Ο ΟΥΡΑΝΟΣ ΚΑΙ ΟΙ ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΑΥΤΗΝ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ

Ο ΟΥΡΑΝΟΣ ΚΑΙ ΟΙ ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΑΥΤΗΝ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ (Επιμέλεια: Αντώνης Παντελίδης) Δευτέρα, 27 Αυγούστου Η τριάδα με αντικείμενα 1ου μεγέθους- οι πλανήτες Άρης και Κρόνος  και το πιο λαμπρό άστρο της Παρθένου, ο Στάχυς- παραμένουν ένα όμορφο  θέαμα στον νοτιοδυτικό ουρανό νωρίς το βράδυ. Ο Άρης είναι 7,5 μοίρες  στα αριστερά του Κρόνου. Αν δείτε τον Κρόνο με τηλεσκόπιο απόψε, ο 16"διαμέτρου  δίσκος του περιβάλλεται από τους δακτύλιους του που εκτείνονται στα 36"  και γέρνουν 14° ως προς εμάς. Τρίτη, 28 Αυγούστου Αν και ο αστεροειδής 18 Μελπομένη έφτασε σε αντίθεση στα τέλη Ιουνίου,  αυτό το 10ου μεγέθους αντικείμενο παραμένει ένας δελεαστικός στόχος  για τους παρατηρητές με 6-ιντσα ή μεγαλύτερα τηλεσκόπια. Αυτός  ο «μικρός πλανήτης» βρίσκεται σήμερα στα νότια της Ουράς του Όφη,  περίπου 2 ° ανατολικά-βορειοανατολικά από το 3,5 μεγέθους αστέρα ξ  του Όφη. Ο λαμπρός κρατήρας Αρίσταρχος φαίνεται πάνω στην επιφάνεια  της σελήνης, κοντά στη διαχωρίζουσα. Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία διέρχεται από τον κεντρικό μεσημβρινό  του πλανήτη στις 5:26 π.μ. της Τετάρτης. Τετάρτη, 29 Αυγούστου Ο Φομαλχώ, το «αστέρι του φθινοπώρου», βγαίνει από τα νοτιοανατολικά  μετά τις 10 το βράδυ. Απόψε, η σελήνη είναι 30 μοίρες πάνω από το αστέρι.  Πέμπτη, 30 Αυγούστου Ο Ερμής και ο Βασιλίσκος (α του Λέοντα) είναι σε σύνοδο. Όμως,  θα τους εντοπίσετε δύσκολα, ακόμα και με κιάλια, περίπου 20 λεπτά  πριν την ανατολή του ήλιου, στα ανατολικά –βορειοανατολικά. Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία διέρχεται από τον κεντρικό μεσημβρινό  του πλανήτη στις 7:04 π.μ. της Παρασκευής. Παρασκευή, 31 Αυγούστου Πανσέληνος στις 4:58 μ.μ. Το φεγγάρι βρίσκεται στη νοτιοδυτική  γωνία των Ιχθύων, στα σύνορα με τον Υδροχόο. Είναι η δεύτερη πανσέληνος  στον ίδιο μήνα, τον Αύγουστο. Αν και πολλοί ερασιτέχνες αστρονόμοι  δεν βγάζουν τα τηλεσκόπια τους όταν ο δορυφόρος μας είναι τόσο λαμπρός,  υπάρχουν αρκετά ενδιαφέροντα σημεία παρατήρησης πάνω  στην επιφάνεια της σελήνης. Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία διέρχεται από τον κεντρικό μεσημβρινό  του πλανήτη στις 2:56 π.μ. του Σαββάτου. Σάββατο, 1 Σεπτεμβρίου Απόψε ας ρίξουμε μια ματιά στο δεύτερο φωτεινότερο αστέρι  του θερινού τριγώνου, τον Αλτάιρ. Όπως ο Βέγας, 16 έτη φωτός μακριά,  ο άλφα του Αετού είναι ένα αστέρι αρκετές φορές μεγαλύτερο σε μέγεθος  και μάζα από το ήλιο μας. Τέτοια άστρα έχουν υψηλότερη θερμοκρασία  στην επιφάνειά τους (πλησιάζει τους 10.000 βαθμούς Kelvin) με αποτέλεσμα  να φαίνονται πιο λευκά με το μάτι. Ένα ασυνήθιστο χαρακτηριστικό γνώρισμα  του Αλτάιρ είναι η υπερβολικά υψηλή ταχύτητα περιστροφής του.  Χρειάζεται μόνο 6 ώρες για να ολοκληρώσει μια «ημέρα» του στον ισημερινό.  Καθώς παρατηρείτε τον Αλτάιρ με τηλεσκόπιο, κοιτάξτε για τον συνοδό του,  με μέγεθος 10, περίπου 3’ στα βορειοδυτικά του αστεριού. Κυριακή, 2 Σεπτεμβρίου Το αστέρι 5ου  μεγέθους στον βόρειο Κύκνο είναι άξιο παρατήρησης.  Έχει τον αριθμητικό προσδιορισμό ‘61.’ Το αστέρι βρίσκεται 8 μοίρες  στα νοτιοανατολικά του Ντενέμπ και κοντά σε ένα ευρύ ζευγάρι από αστέρια  4ου μεγέθους. Μπορεί να χρειαστείτε ένα χάρτη του ουρανού για να το εντοπίσετε.  Το αστέρι είναι ένα όμορφο διπλό με τηλεσκόπιο, που αποτελείται  από δύο πορτοκαλιά αστέρια 6ου  μεγέθους. Αλλά είναι επίσης ιστορικά σημαντικό.  Ο 61 του Κύκνου ήταν το πρώτο αστέρι του οποίου η απόσταση μετρήθηκε.  Η τιμή του που καθορίστηκε το 1838 ήταν 10,3 έτη φωτός,  αρκετά κοντά στη σημερινή τιμή του 11,4. Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία διέρχεται από τον κεντρικό μεσημβρινό  του πλανήτη στις 4:34 π.μ. της Δευτέρας.  Θέλετε να γίνετε καλύτερος ερασιτέχνης αστρονόμος; Μάθετε τη θέση  των αστερισμών με βάση τα πιο λαμπρά αστέρια τους και τους σχηματισμούς τους.  Αυτό είναι το κλειδί για να εντοπίσετε και τα διάφορα αντικείμενα από το  βαθύ ουρανό με κιάλια ή με τηλεσκόπιο. Ένας πολύ χρήσιμος οδηγός  για εύκολο εντοπισμό των αστερισμών σε όλο τον ουρανό είναι  το βιβλίο The Monthly Sky Guide (εκδόσεις ΠΛΑΝΗΤΑΡΙΟ Θεσσαλονίκης).  Μπορεί ένα αυτοματοποιημένο τηλεσκόπιο να αντικαταστήσει τους αστροχάρτες;  Όπως ο Terence Dickinson και ο Alan Dyer λένε  στο Backyard Astronomer's Guide:  "Δεν μπορεί κανείς να εκτιμήσει πλήρως  το σύμπαν, αν δεν αναπτύξει την ικανότητα να βρίσκει πράγματα  στον ουρανό και αν δεν κατανοεί τις ουράνιες κινήσεις. Αυτή η γνώση κατακτάται  μόνο όταν κάποιος αφιερώνει χρόνο κάτω από τα αστέρια  με φιλομάθεια και με έναν αστροχάρτη στα χέρια." Χωρίς αυτά,  "Ο ουρανός ποτέ δεν γίνεται ένα φιλικό μέρος." Το γνωστό ανοιχτό σμήνος των Πλειάδων, Μ45,  κλασικό αντικείμενο  του φθινοπωρινού ουρανού, βρίσκεται ψηλά στα νοτιοανατολικά στο λυκαυγές.  Οι επτά αδελφές, κόρες του Άτλαντα και της Πλειόνης, βρίσκονται κοντά στη Γη.  Είναι αστέρια κυρίως τύπου Β, θερμά και με χρώμα μπλε. Η φωτογραφία  αυτή είναι αποτέλεσμα έκθεσης 40 λεπτών με φακό Nikkor 300 mm/f2.8 @ f/4.  Του Αντώνη Παντελίδη. Θέλετε να μυηθείτε στο χώρο της αστροφωτογραφίας;  Συμβουλευθείτε το βιβλίο Αστροφωτογραφία  (εκδόσεις ΠΛΑΝΗΤΑΡΙΟ Θεσσαλονίκης)  και αποκτήστε τις κατάλληλες γνώσεις για να φωτογραφίσετε  το ηλιακό μας σύστημα και πέρα από αυτό). ΟΙ ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ Για καθημερινή ενημέρωση σχετικά με την ηλιακή δραστηριότητα,  επισκεφτείτε τον δικτυακό τόπο: www.spaceweather.com.  Ο Ερμής φαίνεται πάνω από τον ανατολικό-βορειοανατολικό ορίζοντα,  αρκετά κάτω και στα αριστερά της λαμπρής Αφροδίτης, 45 λεπτά  με 1 ώρα πριν την ανατολή του ήλιου. Χαμηλώνει σε ύψος από μέρα σε μέρα.   Η Αφροδίτη (μέγεθος -4,3, στους Διδύμους) ανατέλλει όταν είναι  ακόμα σκοτεινά, περίπου στις 3 π.μ. Είναι πολύ πιο λαμπρή  από τον Κάστορα ή τον Πολυδεύκη στα αριστερά της και τον Προκύωνα  κάτω και στα δεξιά της.  Ο Δίας (μέγεθος -2,3, στον Ταύρο) βρίσκεται στα ανατολικά-βορειοανατολικά  περίπου τα μεσάνυχτα. Παρατηρήστε τον Αλντεμπαράν, αρκετά αμυδρότερο,  6° στα δεξιά του Δία. Στο λυκαυγές, ο Δίας λάμπει πολύ ψηλά στα νοτιοανατολικά,  περίπου 35° πάνω και στα δεξιά της πολύ πιο λαμπρής Αφροδίτης. Ο Άρης, ο Κρόνος, και ο Στάχυς (μεγέθη  +1,2, +0,8, και 1,0, αντίστοιχα),  στην Παρθένο, φτιάχνουν ένα μακρύ τρίγωνο στα δυτικά-νοτιοδυτικά το σούρουπο.  Ο Άρης φαίνεται ότι απομακρύνεται από τους άλλους δύο. Κοιτάξτε κάτω  στα αριστερά και αρκετά μακριά από τον Αρκτούρο.   Ο Ουρανός (μέγεθος 5,7, στα σύνορα του Κήτους με τους Ιχθείς)  και ο Ποσειδώνας (μέγεθος 7,8, στον Υδροχόο) είναι σε καλό ύψος  στα νοτιοανατολικά αργά το βράδυ. Δείτε χάρτες εύρεσης του Ουρανού  και του Ποσειδώνα για το 2012,  εδώ: http://www.skyandtelescope.com/observi ng/highlights/Uranus-and-Neptune-in-2012-138059253.html © 2001-2012 'ΠΛΑΝΗΤΑΡΙΟ Θεσσαλονίκης' www.astronomy.gr Επιλέγει η Κωνσταντίνα Βλαχοπούλου