Ουρανός και Αστρονομικά Φαινόμενα Σεπτέμβριος 2011

Ουρανός και Αστρονομικά Φαινόμενα Σεπτέμβριος 2011

Γράφει η Αστροφυσικός Ελένη Χατζηχρήστου

Εικ. Ουρανος: Ο ουρανός του Σεπτεμβρίου για το γεωγραφικό μήκος και πλάτος της Αθήνας (15/09/2011 21:00 UTC). (Credit: http://space.about.com)

Αυτό το Μήνα..

Με τον Σεπτέμβριο τελειώνουν οι ζεστές καλοκαιρινές νύκτες και μπαίνουμε «επίσημα» στο φθινόπωρο στις 23 του μήνα, με την φθινοπωρινή ισημερία. Αυτό το μήνα θα έχουμε πέντε βροχές διαττόντων, αν και όχι ιδιαίτερα εντυπωσιακές. Υπάρχει βέβαια πάντα το ενδεχόμενο αν είστε τυχεροί να προκύψουν και άλλες άγνωστες βροχές διαττόντων που θα εμφανιστούν για πρώτη φορά περιμένοντας να τις καταγράψετε. Οι πλανήτες δεν είναι το καλύτερο θέαμα του ουρανού αυτό το μήνα, με εξαίρεση τον Δία που θα κυριαρχεί στο νυκτερινό ουρανό. Έτσι, μπορείτε να στρέψετε το ενδιαφέρον σας στα άστρα και τους αστερισμούς που όπως πάντα κρύβουν πολλές εκπλήξεις γηια τους εραστές του ουρανού.

Άστρα και Αστερισμοί

Στο μέσον της νύκτας, στα νότια θα δείτε εύκολα τους αστερισμούς Κύκνο, Λύρα και Αετό. Εστιάστε ανάμεσα στους Αλτάιρ και Βέγκα (που αποτελούν 2 από τα 3 άστρα του Θερινού Τριγώνου) για να δείτε το αστρικό σμήνος του Brocchi. Στις 2-3 Σεπτέμβρη θα περνάει από εκεί ο κομήτης Garradd που κινείται δυτικά με αστρονομικό μέγεθος 7.8. Επάνω και αριστερά από το σμήνος, απολαύστε ένα από τα πιο όμορφα διπλά άστρα το Αλμπιρέο, που αποτελείται από ένα λαμπρό κιτρινωπό άστρο και ένα αμυδρότερο μπλε κίτρινο άστρο.

Εικ. Brocchi: Η όμορφη περιοχή γύρω από το αστρικό σμήνος Brocchi (Credit: Stellarium/IM).

Μια ακόμη όμορφη τηλεσκοπική γωνιά είναι οι γειτονικοί αστερισμοί του Πήγασου και της Ανδρομέδας. Το τετράγωνο του σώματος του Πήγασου αποτελείται από άστρα αστρονομικού μεγέθους 2 και 3. Κοντά στο λαμπρό άστρο ε του Πήγασου βρίσκεται και το σφαιρωτό αστρικό σμήνος Μ15. Στον αστερισμό της Ανδρομέδας πάνω αριστερά του Πήγασου βρίσκεται και το νέφος της Ανδρομέδας (το επιστημονικό του όνομα είναι Μ31), ένας όμορφος σπειροειδής γαλαξίας όμοιος αν και λίγο μεγαλύτερος από τον γαλαξία μας. Σε απόσταση 2.5 εκατομυρίων ετών φωτός μπορείτε εύκολα να τον εντοπίσετε με κιάλια ή να απολαύσετε μια έξοχη τηλεσκοπική εικόνα του.

Μια ακόμη όμορφη τηλεσκοπική παρατήρηση αποτελεί και ο αστεροειδής Vesta, κοντά στο άστρο ψ του Αιγόκερου. 

Εικ. Vesta: Ο αστεροειδής Vesta κοντά στο άστρο ψ του Αιγόκερου (Credit: Stellarium/IM).

Βροχές Διαττόντων

Ξεκινάμε από τους Ηνιοχίδες που κορυφώνονται την 1η Σεπτεμβρίου, μια αρκετά  κατάλληλη στιγμή για την παρατήρησή τους λόγω της σχετικά νέας Σελήνης. Δυστυχώς δεν είμαστε σίγουροι αν θα εμφανιστεί αφού  η τελευταία φορά που εθεάθη ήταν το 1935 με περίπου 30 φωτεινούς διάττοντες την ώρα. Στις 6 Σεπτεμβρίου θα έχουμε ίσως καλύτερη τύχη, αφού κορυφώνεται η βροχή διαττόντων που προέρχεται από τον αστερισμό του Λύκου. Κάποτε ήταν και αυτή μια εντυπωσιακή βροχή, αλλά τώρα έχουν μείνει λίγα μόνο μετεωροειδή τα οποία μπορεί να παρατηρήσετε αλλά με μια Σελήνη ήδη στο πρώτο τέταρτο. Μια ημέρα μετά, στις 7 Σεπτεμβρίου περιμένουμε τους ε-Περσίδες, με 10-15 διάττοντες την ώρα σε όλη τη διάρκεια της νύκτας. Στις 14 Σεπτεμβρίου κορυφώνονται οι Ταυρίδες με περίπου 13 διάττοντες την ώρα και δύο ακτινοβόλα σημεία στον αστερισμό του Ταύρου. Μετά από μία  εβδομάδα θα εμφανιστούν οι κ-Υδροχοίδες που κορυφώνονται στις 21 Σεπτεμβρίου. Μια όχι ιδιαίτερα εντυπωσιακή βροχή διαττόντων με την Σελήνη θα στο τρίτο τέταρτο. Στις 23 Σεπτεμβρίου τέλος θα εμφανιστούν και οι α-Ηνιοχίδες, αλλά η λαμπρή Σελήνη δεν θα επιτρέψει να δούμε παρά τους λαμπρότερους ανάμεσά τους. Όσοι πάντως εμφανιστούν αναμένεται να είναι ιδιαίτερα εντυπωσιακοί, αφήνοντας φωτεινές ουρές πίσω τους. 

  

Πλανήτες

Ο Ερμής θα είναι ορατός το πρωί λίγο πριν την ανατολή του Ήλιου,  στον ανατολικό ορίζοντα ακριβώς κάτω από τον Βασιλίσκο, στον αστερισμό του Λέοντα. Η Αφροδίτη είναι σε ανώτερη σύνοδο με τον Ήλιο (δηλαδή βρίσκεται πίσω από τον Ήλιο ως προς τον γήινο παρατηρητή) και επομένως δεν θα είναι ορατή για αρκετό χρόνο ακόμη. Στο τέλος του μήνα θα εμφανιστεί στον ορίζοντα 25 λεπτά μετά τη δύση του Ήλιου, με φαινόμενο μέγεθος -3.9, για να ξαναχαθεί σύντομα. Ο Άρης είναι ακόμη μακριά και φαίνεται σχετικά μικρός (γωνιακή διάμετρος 5 δευτερόλεπτα του τόξου) και αμυδρός (αστρονομικό μέγεθος +1.4). Την πρώτη ημέρα του μήνα βρίσκεται πολύ κοντά στο άστρο δ Geminorum στους διδύμους, ενώ την τελευταία ημέρα του Σεπτέμβρη έχει μετακινηθεί στον Καρκίνο, κοντά στο αστρικό σμήνος Κυψέλη. Ο Δίας θα είναι ο επικρατέστερος πλανήτης στον ουρανό και τον Σεπτέμβριο, κατάλληλος για παρατήρηση με τους μεγαλύτερους δορυφόρους του να ρίχνουν τη σκιά τους στο φωτεινό δίσκο του πλανήτη. Το αστρονομικό του μέγεθος είναι -2.7 και καθώς κινείται προς υψηλότερο σημείο της εκλειπτικής θα αποτελεί λαμπρό θέαμα και στα επόμενα χρόνια. Ο Κρόνος δεν θα είναι ορατός τη νύκτα αυτό το μήνα, καθώς θα δύει αμέσως μετά τον Ήλιο, στην Παρθένο.  Ο Ουρανός θα είναι σχετικά αμυδρός, στους Ιχθείς και θα βρίσκεται σε αντίθεση με τον Ήλιο  στις 25 Σεπτεμβρίου, όπως ακριβώς και ο Δίας. Ο Ποσειδώνας είναι αμυδρός, ψηλά στον ουρανό τα μεσάνυκτα, στον Υδροχόο.

Εικ. Αλτηρας: Το πλανητικό νεφέλωμα Μ27,γνωστός και ως Νεφέλωμα του Αλτήρα  βρίσκεται στον αστερισμό της Αλεπούς και αποτελεί ένα από τα πιο εντυπωσιακά νεφελοειδή τον γαλαξία μας, Περικλείει ένα άστρο σαν τον Ήλιο μας,  όμως πολύ γηραιότερο, που αποβάλλει τη μάζα του στο διάστημα καθώς πεθαίνει. Το Νεφέλωμα του Αλτήρα βρίσκεται σε απόσταση 1200 ετών φωτός από τη Γη (Credit:Martin Pugh).

Σελήνη

Πρώτο τέταρτο την 4η Σεπτεμβρίου, Πανσέληνος στις 12, τελευταίο τέταρτο στις 20 και νέα Σελήνη στις 27 Σεπτεμβρίου. Η σελήνη θα βρίσκεται στο απόγειο (406.065 χλμ) στις 15 Σεπτεμβρίου και στο περίγειο (357.557 χλμ) στις 28 Σεπτεμβρίου.  

Αναλυτικό Αστρονομικό Ημερολόγιο

1 Σεπτεμβρίου: Η Σελήνη κοντά στον Στάχυ.

3 Σεπτεμβρίου: Ο Ερμής σε μέγιστη αποχή.

4 Σεπτεμβρίου: Η Σελήνη κοντά στον Αντάρη. Πρώτο Τέταρτο Σελήνης.

8 Σεπτεμβρίου: Ο Άρης 5.9ο νότια του Πολυδεύκη. Ο Ποσειδώνας 6ο νότια της Σελήνης.

9 Σεπτεμβρίου: Ο Ερμής 0.67ο βόρεια του Βασιλίσκου.

12 Σεπτεμβρίου: Πανσέληνος.

13 Σεπτεμβρίου: Ο Ουρανός 6ο νότια της Σελήνης.

15 Σεπτεμβρίου: Η Σελήνη στο απόγειο (406.065 χλμ).

16 Σεπτεμβρίου: Ο νάνος πλανήτης Ceres σε αντίθεση. Ο Δίας 5ο νότια της Σελήνης.

18 Σεπτεμβρίου: Η Σελήνη κοντά στις Πλειάδες.

19 Σεπτεμβρίου: Η Σελήνη κοντά στον Αλδεμπαράν. 

20 Σεπτεμβρίου: Τελευταίο Τέταρτο Σελήνης.

22 Σεπτεμβρίου: Η Σελήνη κοντά στον Πολυδεύκη.

23 Σεπτεμβρίου: Φθινοπωρινή Ισημερία. Η Σελήνη κοντά στον Άρη.

25 Σεπτεμβρίου: Η Σελήνη κοντά στον Βασιλίσκο.

26 Σεπτεμβρίου: Ο Ουρανός σε αντίθεση.

27 Σεπτεμβρίου: Νέα Σελήνη.

28 Σεπτεμβρίου: Η Σελήνη στο περίγειο (357.557 χλμ) και κοντά στην Αφροδίτη και τον Στάχυ. Ο Ερμής σε ανώτερη σύνοδο. 

Εικ. Οριζοντας: Ο ορίζοντας του Σεπτεμβρίου, κοιτώντας νότια, για το γεωγραφικό μήκος και πλάτος της Αθήνας (15/09/2011 21:00 UTC). (Credit: http://space.about.com)

Πηγές:

http://www.synapses.co.uk/astro/monthnxt.html

http://stargazing.suite101.com/              

http://www.astronomynow.com/sky_charts.html

http://stardate.org/nightsky/almanac/ 

http://www.seasky.org/astronomy/astronomy_calendar_current.html 

http://www.mmo.org/astronomy/this-months-sky.html 

http://www.space.com/spacewatch/new_sky_calendar.html 

http://www.skymaps.com/downloads.html

http://www.skymaps.com/articles/n1109.html                    

http://transientsky.wordpress.com/ 

http://www.arksky.org/

http://space.about.com/od/computerresources/tp/     

http://www.moonwise.co.uk/year/

http://www.findyourfate.com/astrology/year2011/sky2011.html 

http://users.sch.gr/mdogram/ 

http://www.spaceagepub.com/calendar/downrange.html

http://www.jodrellbank.manchester.ac.uk/astronomy/nightsky/

Ο ουρανός της εβδομάδας και από το: http://www.skyandtelescope.com/

Ο νυκτερινός ουρανός καθημερινά: http://www.astro.noa.gr/AlmanacIAA/iaa_today.htm

Εφαρμογές Java και εικονικά εργαλεία για την αναπαραγωγή του νυκτερινού ουρανού από το γεωγραφικό πλάτος και μήκος που βρίσκεστε:

http://space.about.com/library/weekly/blskymaps.htm 

http://www.oras.org/stargazer/applet.html

Προσθήκη: 02/09/2011
http://www.telescopeshop.gr/news_show.asp?articleId=344&utm_medium=email&utm_campaign=Telescopeshop+Newsletter+-+September+2011&utm_content=Telescopeshop+Newsletter+-+September+2011+CID_f855e40434c23248819
d00b99b5d5932&utm