Ο ΟΥΡΑΝΟΣ ΚΑΙ ΟΙ ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΑΥΤΗΝ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ

(Επιμέλεια: Αντώνης Παντελίδης)

Δευτέρα, 5 Σεπτεμβρίου

• Η σελήνη, σε αύξουσα φάση, είναι βόρεια του σχηματισμού της «τσαγιέρας» του Τοξότη. Κοιτάξτε στο νότο το σούρουπο.

• Ο λαμπρός Δίας ανατέλλει τώρα μετά τις 10 μ.μ. και φθάνει ψηλά στο νότο το χάραμα. Λάμποντας με μέγεθος –2,7, ο Δίας είναι το φωτεινότερο ουράνιο αντικείμενο της νύχτας, με εξαίρεση το φεγγάρι. Όταν τον δει κανείς με τηλεσκόπιο, ο δίσκος του γιγαντιαίου πλανήτη εκτείνεται 46".  Η επικείμενη αντίθεση του πλανήτη (και ταυτόχρονα μέγιστη λαμπρότητά του) θα είναι στα τέλη του Οκτωβρίου.

Τρίτη, 6 Σεπτεμβρίου

• Ο Βασιλίσκος είναι 4 μοίρες κάτω και στα αριστερά του Ερμή. Κοιτάξτε πολύ χαμηλά στα ανατολικά βορειοανατολικά στο λυκόφως. Ο Ερμής περνάει από τον Βασιλίσκο στις 9 Σεπτεμβρίου.

• Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία διέρχεται από τον κεντρικό μεσημβρινό του πλανήτη στις 4:16 π.μ της Τετάρτης.

Τετάρτη, 7 Σεπτεμβρίου

• Στον βορειοανατολικό ουρανό, μόλις βραδιάσει, φαίνεται ο αστερισμός της Κασσιόπης με το χαρακτηριστικό σχήμα W. Στο ίδιο ύψος αλλά στον βορειοδυτικό ουρανό είναι η κατσαρόλα της Μεγάλης Αρκτου. 

• Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία διέρχεται από τον κεντρικό μεσημβρινό του πλανήτη στις 12:07 μετά τα μεσάνυχτα της Τετάρτης.

Πέμπτη, 8 Σεπτεμβρίου

• Με ένα ζευγάρι κιάλια θα μπορέσετε να δείτε το ζευγάρι Ερμή-Βασιλίσκου χαμηλά στα ανατολικά, 30 λεπτά πριν την ανατολή του ήλιου. Τα δύο σώματα απέχουν μόνο 40’. Το τρίγωνο που σχηματίζεται από τον Άρη, τον Κάστορα και τον Πολυδεύκη βρίσκεται πάνω και στα δεξιά του Ερμή και του Βασιλίσκου.

• Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία διέρχεται από τον κεντρικό μεσημβρινό του πλανήτη στις 5:54 π.μ της Παρασκευής.

Παρασκευή, 9 Σεπτεμβρίου

• Ο Φομαλχώ (ο α στους Νότιους Ιχθείς) αν και αρκετά λαμπρός ( 1,1) δεν λαμβάνει κάποιας ιδιαίτερης αναγνώρισης γιατί ποτέ δεν ανεβαίνει αρκετά ψηλά για τα γεωγραφικά πλάτη της Ελλάδας.

• Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία διέρχεται από τον κεντρικό μεσημβρινό του πλανήτη στις 1:45 π.μ. του Σαββάτου.

Σάββατο, 10 Σεπτεμβρίου

• Ο βόρειος αστερισμός του Κηφέα στέκεται ψηλότερα από τον Πολικό αστέρα όταν τελειώνει το λυκόφως. Ο κύριος σχηματισμός αποτελείται σχεδόν αποκλειστικά από αστέρια 3ου μεγέθους.

• Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία διέρχεται από τον κεντρικό μεσημβρινό του πλανήτη στις 7:32, ξημερώματα Κυριακής.

Κυριακή, 11 Σεπτεμβρίου

• Αν και η σελήνη δεν γεμίζει 100% (πανσέληνος) μέχρι αύριο στις 12:29 μετά το μεσημέρι, θα δυσκολευτείτε να καταλάβετε ότι δεν είναι πλήρως φωτισμένη αυτό το βράδυ. Θα την δείτε χαμηλά στα ανατολικά λίγο μετά το ηλιοβασίλεμα και αργότερα να ανεβαίνει ψηλά στο νότο τα μεσάνυχτα. Το φεγγάρι βρίσκεται στο νοτιοδυτικό άκρο των Ιχθύων, αλλά η λάμψη του σχεδόν εξαφανίζει τα αμυδρά αστέρια του αστερισμού.

• Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία διέρχεται από τον κεντρικό μεσημβρινό του πλανήτη στις 3:23 π.μ της Δευτέρας.

• Παραπάνω δίνονται οι ημέρες και οι ώρες, κατά τη διάρκεια της εβδομάδας αυτής, στις οποίες μπορούμε να παρατηρήσουμε με ένα καλό τηλεσκόπιο (πάνω από 4 ίντσες) την περίφημη ερυθρά  κηλίδα του Δία (το χρώμα της είναι στην πραγματικότητα ελαφρά πορτοκαλί). Η παρατήρηση της κηλίδας μπορεί να γίνει από 50 λεπτά πριν έως 50 λεπτά μετά την αναγραφόμενη ώρα. Ένα μπλε ή πράσινο φίλτρο θα μπορούσε να βοηθήσει στην αύξηση του κοντράστ στον Δία.

Ο κομήτης Garradd περνούσε από τον αστερισμό της Αλεπούς όταν βγήκε η φωτογραφία αυτή. Τώρα βρίσκεται στον αστερισμό του Βέλους και πρόκειται να εισέλθει στον Ηρακλή στο τέλος της εβδομάδας. Η φωτογραφική έκθεση ήταν 8 λεπτά (ISO 3200) με το τηλεσκόπιο Takahashi Mewlon-210. Του Αντώνη Παντελίδη.

• Θέλετε να γίνετε καλύτερος ερασιτέχνης αστρονόμος; Μάθετε τη θέση των αστερισμών με βάση τα πιο λαμπρά αστέρια τους και τους σχηματισμούς τους. Αυτό είναι το κλειδί για να εντοπίσετε και τα διάφορα αντικείμενα από το βαθύ ουρανό με κιάλια ή με τηλεσκόπιο. Ένας πολύ χρήσιμος οδηγός για εύκολο εντοπισμό των αστερισμών σε όλο τον ουρανό είναι το βιβλίο The Monthly Sky Guide (εκδόσεις ΠΛΑΝΗΤΑΡΙΟ Θεσσαλονίκης).

• Μπορεί ένα αυτοματοποιημένο τηλεσκόπιο να αντικαταστήσει τους αστροχάρτες; Όπως ο Terence Dickinson και ο Alan Dyer λένε στο  Backyard Astronomer's Guide: "Δεν μπορεί κανείς να εκτιμήσει πλήρως το σύμπαν, αν δεν αναπτύξει την ικανότητα να βρίσκειπράγματα στον ουρανό και αν δεν κατανοεί τις ουράνιες κινήσεις. Αυτή η γνώση κατακτάται μόνο όταν κάποιος αφιερώνει χρόνο κάτω από τα αστέρια με φιλομάθεια και με έναν αστροχάρτη στα χέρια." Χωρίς αυτά, "Ο ουρανός ποτέ δεν γίνεται ένα φιλικό μέρος."

• Θέλετε να μυηθείτε στο χώρο της αστροφωτογραφίας; Συμβουλευθείτε το βιβλίο Αστροφωτογραφία(εκδόσεις ΠΛΑΝΗΤΑΡΙΟ Θεσσαλονίκης) και αποκτήστε τις κατάλληλες γνώσεις για να φωτογραφίσετε το ηλιακό μας σύστημα και πέρα από αυτό).
  
  

ΟΙ ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ

• Παρατηρείτε τον Ήλιο καθημερινά (με τη χρήση ενός ασφαλούς ηλιακού φίλτρου) αφού σχεδόν πάντοτε αποκαλύπτονται ενδιαφέροντα φαινόμενα στην επιφάνειά του. Ο Ήλιος βγαίνει από ένα ασυνήθιστα μεγάλο ηλιακό ελάχιστο. Η ηλιακή δραστηριότητα επιταχύνεται, με τις ηλιακές κηλίδες και άλλα μαγνητικά φαινόμενα να συμβαίνουν πιο συχνά τώρα. Για καθημερινή ενημέρωση σχετικά με την ηλιακή δραστηριότητα, επισκεφτείτε τον δικτυακό τόπο: www.spaceweather.com.
  
  
  

Ο Ήλιος στις 31-7-2011 είχε αρκετή δραστηριότητα στην επιφάνειά του, όπως αποτυπώθηκε από τον Θεόδωρο Θεοδωρίδη και το τηλεσκόπιο Televue-85.

• Ο Ερμής αρχίζει να φαίνεται χαμηλά στον ορίζοντα στο λυκαυγές. Γίνεται λαμπρότερος από μέρα σε μέρα, φθάνοντας σε μέγεθος -0,9 αυτή την εβδομάδα. Θα τον βρείτε χαμηλά στα ανατολικά βορειοανατολικά περίπου μια ώρα πριν την ανατολή του ήλιου. Είναι αρκετά μακριά κάτω από τον Άρη, τον Κάστορα, και τον Πολυδεύκη.

• Η Αφροδίτη είναι κρυμμένη στο φως του ήλιου.

• Ο Άρης (με μέγεθος +1,4, διασχίζει τους Διδύμους) βρίσκεται στα ανατολικά πριν το λυκαυγές και σε σχετικά καλή θέση για παρατήρηση, στα δεξιά του Κάστορα και του Πολυδεύκη. Ανατέλλει πριν τις 2 π.μ. Με τηλεσκόπιο, ο Άρης είναι ακόμα μια μικρή σφαίρα μόνο 4,7 δευτερόλεπτα του τόξου σε διάμετρο. Θα βρεθεί σε αντίθεση (μόνο 13,9 δευτερόλεπτα του τόξου) τον ερχόμενο Μάρτιο.

Ο Christopher Go από τις Φιλιππίνες έβγαλε αυτή την καταπληκτική φωτογραφία του Δία με το 14ίντσο τηλεσκόπιο της Celestron στις 29 Αυγούστου. Στο κάτω και δεξιό μέρος της εικόνας φαίνεται μια σκοτεινή οβάλ περιοχή στην Βόρεια Ισημερινή Ζώνη.

• Ο Δίας (μέγεθος -2,7, στο νότιο Κριό)  ανατέλλει μετά τις 10 μ.μ. και είναι σε καλή θέση για παρατήρηση, ψηλά στα νότια πριν και κατά τη διάρκεια του λυκαυγούς. Η φαινόμενη διάμετρός του έχει φθάσει στα 45 δευτερόλεπτα του τόξου.

• Ο Κρόνος (μέγεθος +0,9) βρίσκεται στα δυτικά το σούρουπο και πρόκειται σύντομα να εξαφανιστεί στο φως του ηλιοβασιλέματος. Σε απόσταση 10° στα αριστερά του Κρόνου είναι ο Στάχυς. Θα χρειαστείτε κιάλια για τον εντοπισμό του.

• Ο Ουρανός (μέγεθος 5,7, στους Ιχθείς)  και ο Ποσειδώνας (μέγεθος 7,8, στον  Υδροχόο) βρίσκονται σε καλό ύψος για παρατήρηση πριν τα μεσάνυχτα. Για να εντοπίσετε τους δύο πλανήτες, μπορείτε να χρησιμοποιήσετε αυτό το εκτυπώσιμο διάγραμμα:  http://media.skyandtelescope.com/documents/Uranus-Neptune-2011.pdf

• Ο Πλούτωνας (μέγεθος 14, στον βόρειο Τοξότη) βρίσκεται ψηλά στο νότο νωρίς το βράδυ.

(c) 2001-2011 'ΠΛΑΝΗΤΑΡΙΟ Θεσσαλονίκης'




www.astronomy.gr