29/11/11

28/11/11 - Ο ουρανός και οι πλανήτες αυτή την εβδομάδα, από 28/11 έως και 4/12


(Επιμέλεια: Αντώνης Παντελίδης)


Δευτέρα, 28 Νοεμβρίου
  • Αν ο ουρανός σας είναι καθαρός, καθώς πέφτει το σκοτάδι κοιτάξτε προς τα νοτιοδυτικά. Εκεί θα δείτε μια υπέροχη ημισέληνο με φόντο τα αστέρια του Τοξότη. Αν και μόλις 17 τοις εκατό του δορυφόρου μας είναι στο φως του ήλιου, εξετάστε προσεκτικά τη σκοτεινή πλευρά της και θα δείτε έναν αχνό φωτισμό. Αυτό είναι το "σκιόφως" - το φως από τον Ήλιο που ανακλάται από τη Γη, χτυπά στο φεγγάρι και στη συνέχεια αναπηδά πίσω στα μάτια μας. Φαίνεται καλά στη φάση της λεπτής ημισελήνου, επειδή από την Σελήνη, η Γη φαίνεται σχεδόν ολόκληρη φωτισμένη.
  • Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία διέρχεται από τον κεντρικό μεσημβρινό του πλανήτη στις 8:35 μ.μ.

Τρίτη, 29 Νοεμβρίου
  • Η παχιά ημισέληνος λάμπει στα νοτιοδυτικά μετά το σούρουπο. Κοιτάξτε όχι πολύ μακριά προς τα δεξιά του φεγγαριού και κάτω για τους άλφα και βήτα του Αιγόκερου. Ο άλφα είναι κίτρινος και εύκολος διπλός που ίσως να μπορέσετε να τον διακρίνετε με γυμνό μάτι. Αν όχι, ακόμα και με μικρά κιάλια θα τον ξεχωρίσετε. 
  • Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία διέρχεται από τον κεντρικό μεσημβρινό του πλανήτη στις 2:22 π.μ. της Τετάρτης.  

Τετάρτη, 30 Νοεμβρίου


  • Παρά το γεγονός ότι το ημερολόγιο μπορεί να λέει τέλη Νοεμβρίου, το θερινό τρίγωνο με τα  φωτεινά του αστέρια παραμένει εμφανές νωρίς το βράδυ. Κοιτάξτε ψηλά στα δυτικά-βορειοδυτικά αφού πέσει το σκοτάδι και θα δείτε τον Ντενέμπ, ένα ζωηρό σημείο φωτός παρά το γεγονός ότι είναι το αμυδρότερο αστέρι από τα τρία. Ο λαμπρότερος Βέγας βρίσκεται ακριβώς κάτω από τον Ντενέμπ (και σχεδόν στο μέσο του ύψους από το ζενίθ), ενώ ο Αλτάιρ  βρίσκεται περίπου 45° ( ένα όγδοο του πλήρους κύκλου) στα αριστερά του Βέγα.
  • Αρκετά μακριά στα αριστερά και κάτω της Σελήνης λάμπει o 1ου μεγέθους αστέρας, Φομαλχώ. Είναι προς το νότο, στο ψηλότερό του σημείο, λίγο μετά από το σκοτείνιασμα του ουρανού.
  • Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία διέρχεται από τον κεντρικό μεσημβρινό του πλανήτη στις 10:14 μ.μ.

Πέμπτη, 1 Δεκεμβρίου
  • Το φωτεινότερο αστέρι στα βορειοανατολικά αυτά τα βράδια είναι η Αίγα ( Capella ). Κοιτάξτε μακριά της και στα δεξιά για τον Αλντεμπαράν στα ανατολικά, με τις αμυδρές Υάδες να διασκορπίζονται γύρω του. Πάνω από τον Αλντεμπαράν και τις Υάδες είναι το μικρότερο αλλά φωτεινότερο σμήνος των Πλειάδων.
  • Η Αφροδίτη βρίσκεται ανάμεσα στα αστέρια του Τοξότη αυτή την εβδομάδα. Λίγο μετά το ηλιοβασίλεμα απόψε, μπορείτε να δείτε τον λαμπρό πλανήτη λιγότερο από 1° βόρεια του 3ου μεγέθους λάμδα (λ) του Τοξότη, το αστέρι που σχηματίζει το καπάκι της «τσαγιέρας» του Τοξότη.
  • Κατά τη διάρκεια της αυγής αυτή την εβδομάδα, ο Κρόνος και ο Στάχυς παραμένουν σε απόσταση 5°
  • Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία διέρχεται από τον κεντρικό μεσημβρινό του πλανήτη στις 6:05 μ.μ. 

Παρασκευή, 2 Δεκεμβρίου
  • Πρώτο Τέταρτο εμφανίζεται στις 11:51 π.μ. Η Σελήνη ανατέλλει λίγο μετά το μεσημέρι, όμως, όταν πέσει το σκοτάδι, ο δορυφόρος μας φαίνεται φωτισμένος κατά 55%. Τότε βρίσκεται στους δυτικούς Ιχθείς, μόλις στα δυτικά του μικρού Κυκλικού σχηματισμού αυτού του αστερισμού.
  • Η Αφροδίτη εμφανίζεται 0,8 ° νοτιοδυτικά του σφαιρωτού σμήνους M22 απόψε. Θα χρειαστείτε πιθανόν μεγάλα κιάλια για να δείτε το σμήνος στον βραδινό ουρανό μετά τη δύση του ηλίου.
  • Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία διέρχεται από τον κεντρικό μεσημβρινό του πλανήτη στις 11:52 μ.μ. 

Σάββατο, 3 Δεκεμβρίου
  • Ο Ωρίονας είναι ψηλά στον ουρανό! Με τον επερχόμενο χειμώνα, ο φωτεινός Ωρίονας βρίσκεται σε καλή θέα στα ανατολικά-νοτιοανατολικά μετά τις 8 μ.μ. Στη μέση του, η ζώνη των τριών αστέρων του είναι σχεδόν κάθετη - όπως συμβαίνει πάντα όταν ο Ωρίωνας εμφανίζεται σε αυτό το μέρος του ουρανού (όπως φαίνεται από τα μέσα βόρεια γεωγραφικά πλάτη).
  • Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία διέρχεται από τον κεντρικό μεσημβρινό του πλανήτη στις 6:57 μ.μ. 

Κυριακή, 4 Δεκεμβρίου

  • Ο Άρης είναι σε τετραγωνισμό, 90° δυτικά του ήλιου στον πρωινό ουρανό. Ως εκ τούτου, ο πλανήτης είναι στο μέγιστο της φάσης gibbous που θα βρεθεί για αυτή τη σαιζόν (90% φωτισμένος).
  • Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία διέρχεται από τον κεντρικό μεσημβρινό του πλανήτη στις 12:44 μετά τα μεσάνυχτα. 

  • Θέλετε να γίνετε καλύτερος ερασιτέχνης αστρονόμος; Μάθετε τη θέση των αστερισμών με βάση τα πιο λαμπρά αστέρια τους και τους σχηματισμούς τους. Αυτό είναι το κλειδί για να εντοπίσετε και τα διάφορα αντικείμενα από το βαθύ ουρανό με κιάλια ή με τηλεσκόπιο. Ένας πολύ χρήσιμος οδηγός για εύκολο εντοπισμό των αστερισμών σε όλο τον ουρανό είναι το βιβλίο The Monthly Sky Guide (εκδόσεις ΠΛΑΝΗΤΑΡΙΟ Θεσσαλονίκης).
  • Μπορεί ένα αυτοματοποιημένο τηλεσκόπιο να αντικαταστήσει τους αστροχάρτες; Όπως ο Terence Dickinson και ο Alan Dyer λένε στο Backyard Astronomer's Guide:  "Δεν μπορεί κανείς να εκτιμήσει πλήρως το σύμπαν, αν δεν αναπτύξει την ικανότητα να βρίσκει πράγματα στον ουρανό και αν δεν κατανοεί τις ουράνιες κινήσεις. Αυτή η γνώση κατακτάται μόνο όταν κάποιος αφιερώνει χρόνο κάτω από τα αστέρια με φιλομάθεια και με έναν αστροχάρτη στα χέρια." Χωρίς αυτά, "Ο ουρανός ποτέ δεν γίνεται ένα φιλικό μέρος."

  • Μια εκπληκτική εικόνα των Πλειάδων (και πολύ πέρα απ’ αυτές) ...
  • Οι περισσότεροι ερασιτέχνες αστρονόμοι γνωρίζουν τις Πλειάδες. Ίσως το καλύτερο αντικείμενο του βαθέως ουρανού με κιάλια, αυτό το σύμπλεγμα αστέρων στον αστερισμό του Ταύρου παρουσιάζει μια εκθαμβωτική σειρά από νέα μπλε - λευκά αστέρια, σε ένα σκούρο φόντο. Είναι ιδιαίτερα όμορφο στο σκοτεινό ουρανό αργά το φθινόπωρο και το χειμώνα του βόρειου ημισφαιρίου (αν και είναι επίσης ορατό από το νότο).Επειδή είναι τόσο μεγάλο και φωτεινό, το σμήνος των Πλειάδων είναι επίσης ένας από τους πιο αγαπημένους στόχους των αστροφωτογράφων.
  • Η παραπάνω εκπληκτική εικόνα των Πλειάδων είναι από τον θρυλικό Jack Newton. Βλέπουμε  το υπέροχο χρώμα και τα πλούσια νεφελώματα. Όμως, ένα κοντινό πλάνο της ίδιας της εικόνας, παρακάτω, αποκαλύπτει κάτι ακόμα πιο εντυπωσιακό: γαλαξίες, δεκάδες από αυτούς (σημειώνονται μέσα σε  κύκλους ), ο καθένας εκατοντάδες εκατομμύρια έτη φωτός μακριά, φαίνονται στο παρασκήνιο μεταξύ των αστεριών του διάσημου αυτού σμήνους.

  • Αυτοί οι γαλαξίες είναι τόσο μακρινοί και αμυδροί που δεν εμφανίζονται καν στους περισσότερους άτλαντες αστέρων. Αυτή είναι μια 30 λεπτη έκθεση με ένα 14ίντσο τηλεσκόπιο. Αυτή η καταπληκτική εικόνα είναι και μια υπενθύμιση ότι τα αστέρια του γαλαξία μας δεν είναι παρά ένα ταπεινό φόντο στο πανόραμα του σύμπαντος.

  • Θέλετε να μυηθείτε στο χώρο της αστροφωτογραφίας; Συμβουλευθείτε το βιβλίο Αστροφωτογραφία(εκδόσεις ΠΛΑΝΗΤΑΡΙΟ Θεσσαλονίκης) και αποκτήστε τις κατάλληλες γνώσεις για να φωτογραφίσετε το ηλιακό μας σύστημα και πέρα από αυτό).

ΟΙ ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ


  • Για καθημερινή ενημέρωση σχετικά με την ηλιακή δραστηριότητα, επισκεφτείτε τον δικτυακό τόπο: www.spaceweather.com.
  • Ο Ερμής χάνεται στο φως του ηλιοβασιλέματος.
  • Η Αφροδίτη (μέγεθος -3,9), αντίθετα με τον Ερμή, ανεβαίνει ψηλότερα στον νοτιοδυτικό ουρανό. Ο λαμπρός πλανήτης πρόκειται να κάνει μια καλή εμφάνιση σαν «Αποσπερίτης» κατά τη διάρκεια του λυκόφωτος όλο το χειμώνα. 
  • Ο Άρης (με μέγεθος +0,8, στον Λέοντα) ανατέλλει περίπου τα μεσάνυχτα. Κάτω από τον Άρη, σε απόσταση που φθάνει στις 10° στις 2 Δεκεμβρίου είναι ο Βασιλίσκος, παρόμοιος σε χρώμα και λαμπρότητα. Με τηλεσκόπιο, ο Άρης είναι ακόμα μια μικρή σφαίρα 7 δευτερόλεπτα του τόξου σε διάμετρο. Θα βρεθεί σε αντίθεση (μόνο 13,9 δευτερόλεπτα του τόξου) τον ερχόμενο Μάρτιο.
  • Ο λαμπρός Δίας (μέγεθος -2,8, στα σύνορα μεταξύ Κριού και Ιχθύων) είναι ψηλά στα ανατολικά το σούρουπο και ψηλότερα αργότερα το βράδυ (μεσουρανεί περίπου στις 10 μ.μ.). Η φαινόμενη διάμετρός του είναι 48 δευτερόλεπτα του τόξου.
  • Ο Κρόνος (μέγεθος +0,8) είναι αρκετά χαμηλά στα ανατολικά. Φαίνεται όλο και ευκολότερα πάνω από τον ορίζοντα από πρωινό σε πρωινό. Ο Στάχυς τρεμοσβήνει 4° κάτω και στα δεξιά του. Ο λαμπρότερος Αρκτούρος φέγγει αρκετά πιο μακριά πάνω και στα αριστερά του Κρόνου και του Στάχυ.
  • Ο Ουρανός (μέγεθος 5,8, στους Ιχθείς) και ο Ποσειδώνας (μέγεθος 7,9, στον Υδροχόο) βρίσκονται σε καλό ύψος για παρατήρηση νωρίς το βράδυ. Για να εντοπίσετε τους δύο πλανήτες, μπορείτε να χρησιμοποιήσετε αυτό το εκτυπώσιμο διάγραμμα:    http://media.skyandtelescope.com/documents/Uranus-Neptune-2011.pdf


Δημήτριος Τσάμπουρας & Σια Ο.Ε.
 http://www.astronomy.gr/

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου