Ο ΟΥΡΑΝΟΣ ΚΑΙ ΟΙ ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΑΥΤΗΝ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ

(Επιμέλεια: Αντώνης Παντελίδης )

Δευτέρα, 31 Μαΐου

 

• Ο Ουρανός είναι μια μοίρα στα βορειοανατολικά του Δία. Ψάξτε να τον βρείτε με κιάλια ή με τηλεσκόπιο. Ο Δίας και ο Ουρανός φαίνονται στον ουρανό πριν την αυγή. Κοιτάξτε προς τα ανατολικά μιάμιση ώρα πριν την ανατολή.

 

Τρίτη, 1 Ιουνίου

 

• Η Αφροδίτη σχηματίζει ένα ισοσκελές τρίγωνο με τους δίδυμους αστέρες, Κάστορα και Πολυδεύκη. Ψάξτε για την φωτεινή Αφροδίτη στα ΔΒΔ στο σούρουπο. Η Αφροδίτη απέχει περίπου 9 μοίρες  από τα δύο αστέρια.

 

Τετάρτη, 2 Ιουνίου

  Ο αστεροειδής Δήμητρα, με μέγεθος 7,5, είναι αμυδρά ορατός με κιάλια. Θα διέρχεται νότια του Νεφελώματος της Λιμνοθάλασσας στον Τοξότη για λίγες βραδιές, στις αρχές Ιουνίου. Τα σημεία υποδιαίρεσης είναι για 0:00 Παγκόσμια Ώρα (GMT) στις ημερομηνίες που αναφέρονται. Το διάγραμμα είναι από το Sky & Telescope και η φωτογραφία είναι του Everton Allen.

 

Πέμπτη, 3 Ιουνίου

• Ο Άρης έχει φθάσει μόλις 3° κοντά στον Βασιλίσκο. Έχουν σχεδόν την ίδια λαμπρότητα. Θα βρείτε αυτό το εντυπωσιακό ζευγάρι ( ως προς την χρωματική  του αντίθεση ), ψηλά στα δυτικά μετά το σκοτάδι. Ακολουθήστε το μέρα με τη μέρα, μέχρι την σύνοδό του στις 6 Ιουνίου. Το αστέρι από πάνω και στα δεξιά είναι το γάμμα του Λέοντα.

• Τα τέλη Μαΐου βρίσκουν την κατσαρόλα της Μεγάλης Άρκτου ήδη να έχει περιστραφεί και να  κρέμεται ευθεία προς τα κάτω, καθώς θα χάνονται τα τελευταία ίχνη του λυκόφωτος. Αναζητήστε την ψηλά στα βορειοδυτικά. Η αμυδρή Μικρή Άρκτος, εν τω μεταξύ, τώρα στέκεται σχεδόν κάθετα στη άκρη της λαβής της, με τον Πολικό να είναι χαμηλότερα στα βόρεια.

 

Παρασκευή, 4 Ιουνίου

 

• Τελευταίο τέταρτο της σελήνης στις 1:14 μετά τα μεσάνυχτα της Παρασκευής.

• Ο αμυδρός κομήτης C/2009 R1 (McNaught) βρίσκεται κοντά στην περίοδο της καλύτερης θέασης του, στα μέσα Ιουνίου, χαμηλά στα βορειοανατολικά πριν το λυκαυγές. Θα χρειαστείτε τηλεσκόπιο ή ένα μεγάλο ζευγάρι κιάλια. Διαβάστε το πλήρες άρθρο εδώ.

 

Σάββατο, 5 Ιουνίου

  Η σελήνη, σε χάση, ανατέλλει περίπου στις 2 το πρωί της Κυριακής. Ο λαμπρός Δίας και ο κατά πολύ αμυδρότερός του Ουρανός είναι περίπου 6 μοίρες πιο κάτω, όπως φαίνεται στον παραπάνω χάρτη.

Κυριακή,  6 Ιουνίου

 

Ο Άρης και ο Βασιλίσκος σε σύνοδο στον βραδινό ουρανό.

• Θέλετε να γίνετε καλύτερος ερασιτέχνης αστρονόμος; Μάθετε τη θέση των αστερισμών με βάση τα πιο λαμπρά αστέρια τους και τους σχηματισμούς τους. Αυτό είναι το κλειδί για να εντοπίσετε και τα διάφορα αντικείμενα από το βαθύ ουρανό με κιάλια ή με τηλεσκόπιο. Ένας πολύ χρήσιμος οδηγός για εύκολο εντοπισμό των αστερισμών σε όλο τον ουρανό είναι το βιβλίο The Monthly Sky Guide (εκδόσεις ΠΛΑΝΗΤΑΡΙΟ Θεσσαλονίκης).

• Μπορεί ένα αυτοματοποιημένο τηλεσκόπιο να αντικαταστήσει τους αστροχάρτες; Όπως ο Terence Dickinson και ο Alan Dyer λένε στο Backyard Astronomer's Guide:  "Δεν μπορεί κανείς να εκτιμήσει πλήρως το σύμπαν, αν δεν αναπτύξει την ικανότητα να βρίσκει πράγματα στον ουρανό και αν δεν κατανοεί τις ουράνιες κινήσεις. Αυτή η γνώση κατακτάται μόνο όταν κάποιος αφιερώνει χρόνο κάτω από τα αστέρια με φιλομάθεια και με έναν αστροχάρτη στα χέρια." Χωρίς αυτά, "Ο ουρανός ποτέ δεν γίνεται ένα φιλικό μέρος."
  
  
  
  
  
  
  Στις 16 Μαΐου, οι ερασιτέχνες αστρονόμοι σε μέρη της Αφρικής, της Μέσης Ανατολής, της Ινδίας και της νοτιοανατολικής Ασίας παρατήρησαν μια θεαματική απόκρυψη της Αφροδίτης. Ο αστροφωτογράφος Wah από το Χόνγκ Κόνγκ τράβηξε αυτήν την πολύ όμορφη φωτογραφία με ένα τηλεσκόπιο Vixen 80EDsf και την ψηφιακή μηχανή Canon 450D.
  

•  Θέλετε να μυηθείτε στο χώρο της αστροφωτογραφίας; Συμβουλευθείτε το βιβλίο Αστροφωτογραφία (εκδόσεις ΠΛΑΝΗΤΑΡΙΟ Θεσσαλονίκης) και αποκτήστε τις κατάλληλες γνώσεις για να φωτογραφίσετε το ηλιακό μας σύστημα και πέρα από αυτό).

                                                ΟΙ ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΑΥΤΗΝ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ

 

• Παρατηρείτε τον ήλιο καθημερινά (με τη χρήση ενός ασφαλούς ηλιακού φίλτρου) αφού σχεδόν πάντοτε αποκαλύπτονται ενδιαφέροντα φαινόμενα στην επιφάνειά του. Ο Ήλιος βγαίνει από ένα ασυνήθιστα μεγάλο ηλιακό ελάχιστο. Η ηλιακή δραστηριότητα επιταχύνεται, με τις ηλιακές κηλίδες και άλλα μαγνητικά φαινόμενα να συμβαίνουν πιο συχνά τώρα. Η δραστηριότητα θα πρέπει να αυξηθεί για μερικά ακόμη χρόνια μέχρι το επόμενο ηλιακό μέγιστο που αναμένεται γύρω στο 2013. Με φίλτρο η-άλφα, αποκαλύπτονται πολλές περισσότερες λεπτομέρειες απ’ ό,τι με ένα κοινό ηλιακό φίλτρο. Για καθημερινή ενημέρωση σχετικά με την ηλιακή δραστηριότητα, επισκεφτείτε τον δικτυακό τόπο: www.spaceweather.com.

 

• Ο Ερμής είναι πολύ χαμηλά στο λυκαυγές. Θα τον βρείτε με κιάλια αρκετά πιο κάτω από τον λαμπρό Δία.

 

• Η Αφροδίτη (μέγεθος -3,9, στους Διδύμους), ο Αποσπερίτης, φαίνεται λαμπρή στον δυτικό βορειοδυτικό ουρανό στο λυκόφως και νωρίς το βράδυ. Ανεβαίνει όλο και ψηλότερα καθημερινά. Η Αίγα του Ηνίοχου είναι το λαμπρό άστρο πάνω και στα δεξιά της. Με ένα τηλεσκόπιο, η Αφροδίτη εξακολουθεί να ένας μικρός δίσκος gibbous (13 δευτερόλεπτα του τόξου). Είναι τόσο εκθαμβωτική, εξαιτίας τπυ λαμπρού φωτισμού της από τον Ήλιο, που θα έχετε την πιο καθαρή τηλεσκοπική εικόνα της, παρατηρώντας την στο γαλάζιο του ουρανού πριν το ηλιοβασίλεμα - αν μπορείτε να το βρείτε εκεί. Στα τέλη του καλοκαιριού η Αφροδίτη θα βρεθεί στην πιο δραματική της φάση, αυτή της ημισελήνου, αλλά τότε θα είναι χαμηλότερη στο λυκόφως.

 

• Ο Άρης (μέγεθος +1 στον Λέοντα) βρίσκεται στο δυτικό ουρανό το βράδυ. Πάνω και στα αριστερά του είναι ο Βασιλίσκος και πάνω από το Βασιλίσκο (Regulus ) είναι ο γ του Λέοντος. Παρακολουθήστε την πορεία του Άρη καθώς θα πλησιάζει τον Βασιλίσκο. Είναι σε σύνοδο, μόλις 0,8° στις 6 Ιουνίου.

 

• Ο Δίας (μέγεθος -2,1) λάμπει χαμηλά στον ανατολικό νοτιοανατολικό ουρανό το λυκαυγές, κάτω από τον χαρακτηριστικό κυκλικό σχηματισμό του αστερισμού των Ιχθύων. Τίποτα άλλο δεν είναι τόσο λαμπρό στον ουρανό! Η νότια ισημερινή ζώνη έχει εξαφανιστεί.

 

• Ο Κρόνος (μέγεθος +1, στην κεφαλή της Παρθένου) βρίσκεται ψηλά στον νοτιοδυτικό ουρανό το βράδυ. Με τηλεσκόπιο, θα μπορέσετε να δείτε ότι οι δακτύλιοί του είναι σε κλίση μόνο 1,7°, στο ελάχιστο της κλίσης που θα έχουν για τα επόμενα 15 χρόνια. Θα παραμένουν σ’ αυτήν την κλίση και τον Ιούνιο. Παρατηρήστε την λεπτή μαύρη γραμμή σκιάς που ρίχνουν οι δακτύλιοι πάνω στον δίσκο. Η γραμμή είναι παχύτερη και πιο εμφανής τώρα απ’ όσο ήταν πριν από λίγες εβδομάδες. Τώρα είναι ο κατάλληλος χρόνος για να εντοπίσετε τα δυσκολότερα φεγγάρια του Κρόνου με το τηλεσκόπιό σας.

 

• Ο Ουρανός (μέγεθος 5,9 στους Ιχθείς) βρίσκεται στο υπόβαθρο του Δία στο λυκαυγές. Από τις 1,3° μακριά στις 28 Μαΐου, οι δύο πλανήτες θα βρεθούν σε σύνοδο, μόλις 0,4° στις 8 Ιουνίου. Με τηλεσκόπιο, ο Ουρανός είναι μόλις 3,5 δευτερόλεπτα του τόξου σε φαινόμενη διάμετρο, συγκρινόμενος με τα 38″ του Δία.

•   Ο Ποσειδώνας (μέγεθος 7,9, στα όρια μεταξύ Υδροχόου και Αιγόκερου) φαίνεται λίγο πριν το λυκαυγές αρκετά πάνω και στα δεξιά του Δία. 

•   Ο Πλούτωνας (μέγεθος 14, στον βορειοδυτικό Τοξότη) βρίσκεται στον νότο πριν το λυκαυγές.