''Ουρανοκατέβατοι''

Ο ΟΥΡΑΝΟΣ ΚΑΙ ΟΙ ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΑΥΤΗΝ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ
(Επιμέλεια: Αντώνης Παντελίδης)

Δευτέρα, 7 Σεπτεμβρίου

• Ο Δίας και η Αφροδίτη απέχουν 175°. Είναι δύσκολο να τους δείτε στον ουρανό και τους δύο μαζί. Κοιτάξτε 2 ½ ώρες πριν την ανατολή του ήλιου. Οι λαμπροί πλανήτες θα βρίσκονται χαμηλά πάνω από τον ορίζοντα και σε αντίθετες θέσεις. Η Αφροδίτη θα είναι στα ανατολικά βορειοανατολικά και ο Δίας στα δυτικά νοτιοδυτικά.
  

Τρίτη, 8 Σεπτεμβρίου

• Το αστέρι Βασιλίσκος (Regulus) είναι 15° κάτω και στα αριστερά της Αφροδίτης στον πρωινό ουρανό. Η Αφροδίτη θα είναι στην ανατολή μια ώρα πριν από την ανατολή του ήλιου. Ο πλανήτης και το αστέρι θα φτάνουν πιο κοντά ο ένας με το άλλο μέχρι τις 20 Σεπτεμβρίου όταν και θα είναι ακριβώς ½° μακριά.

• Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία διέρχεται από τον κεντρικό μεσημβρινό του πλανήτη στις 11:50 μ.μ.
  

Τετάρτη, 9 Σεπτεμβρίου

• Το ανοιχτό σμήνος NGC 6940, με μέγεθος σχεδόν 6, βρίσκεται νοτιοδυτικά του ε του Κύκνου. Ανακαλύφθηκε από William Herschel στις 15 Οκτωβρίου, 1784. Ένα μέσης ηλικίας σμήνος, θα σας εντυπωσιάσει κοιτάζοντάς το με μεγάλο τηλεσκόπιο. Με χαμηλή μεγέθυνση φαίνονται περίπου 100 αστέρια.
  
  
  
  
  Η φωτογραφία είναι από το Palomar.
  
  
  

• Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία διέρχεται από τον κεντρικό μεσημβρινό του πλανήτη στις 7:41 μ.μ.

Πέμπτη, 10 Σεπτεμβρίου

• Η Κασσιόπη (η Βασίλισσα), ένας αστερισμός του φθινοπώρου (με σχήμα W) ήδη φαίνεται στον βόρειο-ανατολικό ουρανό το βράδυ. Μετά τα μεσάνυχτα αλλάζει σχήμα σε αντίστροφης φοράς Σ. Κάτω από την βασίλισσα ανέρχεται και ο αστερισμός του Περσέα. Μεταξύ των δυο αστερισμών ξεχωρίζει εύκολα ακόμα και με γυμνό μάτι το περίφημο διπλό σμήνος του Περσέα. Μπορείτε εύκολα να διακρίνετε τον Μιρφάκ (α του Περσέα, 591 έτη φωτός μακριά και με μέγεθος 1,8) και τον περίφημο μεταβλητό Αλγκόλ (β του Περσέα, 92 έτη φωτός μακριά και με φαινόμενο μέγεθος 2,2). Τα δύο άστρα βρίσκονται περίπου 10 μοίρες μακριά το ένα από το άλλο και σχηματίζουν σχεδόν μια οριζόντια γραμμή πάνω από τον βορειοανατολικό ουρανό.

• Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία διέρχεται από τον κεντρικό μεσημβρινό του πλανήτη στις 1:28, ξημερώματα Παρασκευής.

Παρασκευή, 11 Σεπτεμβρίου

Τώρα που η σελήνη έχει μικραίνει σε λαμπρότητα, περισσότερες και ομορφότερες λεπτομέρειες της αποκαλύπτονταιστην επιφάνειά της, όπως το Ευθύ Τείχος (The Straight Wall). Η φωτογραφία είναι του Κώστα Καλυμαφτσή, τραβηγμένη με τηλεσκόπιο Skywatcher Mak 180 και την Canon 450D (με barlow 1,6X) πάνω σε στήριξη HEQ5.

• Τελευταίο τέταρτο της σελήνης στις 5:17, το πρωί του Σαββάτου.
• Αφού η σελήνη θα έχει ανατείλει γύρω στα μεσάνυχτα, θα την δείτε να λάμπει ανάμεσα στο βήτα και ζήτα του Ταύρου που είναι στην άκρη των κεράτων της μυθικής φιγούρας του ζώου.

• Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία διέρχεται από τον κεντρικό μεσημβρινό του πλανήτη στις 9:19 μ.μ.
  

Σάββατο, 12 Σεπτεμβρίου

• Η σελήνη λάμπει πάνω από τον Άρη τις πρώτες πρωινές ώρες της Κυριακής.

• Την ίδια ώρα, ο αστεροειδής 4 Vesta (μέγεθος 8,4) περνάει 1/3° νότια από το αστέρι 35 του Καρκίνου (μέγεθος 6,5) κοντά στο σμήνος της Κυψέλης. Η Αφροδίτη λάμπει κάτω και στα αριστερά της παραπάνω εικόνας, χαμηλά στην ανατολή.

• Τελευταίο τέταρτο της σελήνης στις 5:16, ξημερώματα Κυριακής.

• Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία διέρχεται από τον κεντρικό μεσημβρινό του πλανήτη στις 3:06 π.μ., ξημερώματα Σαββάτου.

Κυριακή, 13 Σεπτεμβρίου

• Αν έχετε στόχο την παρατήρηση μερικών από των ομορφότερων αντικειμένων του καλοκαιρινού ουρανού, θα πρέπει να σταθείτε στο πλανητικό νεφέλωμα ‘‘Blinking Planetary" ("Το πλανητικό νεφέλωμα που τρεμοπαίζει") . Τοποθετημένο μερικές μοίρες ανατολικά του αστεριού θήτα του Κύκνου, και στο ίδιο οπτικό πεδίο με το 16 του Κύκνου, είναι επίσημα γνωστό σαν NGC 6826. Ορατό ακόμα και με μικρά τηλεσκόπια, γρήγορα καταλαβαίνει κανείς πως πήρε το όνομά του. Όταν το κοιτάξετε απευθείας, θα δείτε μόνο το 9ου μεγέθους αστέρι. Αν όμως χρησιμοποιήσετε την πλάγια σκόπευση, θα μπορέσετε να δείτε το νεφέλωμα που περιβάλει το άστρο. Βρίσκεται 2.000 έτη φωτός μακριά .
  
  
  
  
  
  Η φωτογραφία είναι απο το τηλεσκόπιο Hubble.
  
  
  

• Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία διέρχεται από τον κεντρικό μεσημβρινό του πλανήτη στις 10:58 μ.μ.
  
  
  
  
• Θέλετε να μυηθείτε στο χώρο της αστροφωτογραφίας; Συμβουλευθείτε το βιβλίο Αστροφωτογραφία (εκδόσεις ΠΛΑΝΗΤΑΡΙΟ Θεσσαλονίκης) και αποκτήστε τις κατάλληλες γνώσεις για να φωτογραφίσετε το ηλιακό μας σύστημα και πέρα από αυτό).
  
  Θέλετε να γίνετε καλύτερος ερασιτέχνης αστρονόμος; Μάθετε τη θέση των αστερισμών με βάση τα πιο λαμπρά αστέρια τους και τους σχηματισμούς τους. Αυτό είναι το κλειδί για να εντοπίσετε και τα διάφορα αντικείμενα από το βαθύ ουρανό με κιάλια ή με τηλεσκόπιο. Ένας πολύ χρήσιμος οδηγός για εύκολο εντοπισμό των αστερισμών σε όλο τον ουρανό είναι το βιβλίο The Monthly Sky Guide (εκδόσεις ΠΛΑΝΗΤΑΡΙΟ Θεσσαλονίκης).

• Παραπάνω δίνονται οι ημέρες και οι ώρες, κατά τη διάρκεια της εβδομάδας αυτής, στις οποίες μπορούμε να παρατηρήσουμε με ένα καλό τηλεσκόπιο (πάνω από 4 ίντσες) την περίφημη ερυθρά κηλίδα του Δία (το χρώμα της είναι ελαφρά πορτοκαλί). Η παρατήρηση της κηλίδας μπορεί να γίνει από 50 λεπτά πριν έως 50 λεπτά μετά την αναγραφόμενη ώρα.

ΟΙ ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΑΥΤΗΝ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ

• Παρατηρείτε τον ήλιο καθημερινά (με τη χρήση ενός ασφαλούς ηλιακού φίλτρου) αφού σχεδόν πάντοτε αποκαλύπτονται ενδιαφέροντα φαινόμενα στην επιφάνεια. Για καθημερινή ενημέρωση σχετικά με την ηλιακή δραστηριότητα, επισκεφτείτε τον δικτυακό τόπο: www.spaceweather.com

• Ο Ερμής και ο Κρόνος έχουν εξαφανιστεί μέσα στο φως της δύσης του ήλιου.

• Η Αφροδίτη (με φαινόμενο μέγεθος – 3,9, στον Καρκίνο) είναι ο λαμπρός Αυγερινός στην ανατολή πριν και κατά τη διάρκεια του λυκαυγούς. Μαζί της εμφανίζονται τα λαμπρά αστέρια του χειμώνα, ο Προκύωνας και ο Σείριος.

• Ο Άρης (μέγεθος +1,0, στα πόδια των Διδύμων) φέγγει στον πρωινό ουρανό, ψηλά πάνω από τον ανατολικό ορίζοντα, αρκετά πάνω και στα δεξιά της Αφροδίτης. O Αλντεμπαράν, παρόμοιος σε λαμπρότητα και χρώμα με τον Άρη, βρίσκεται στα δεξιά της νοητής γραμμής που ενώνει τους δύο πλανήτες. Κάτω και στα δεξιά του είναι ο Μπετελγκέζ, επίσης παρόμοιος σε χρώμα με τον πλανήτη. Ο Άρης αρχίζει μια μακριά, αργή πορεία που θα τον φέρει σε αντίθεση στις 29 Ιανουαρίου, 2010. Με τηλεσκόπιο, ο δίσκος του πλανήτη είναι μόλις 6 δευτερόλεπτα του τόξου και θα φθάσει στα 14 δευτερόλεπτα τον Ιανουάριο όταν θα βρεθεί σε αντίθεση, όχι ιδιαίτερα λαμπρός.

• Ο Δίας (μέγεθος -2,8, στον Αιγόκερο για αυτό το έτος) έχει ήδη ανατείλει στα νοτιοανατολικά όταν έχει ήδη πέσει το σκοτάδι. Βρίσκεται σε πολύ καλή θέση για παρατήρηση μετά τις 10 μ.μ. Η φαινόμενη διάμετρός του είναι 49 δευτερόλεπτα του τόξου.

• Ο Ουρανός (μέγεθος 5,7, στους Ιχθείς) βρίσκεται ψηλά στα νοτιοανατολικά πριν τις 10 μ.μ.

• Ο Ποσειδώνας (μέγεθος 7,8, στον Αιγόκερο) βρίσκεται 5° μακριά από τον Δία όμως είναι 20.000 φορές πιο αμυδρός απ’ αυτόν.

• Ο Πλούτωνας (μέγεθος 14, στον βορειοδυτικό Τοξότη) βρίσκεται στα νότια νοτιοδυτικά νωρίς το βράδυ.

(c) 2001-2007 'ΠΛΑΝΗΤΑΡΙΟ Θεσσαλονίκης'
Δημήτριος Τσάμπουρας & Σια Ο.Ε.

Έδρα: Πολυτεχνείου 45, Λαδάδικα (4ος όροφος), Τ.Κ.54625 ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
τηλ. 2310-533 902 /2310-541 826
fax. 2310-550 672

Υποκ/μα: Πανεπιστημίου 56 Μέγαρο ΕΡΜΗΣ (2ος όροφ.), Ομόνοια, Τ.Κ. 10678 ΑΘΗΝΑ
τηλ.: 210-3845102
fax.: 210-3842030

http://www.astronomy.gr

Email: planitario@astronomy.gr