αντιμετώπιση μετατραυματικού σοκ

Από: Christina Klissiouni 
Αυτές οι οδηγίες δεν υποκαθιστούν τη θεραπεία, είναι πολύ σημαντικές για την αντιμετώπιση μετατραυματικού σοκ. Ευχαριςτω τον σύλλογο μας για αυτη την ανακοινωςη και την προςπαθεια του να συμβάλλει έμπρακτα.

Αγαπητοί Συνάδελφοι,
ετοιμάστηκε το φυλλάδιο που θα διανεμηθεί με οδηγίες και πληροφορίες για παροχή πρώτων συμβουλευτικών υπηρεσιών προς άτομα που έχουν ανάγκη.

Σας παραθέτουμε το κείμενο του εντύπου:

ΟΔΗΓΙΕΣ για την ΨΥΧΟΣΩΜΑΤΙΚΗ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ του
ΜΕΤΑΤΡΑΥΜΑΤΙΚΟΥ ΣΤΡΕΣ

Οι φυσικές καταστροφές θεωρούνται από τις κύριες αιτίες πρόκλησης μετατραυματικού σοκ (η ψυχοσωματική κατάσταση που ακολουθεί τραυματικές εμπειρίες, οι οποίες προέρχονται από φυσικές ή/και άλλες συνθήκες), σε παιδιά και ενήλικες.
Οι συνέπειες είναι άμεσες και εκδηλώνονται στο σώμα. 
Αν η αρνητική αυτή εμπειρία δεν αντιμετωπιστεί στον κατάλληλο χρόνο, σωματικά, ψυχολογικά και διανοητικά συμπτώματα εμφανίζονται αργότερα. Μάλιστα, συχνά δείχνουν να μην έχουν σχέση με το αρχικό αίτιο.

Γενικά οι καταστροφές προκαλούν πολλαπλά συναισθήματα (θυμό, οργή, θρήνο, πένθος, απελπισία, αγωνία κ.α.). 
Το άτομο μπορεί να “παγώσει” τα συναισθήματα ή να τα καλύψει κάτω από μια στάση λογικών εξηγήσεων και θαρραλέας αντιμετώπισης – μια φυσιολογική άμυνα απέναντι στον πόνο.

Το παρόν φυλλάδιο έχει σαν στόχο την δυνατότητα αναγνώρισης των ψυχοσωματικών εκδηλώσεων του σοκ και την παροχή χρήσιμων πληροφοριών για «πρώτες βοήθειες». Οι οδηγίες που ακολουθούν δεν αποτελούν θεραπεία και δεν αντικαθιστούν την όποια ψυχολογική υποστήριξη από ειδικό ψυχικής υγείας.

Γενικές οδηγίες για τις πρώτες ώρες και ημέρες:
Το ψυχραιμότερο μέλος της οικογενείας και της ομάδας,
που αισθάνεται ότι μπορεί, αναλαμβάνει τον «συντονισμό”. Ο συντονιστής προτρέπει τα υπόλοιπα άτομα (ανάλογα με τις ικανότητες και την ηλικία τους) να αναλάβουν απλά πράγματα: 
π.χ. να βρουν νερό, να κρατήσουν αγκαλιά ένα μικρότερο παιδί, να ταΐσουν το ζωάκι της οικογένειας, να τηλεφωνήσουν σε φίλους και να πουν ότι είναι καλά κ.ο.κ.

Πιθανές «αντιδράσεις που μπορεί να έχετε ή να δείτε στους αγαπημένους σας

• Αποτράβηγμα
• Επαναλαμβανόμενες κινήσεις
• Συνεχές ή διακεκομμένο κλάμα
• «Κρέμασμα» στην αγκαλιά 
• Απλανές βλέμμα ή συγκεντρωμένο σε ένα σημείο
• Συνεχιζόμενες ερωτήσεις, που αποσκοπούν στην δημιουργία αίσθησης ασφάλειας
• Επιθετική συμπεριφορά
• Συμπεριφορά «θάρρους» και περιγραφή των γεγονότων με ένταση
• Συνεχές τρέμουλο
• Συχνές σκέψεις για τον θάνατο και τον πόνο

Μια φυσική καταστροφή μπορεί να έχει σαν συνέπεια:

> Την απώλεια μιας σημαντικής σχέσης: 
Το άτομο δεν γνωρίζει αν οι αγαπημένοι του ζουν, πέθαναν, υποφέρουν, που βρίσκονται κλπ.

> Την απώλεια σημαντικών αντικειμένων: 
Δεν καταστρέφεται μόνο το σπίτι, αλλά προσβάλλονται και οι αναμνήσεις. Το άτομο αναζητά εναγωνίως διάφορα αντικείμενα, τα οποία αντιπροσώπευαν στιγμές οικογενειακές, χαράς, συντροφικότητας, ήταν δώρα από παιδιά, αντικείμενα που τους δημιουργούσαν μια ρουτίνα και τους συνέδεαν με τον χώρο που καταστράφηκε.

> Την απώλεια σωματικών οργάνων: 
Είναι δυνατόν κάποιος να χάσει ένα μάτι, ένα πόδι ή άλλο μέλος του σώματός του από τραυματισμό.

> Την απώλεια της ζωτικής και ψυχικής ενέργειας: 
Αποτέλεσμα είναι η αποθάρρυνση και ακριβώς επειδή η παραμονή στην πραγματικότητα είναι πολύ επώδυνη το άτομο «χάνεται» σε μια εσωτερική/εναλλακτική πραγματικότητα.

> Την απώλεια του περιεχομένου και της καθημερινότητας: 
Ο άνθρωπος χάνει την ασφάλεια της «ρουτίνας» του.

Σε καταστάσεις σοκ, το άτομο είναι δυνατόν είτε να διακόψει την επικοινωνία είτε όχι.

Οι φίλοι και συγγενείς των πληγέντων θα πρέπει να έχουν υπ’ όψιν ότι, οι αγαπημένοι τους έχουν κάθε λόγο να πενθούν και να θρηνούν. Το πένθος είναι μια φυσιολογική διαδικασία, που απαιτεί χρόνο. Η ελεύθερη έκφραση των συναισθημάτων και των σκέψεων, καθώς και η υπενθύμιση περιπτώσεων του παρελθόντος στις οποίες το άτομο είχε ανταπεξέλθει με επιτυχία ενθαρρύνουν και δημιουργούν αίσθηση ελπίδας. 
Σε σωματικό επίπεδο η βαθύτερη αναπνοή, η αίσθηση επαφής των πελμάτων με το έδαφος, η βλεμματική επαφή, το άγγιγμα δίνουν στο άτομο την αναγκαία αίσθηση ασφάλειας, που πιθανόν να έχει απωλέσει και το συνδέουν με το εδώ και τώρα.

Αποφεύγουμε :

± να δίνουμε υποσχέσεις που δεν ξέρουμε αν θα υλοποιηθούν (π.χ. όλα θα πάνε καλά, μη φοβάσαι κλπ.)
± να δίνουμε συμβουλές (π.χ. πρέπει να κάνεις αυτό ή εκείνο - το άτομο καταλαβαίνει ότι, πρέπει να ενεργήσει με τον δικό μας τρόπο, που μπορεί να μην του ταιριάζει)

Και τα δυο πιο πάνω έχουν σαν αποτέλεσμα την αποδυνάμωση του ατόμου.

Ιδιαίτερα για τα παιδιά:

Ακούστε το παιδί
Αποφύγετε να παρηγορήσετε με λόγια όπως «δεν είναι τίποτα θα περάσει»
Αγκαλιάστε το και κρατήστε το σταθερά στην αγκαλιά σας
Αν τρέμει, αφήστε το τρέμουλο να εξελιχθεί 
Μοιραστείτε τον δικό σας φόβο, πόνο, θυμό, αγωνία μαζί του
Δώστε χρόνο: ειδικά στα παιδιά, η έκφραση των
συναισθημάτων είναι διακεκομμένη
Δώστε χώρο στο παιδί να παίξει, να αναπνεύσει βαθιά για την εκτόνωση της έντασής του
Διαβεβαιώστε το ότι μπορεί να εκφραστεί με όποιο τρόπο θέλει.

Για οποιαδήποτε ερώτηση σας μπορείτε να απευθυνθείτε 
στην ΠΕΣΩΨ (Πανελλήνια Ένωση Σωματικής Ψυχοθεραπείας) στο τηλέφωνο: 697 3242540

Μια ομάδα εθελοντών Σωματικών Ψυχοθεραπευτών 
θα είναι στη διάθεση σας για να απαντήσουν στις ερωτήσεις σας και να σας στηρίξουν.

©ΠΕΣΩΨ