρίτη, 15 Νοεμβρίου
- Έχετε παρατηρήσει το φωτεινό αστέρι χαμηλά στο νότιο ορίζοντα στο τέλος του λυκόφωτος; Είναι ο 1ου μεγέθους Φομαλχώ που βρίσκεται στον αμυδρό αστερισμό των Νότιων Ιχθύων. Το αστέρι φθάνει στον νότο περίπου 3 ώρες μετά το ηλιοβασίλεμα. Επιτυγχάνει μέγιστο ύψος, για τα μέσα βόρεια γεωγραφικά πλάτη, μόνο 20 μοίρες. Για αυτό και είναι εύκολο να το χάσετε αν δεν έχετε καλό νότιο ορίζοντα.
- Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία διέρχεται από τον κεντρικό μεσημβρινό του πλανήτη στις 12:51 μετά τα μεσάνυχτα.
Τετάρτη, 16 Νοεμβρίου
- Όλοι οι αστρονομικοί άτλαντες περιλαμβάνον το ανοιχτό σμήνος M39 στον Κύκνο, που βρίσκεται ψηλά στα δυτικά αυτά τα βράδια. Αλλά τι γίνεται με το "δάκτυλο του σκότους" στη γύρω περιοχή: το μακρύ σκοτεινό νεφέλωμα Barnard 168; «Κάτω από καλούς ουρανούς», γράφει ο Gary Seronik, ακόμα και ένα ζευγάρι κιάλια 10 × 30 κιάλια «αρκεί για να δείξει το σκοτεινό νεφέλωμα αρκετά καλά». Είναι ανατολικά του M39, περίπου 3° σε μήκος και έχει διεύθυνση ανατολικά-δυτικά.
- Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία διέρχεται από τον κεντρικό μεσημβρινό του πλανήτη στις 8:42 μ.μ.
Πέμπτη, 17 Νοεμβρίου
- Η ετήσια βροχή μετεωριτών Λεοντίδες θα γεμίζει τον ουρανό με τα φωτεινά ίχνη όλη την εβδομάδα. Αναμένεται να κορυφωθεί από απόψε μέχρι και αύριο το πρωί. Η βροχή παράγει συνήθως 20 με 30 μετέωρα την ώρα κάτω από ένα σκοτεινό ουρανό. Δυστυχώς, το τελευταίο τέταρτο της Σελήνης, κοντά στο πηγαίο σημείο της βροχής την καθιστά φέτος μακριά από τη βέλτιστη. Οι έμπειροι παρατηρητές θα περιμένουν να δουν ίσως 10 μετέωρα την ώρα. Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν αξίζει να παρακολουθήσετε τις Λεοντίδες. Πιθανόν η βροχή να μην είναι τόσο θεαματική όσο κάποιες άλλες στο παρελθόν.
- Η βροχή οφείλει την ύπαρξή της στον κομήτη 55P/Tempel-Tuttle, ο οποίος εκτοξεύει μικροσκοπικά στίγματα από σκόνη και συντρίμμια κατά τη διάρκεια των πολλών ταξιδιών του (που διαρκούν λίγο περισσότερο από 33 χρόνια) γύρω από τον Ήλιο. Όταν η Γη περνά μέσα από αυτό το ρεύμα της σκόνης, τα μικροσκοπικά σωματίδια μπαίνουν αστραπιαία μέσα στην ατμόσφαιρα με ταχύτητα 255.600 χλμ/ώρα και γρήγορα εξατμίζονται επειδή η τριβή με τον αέρα δημιουργεί μια πυρακτωμένη στήλη αερίου την οποία βλέπουμε σαν μετεωρίτη.
- Οι ενδιαφερόμενοι παρατηρητές οι οποίοι ελπίζουν να αξιοποιήσουν στο έπακρο τις φετινές μέτριες συνθήκες θα πρέπει να βρεθούν στην ύπαιθρο και να στρέψουν τη ματιά τους μακριά από τη σελήνη. Ακόμη και μια «συνηθισμένη» βροχή μετεωριτών μπορεί να προσφέρει μια αξέχαστη εμπειρία. Θα πρέπει να περιμένετε άλλον ένα χρόνο, αν τη χάσετε φέτος.
Λεοντίδες του 2002 από την Ισπανία (http://www.skylook.net/)
Μερικά αριθμητικά στοιχεία για τα μετέωρα:
- Τα περισσότερα μετέωρα βρίσκονται στα 200 χιλιόμετρα μακριά από τον παρατηρητή.
- Τα μετέωρα γίνονται ορατά σε ένα μέσο ύψος 90 χιλιομέτρων. Σχεδόν όλα καίγονται πριν φτάσουν σε υψόμετρο 80 χιλιομέτρων.
- Δεν υπάρχει γνωστός μετεωρίτης που να έχει συσχετιστεί με μια βροχή μετεωριτών. (Δηλαδή, δεν υπάρχει μετέωρο από κάποια βροχή που να έχει επιζήσει στη πτήση του μέσα στην ατμόσφαιρα και να έχει πέσει κάτω στη Γη)
- Ένα ιδιαίτερα λαμπρό μετέωρο παράγεται από ένα σωματίδιο που ζυγίζει λιγότερο από 30 γραμμάρια και έχει μέγεθος όχι μεγαλύτερο από ένα μπιζέλι.
- Οι επιστήμονες υπολογίζουν ότι η μέση συνολική μάζα από υλικό μετεωριτών που εισέρχονται στη γήινη ατμόσφαιρα να είναι μεταξύ 100 και 1.000 τόνων ανά ημέρα.
- Η μέση τιμή μετεώρων σε μια νύχτα «μη βροχής» είναι περίπου 6 μετέωρα ανά ώρα.
- Ένας μετεωρίτης εισέρχεται στην ατμόσφαιρα με ταχύτητες μεταξύ 40.300 και 265.000 km / h).
- Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία διέρχεται από τον κεντρικό μεσημβρινό του πλανήτη στις 2:29 π.μ. της Παρασκευής.
Παρασκευή, 18 Νοεμβρίου
- Τελευταίο τέταρτο της σελήνης στις 5:08 π.μ. Η σελήνη λάμπει κοντά στον Άρη και τον Βασιλίσκο σήμερα και αύριο το πρωί. Αν και ο ήλιος βάφει τον ουρανό μπλε αυτές τις πρώτες πρωινές ώρες, μπορείτε να διακρίνετε τον μισοφωτισμένο δίσκο της σελήνης να κρέμεται στον δυτικό ουρανό. Ο σύντροφος της Γης στην τροχιά της δύει μετά το μεσημέρι.
- Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία διέρχεται από τον κεντρικό μεσημβρινό του πλανήτη στις 10:20 μ.μ.
Σάββατο, 19 Νοεμβρίου
- Έως την 1η π.μ., ο Άρης φαίνεται χαμηλά στον ανατολικό ουρανό. Μπορείτε να χρησιμοποιήσετε την ημισέληνο (σε χάση), η οποία περνά 8° νότια του κόκκινου πλανήτη σήμερα το πρωί, ως οδηγό. Κοιτάξτε περίπου 5° πάνω δεξιά του Άρη για έναν άλλο συνοδό του: το μπλε-άσπρο αστέρι Βασιλίσκος στον αστερισμό του Λέοντα. Ο πλανήτης λάμπει με μέγεθος 0,9, μισό μέγεθος φωτεινότερο από το αστέρι.
- Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία διέρχεται από τον κεντρικό μεσημβρινό του πλανήτη στις 6:11 μ.μ.
Κυριακή, 20 Νοεμβρίου
- Στο σούρουπο και στην αρχή της νύχτας, ο αστερισμός που μοιάζει με μπολ, ο Βόρειος Στέφανος, βρίσκεται κάτω και στα δεξιά του Βέγα, χαμηλά στο δυτικό ορίζοντα.
- Ψάχνετε για κάποιο δύσκολο αντικείμενο στην λίστα με τα αντικείμενα από τον βαθύ ουρανό του Νοεμβρίου; Θα το βρείτε στον Πήγασο που βρίσκεται ψηλά στο ζενίθ αυτά τα βράδια: το Κουϊντέτο του Στεφάνου ( Stephan's Quintet) και οι αμυδροί συνοδοί γαλαξίες του μεγάλου γαλαξία NGC 7331.
- Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία διέρχεται από τον κεντρικό μεσημβρινό του πλανήτη στις 11:58 μ.μ.
- Θέλετε να γίνετε καλύτερος ερασιτέχνης αστρονόμος; Μάθετε τη θέση των αστερισμών με βάση τα πιο λαμπρά αστέρια τους και τους σχηματισμούς τους. Αυτό είναι το κλειδί για να εντοπίσετε και τα διάφορα αντικείμενα από το βαθύ ουρανό με κιάλια ή με τηλεσκόπιο. Ένας πολύ χρήσιμος οδηγός για εύκολο εντοπισμό των αστερισμών σε όλο τον ουρανό είναι το βιβλίο The Monthly Sky Guide (εκδόσεις ΠΛΑΝΗΤΑΡΙΟ Θεσσαλονίκης).
- Μπορεί ένα αυτοματοποιημένο τηλεσκόπιο να αντικαταστήσει τους αστροχάρτες; Όπως ο Terence Dickinson και ο Alan Dyer λένε στο Backyard Astronomer's Guide: "Δεν μπορεί κανείς να εκτιμήσει πλήρως το σύμπαν, αν δεν αναπτύξει την ικανότητα να βρίσκει πράγματα στον ουρανό και αν δεν κατανοεί τις ουράνιες κινήσεις. Αυτή η γνώση κατακτάται μόνο όταν κάποιος αφιερώνει χρόνο κάτω από τα αστέρια με φιλομάθεια και με έναν αστροχάρτη στα χέρια." Χωρίς αυτά, "Ο ουρανός ποτέ δεν γίνεται ένα φιλικό μέρος."
- Θέλετε να μυηθείτε στο χώρο της αστροφωτογραφίας; Συμβουλευθείτε το βιβλίο Αστροφωτογραφία(εκδόσεις ΠΛΑΝΗΤΑΡΙΟ Θεσσαλονίκης) και αποκτήστε τις κατάλληλες γνώσεις για να φωτογραφίσετε το ηλιακό μας σύστημα και πέρα από αυτό).
ΟΙ ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ
- Ο ήλιος κάνει μια από τις καλύτερες εμφανίσεις του σ’ αυτό τον ηλιακό κύκλο, όχι μόνο με ηλιακές κηλίδες και εκλάμψεις, αλλά και με τεράστιες ποσότητες πλάσματος που σαν ψηλοί πύργοι βγαίνουν προς τα έξω, μαζί με τεράστια νήματα υψηλής μαγνητικής ενέργειας. Ένα τέτοιο σκοτεινό νήμα εκτείνεται πάνω από ένα εκατομμύριο χιλιόμετρα κατά μήκος του ηλιακού δίσκου, περίπου τρεις φορές την απόσταση Γης Σελήνης. Για καθημερινή ενημέρωση σχετικά με την ηλιακή δραστηριότητα, επισκεφτείτε τον δικτυακό τόπο: www.spaceweather.com.
- Ο Ερμής και η Αφροδίτη (μεγέθη -0,3 και -3,8, αντίστοιχα) παραμένουν σε κοντινή απόσταση, 2° με 3°, λίγο πάνω από τον νοτιοδυτικό ορίζοντα στο λυκόφως.
- Ο Άρης (με μέγεθος +1,0, στον Λέοντα) βρίσκεται στα ανατολικά πριν το λυκαυγές και σε καλή θέση για παρατήρηση. Ανατέλλει μετά τα μεσάνυχτα. Αρκετά πάνω και στα δεξιά του Άρη είναι ο Προκύων. Κάτω από τον Άρη, σε απόσταση που φθάνει στις 4° την 19η Νοεμβρίου, είναι ο Βασιλίσκος, παρόμοιος σε χρώμα και λαμπρότητα. Με τηλεσκόπιο, ο Άρης είναι ακόμα μια μικρή σφαίρα 6,4 δευτερόλεπτα του τόξου σε διάμετρο. Θα βρεθεί σε αντίθεση (μόνο 13,9 δευτερόλεπτα του τόξου) τον ερχόμενο Μάρτιο.
Η Ιώ έριχνε τη σκιά της πάνω στη Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία όταν ο Sean Walker έβγαλε αυτή την φωτογραφία το βράδυ της 5ης Νοεμβρίου με ένα νευτώνειο τηλεσκόπιο 12,5 ιντσών και την DMK 21AU618.AS βιντεοκάμερα.
- Ο λαμπρός Δίας (μέγεθος -2,9, στα σύνορα μεταξύ Κριού και Ιχθύων) είναι χαμηλά στα ανατολικά βορειοανατολικά το βράδυ και σε ιδανική θέση για παρατήρηση στα μέσα της νύχτας. Η φαινόμενη διάμετρός του είναι 49 δευτερόλεπτα του τόξου.
- Ο Κρόνος (μέγεθος +0,8) είναι χαμηλά στα ανατολικά. Φαίνεται όλο και ευκολότερα πάνω από τον ορίζοντα από πρωινό σε πρωινό. Ο Στάχυς τρεμοσβήνει 2 ½° κάτω και στα δεξιά του.
- Ο Ουρανός (μέγεθος 5,8, στους Ιχθείς) και ο Ποσειδώνας (μέγεθος 7,9, στον Υδροχόο) βρίσκονται σε καλό ύψος για παρατήρηση το βράδυ. Για να εντοπίσετε τους δύο πλανήτες, μπορείτε να χρησιμοποιήσετε αυτό το εκτυπώσιμο διάγραμμα: http://media.skyandtelescope.com/documents/Uranus-Neptune-2011.pdf
(c) 2001-2011 'ΠΛΑΝΗΤΑΡΙΟ Θεσσαλονίκης'
Δημήτριος Τσάμπουρας & Σια Ο.Ε.
Έδρα: Πολυτεχνείου 45, Λαδάδικα (4ος όροφος), Τ.Κ.54625 ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
τηλ. 2310-533 902 /2310-541 826
fax. 2310-550 672
Υποκ/μα: Πανεπιστημίου 56 Μέγαρο ΕΡΜΗΣ (2ος όροφ.), Ομόνοια, Τ.Κ. 10678 ΑΘΗΝΑ
τηλ.: 210-3845102
fax.: 210-3842030
www.astronomy.gr
Δημήτριος Τσάμπουρας & Σια Ο.Ε.
Έδρα: Πολυτεχνείου 45, Λαδάδικα (4ος όροφος), Τ.Κ.54625 ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
τηλ. 2310-533 902 /2310-541 826
fax. 2310-550 672
Υποκ/μα: Πανεπιστημίου 56 Μέγαρο ΕΡΜΗΣ (2ος όροφ.), Ομόνοια, Τ.Κ. 10678 ΑΘΗΝΑ
τηλ.: 210-3845102
fax.: 210-3842030
www.astronomy.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου