Ο ΟΥΡΑΝΟΣ ΚΑΙ ΟΙ ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΑΥΤΗΝ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ

(Επιμέλεια: Αντώνης Παντελίδης)

Δευτέρα, 1 Αυγούστου

• Η λεπτή ημισέληνος είναι χαμηλά στα δυτικά, 30 λεπτά μετά το ηλιοβασίλεμα. Ψάξτε την σελήνη με κιάλια. Ο Ερμής και ο Βασιλίσκος είναι στα δεξιά της σελήνης.

• Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία διέρχεται από τον κεντρικό μεσημβρινό του πλανήτη στις 4:34, ξημερώματα  Τρίτης.

Τρίτη, 2 Αυγούστου

• Η σελήνη, σε αύξουσα φάση, εμφανίζεται ξανά το σούρουπο αυτή την εβδομάδα, κάτω από τον Κρόνο και τον Στάχυ.

Τετάρτη, 3 Αυγούστου

• Η Κασσιόπη, ένας αστερισμός του φθινοπώρου (με σχήμα W) ήδη φαίνεται στο βορειοανατολικό ουρανό το βράδυ.Τις πρώτες πρωινές ώρες αλλάζει σχήμα σε αντίστροφης φοράς Σ. Κάτω από την βασίλισσα ανέρχεται και ο αστερισμός του Περσέα (ο βασιλιάς). Μεταξύ των δυο αστερισμών ξεχωρίζει εύκολα ακόμα και με γυμνό μάτι το περίφημο διπλό σμήνος του Περσέα.

• Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία διέρχεται από τον κεντρικό μεσημβρινό του πλανήτη στις 6:13, ξημερώματα  Πέμπτης.

Πέμπτη, 4 Αυγούστου

• Ο γαλαξίας της Ανδρομέδας (Μ31), αν και τυπικά θεωρείται αντικείμενο του φθινοπωρινού ουρανού ανατέλει λίγο πριν το ηλιοβασίλεμα και φθάνει ψηλά στον ουρανό στο λυκαυγές. Μαζί του φυσικά φαίνεται και το περίφημο τετράγωνο του Πήγασου ψηλά στο ζενίθ λίγο πριν χαθούν τα άστρα στο φως της ημέρας.

• Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία διέρχεται από τον κεντρικό μεσημβρινό του πλανήτη στις 2:04, ξημερώματα  Παρασκευής.

Παρασκευή, 5 Αυγούστου

• Η σελήνη ευθυγραμμίζεται στα αριστερά του Στάχυ και του Κρόνου, το σούρουπο.

• Ο Άρης, χαμηλά στα ανατολικά-βορειοανατολικά λίγο πριν το πρώτο φως της αυγής, περνάει λιγότερο από 1° νότια από το ανοιχτό σμήνος M35 στους Διδύμους τα πρωινά του Σαββάτου και της Κυριακής. Χρησιμοποιήστε κιάλια ή τηλεσκόπιο. 

Σάββατο, 6 Αυγούστου

• Πρώτο τέταρτο της σελήνης στις 2:09 μ.μ. Η σελήνη είναι στο μέσο του Ζυγού, στα δεξιά του πάνω τμήματος του Σκορπιού.

• Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία διέρχεται από τον κεντρικό μεσημβρινό του πλανήτη στις 3:42, ξημερώματα Κυριακής.

Κυριακή, 7 Αυγούστου

• Το πιο φωτεινό αστέρι στον νότιο ουρανό αφού βραδιάσει είναι ο κόκκινος-πορτοκαλής Αντάρης. Αν κοιτάξετε στην γύρω περιοχή αυτού του ερυθρού γίγαντα ή από πάνω του, θα βρείτε αμυδρότερα λευκά αστέρια. Στα δυτικά του Αντάρη (δηλαδή προς τα δεξιά του) θα βρείτε εύκολα το σφαιρωτό σμήνος Μ4. Ξεχωρίζει εύκολα με κιάλια ή τηλεσκόπιο. Με φαινόμενο μέγεθος 6 είναι από τα πιο φωτεινά σφαιρωτά σμήνη του βορείου ημισφαιρίου.

Η 5η Πανελλήνια εξόρμηση ερασιτεχνών αστρονόμων έφερε κοντά πολλούς λάτρες του νυχτερινού ουρανού απ’ όλη την Ελλάδα στους Φιλιππαίους των Γρεβενών στις 29-31 Ιουλίου. 

• Θέλετε να γίνετε καλύτερος ερασιτέχνης αστρονόμος; Μάθετε τη θέση των αστερισμών με βάση τα πιο λαμπρά αστέρια τους και τους σχηματισμούς τους. Αυτό είναι το κλειδί για να εντοπίσετε και τα διάφορα αντικείμενα από το βαθύ ουρανό με κιάλια ή με τηλεσκόπιο. Ένας πολύ χρήσιμος οδηγός για εύκολο εντοπισμό των αστερισμών σε όλο τον ουρανό είναι το βιβλίο The Monthly Sky Guide (εκδόσεις ΠΛΑΝΗΤΑΡΙΟ Θεσσαλονίκης).

• Μπορεί ένα αυτοματοποιημένο τηλεσκόπιο να αντικαταστήσει τους αστροχάρτες; Όπως ο Terence Dickinson και ο Alan Dyer λένε στο Backyard Astronomer's Guide:  "Δεν μπορεί κανείς να εκτιμήσει πλήρως το σύμπαν, αν δεν αναπτύξει την ικανότητα να βρίσκει πράγματα στον ουρανό και αν δεν κατανοεί τις ουράνιες κινήσεις. Αυτή η γνώση κατακτάται μόνο όταν κάποιος αφιερώνει χρόνο κάτω από τα αστέρια με φιλομάθεια και με έναν αστροχάρτη στα χέρια." Χωρίς αυτά, "Ο ουρανός ποτέ δεν γίνεται ένα φιλικό μέρος."

• Θέλετε να μυηθείτε στο χώρο της αστροφωτογραφίας; Συμβουλευθείτε το βιβλίο Αστροφωτογραφία(εκδόσεις ΠΛΑΝΗΤΑΡΙΟ Θεσσαλονίκης) και αποκτήστε τις κατάλληλες γνώσεις για να φωτογραφίσετε το ηλιακό μας σύστημα και πέρα από αυτό).
  
  

ΟΙ ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ

• Παρατηρείτε τον Ήλιο καθημερινά (με τη χρήση ενός ασφαλούς ηλιακού φίλτρου) αφού σχεδόν πάντοτε αποκαλύπτονται ενδιαφέροντα φαινόμενα στην επιφάνειά του. Ο Ήλιος βγαίνει από ένα ασυνήθιστα μεγάλο ηλιακό ελάχιστο. Η ηλιακή δραστηριότητα επιταχύνεται, με τις ηλιακές κηλίδες και άλλα μαγνητικά φαινόμενα να συμβαίνουν πιο συχνά τώρα. Για καθημερινή ενημέρωση σχετικά με την ηλιακή δραστηριότητα, επισκεφτείτε τον δικτυακό τόπο: www.spaceweather.com.

• Ο Ερμής και η Αφροδίτη έχουν κρυφθεί στο φως του ήλιου.

• Ο Άρης (αμυδρός, με μέγεθος +1,4, από τον Ταύρο στους Διδύμους) βρίσκεται χαμηλά στα ανατολικά - βορειοανατολικά πριν και κατά τη διάρκεια του λυκαυγούς. Στα δεξιά του Άρη και πάνω είναι ο Αλντεμπαράν, όμοιος σε φωτεινότητα και χρώμα με τον πλανήτη. Με τηλεσκόπιο, ο Άρης είναι ακόμα μια μικρή σφαίρα μόνο 4,4 δευτερόλεπτα του τόξου σε διάμετρο. Θα βρεθεί σε αντίθεση (μόνο 13,9 δευτερόλεπτα του τόξου) τον ερχόμενο Μάρτιο.

• Ο Δίας (μέγεθος -2,4, στο νότιο Κριό)  ανατέλλει πριν τις 1 π.μ. και είναι σε καλή θέση για παρατήρηση, ψηλά στα νοτιοανατολικά το λυκαυγές. Πιο κάτω από τον Δία βρίσκεται η κεφαλή του Κήτους, αρκετά αμυδρή.
  
  
  
  
  
  Ο Δίας νωρίς το πρωί της 28ης Ιουλίου (6:16 π.μ.). Η νότια ισημερινή ζώνη (πάνω από το κέντρο) παραμένει πλατιά, ενώ η βόρεια ζώνη παραμένει λεπτή. Το μαύρο σημάδι είναι η σκιά της Ιούς που βρίσκεται στα αριστερά του πλανήτη. Διακρίνεται και η ερυθρά κηλίδα στην άκρη δεξιά. Το τηλεσκόπιο ήταν το Takahashi Mewlon-210. H λήψη έγινε με την DMK21AU04.AS (http://www.astronomy.gr/main.cfm?module=eshop&action=detail&id=1507) και το Televue Powermate 2,5 (http://www.astronomy.gr/main.cfm?module=eshop&action=detail&id=1020) από τον Αντώνη Παντελίδη.

• Ο Κρόνος (μέγεθος +0,9, στην Παρθένο) στα δυτικά-νοτιοδυτικά το σούρουπο, χαμηλώνει ολοένα και περισσότερο. Σε απόσταση 12° στα αριστερά του Κρόνου είναι ο Στάχυς, όμοιος σε φωτεινότητα αλλά γαλάζιος. Στα δεξιά του Κρόνου, βρίσκεται η αμυδρότερη Πορίμα (γ της Παρθένου).

• Ο Ουρανός (μέγεθος 5,8, στους δυτικούς Ιχθείς)  και ο Ποσειδώνας (μέγεθος 7,8, στον Υδροχόο) βρίσκονται σε καλό ύψος για παρατήρηση πριν το πρώτο φως της αυγής.  Για να εντοπίσετε τους δύο πλανήτες, μπορείτε να χρησιμοποιήσετε αυτό το εκτυπώσιμο διάγραμμα:  http://media.skyandtelescope.com/documents/Uranus-Neptune-2011.pdf

• Ο Πλούτωνας (μέγεθος 14, στο βόρειο Τοξότη) βρίσκεται ψηλά στο νότο πριν τα μεσάνυχτα. 

www.astronomy.gr