Σελήνη ...

ΣΕΛΗΝΗ

Από την Κωνσταντίνα Βλαχοπούλου

Πολλά τραγούδια έρχονται στο μυαλό μας όταν μιλάμε για τη Σελήνη*. Αν δεν σας έρχεται κάτι στο νου, τότε σίγουρα κάποιο ποίημα θα έχετε γράψει κάτω από το επιβλητικό της φως. (ή θα έχετε ατενίσει το πέλαγος ... απολαμβάνοντας την ασημένια ροή ... αλλά και το φυσικό υπερθέαμα που δεν αφήνει κανέναν ανεπηρέαστο).

Είτε λοιπόν λόγω της ποίησης, είτε λόγω κάποιας τρυφερής ενθύμησης, λίγο πολύ όλοι γνωρίζουμε τη δύναμή της. Το σίγουρο είναι ότι η έντονη μαγνητική παρουσία της Σελήνης, μας εξιτάρει τη φαντασία, μας διεγείρει τα συναισθήματα, αλλά παράλληλα την έχουμε συνδέσει με μύθους μέσω αναρίθμητων παραδόσεων.

Φυσικά δεν θα πρέπει να ξεχνάμε ότι επηρεάζει τον κύκλο της γυναίκας, μα και την κίνηση του νερού. Άρα και τα συναισθήματα μας, εφόσον ο άνθρωπος αποτελείται κυρίως από νερό.

Η Σελήνη κατά την αστρολογία, προσδιορίζει αποτυπώνει - συντονίζει τον συναισθηματικό μας κόσμο, την κυοφορία μα και τη θηλυκή μας υπόσταση. Εκπροσωπεί την παγκόσμια μήτρα γέννησης και κυτταρικής μνήμης, τις καταβολές και τις ρίζες, καθώς και τις ψυχικές συγκινήσεις. Σηματοδοτεί τη συνεχή συναισθηματική διακύμανση, την κίνηση και τη ροή μα και την πολυμορφία του θηλυκού. (Η φάσεις της και η κίνησή της γύρω από τη Γή, είναι κάθε 28 με 29 ημέρες).

Αστρολογικώς συνδέεται άμεσα με το υποσυνείδητο, αντλώντας πληροφορίες προς εξυπηρέτηση του συνειδητού. Εκτός από τις κυτταρικές καταβολές, σχετίζεται με την έννοια μητέρα & τροφός. Από τη Σελήνη και τις όψεις της, αντλούμε σπουδαίο υλικό, που μας βοηθά να κατανοήσουμε τα πρώτα 7 χρόνια ενός παιδιού.

Από άποψη συμβολισμού είναι το ήμισυ του παντός. 

Για σκεφτείτε έναν κόσμο δίχως νερό...... Δεν θα υπήρχε ζωή. Και γι αυτό μαζί με τον Ήλιο (που εκπροσωπεί την αρσενική αρχή-πνεύμα), είναι οι βασικές ποιότητες που μας φωτίζουν και μας θρέφουν. Ακόμη κι μείς αν το καλοσκεφτείτε, μέσα από νερό βγαίνουμε, και από 95% περίπου νερό, αποτελούμαστε.

Παρόλα αυτά, εκτός από το μέρος της Σελήνης που μας είναι ορατό, υπάρχουν εκατοντάδες υποθέσεις και θεωρίες, που θέλουν το μυστικό και σκοτεινό μέρος της Σελήνης να πρωταγωνιστεί περισσότερο από το ορατό. Ό κύριος λόγος που συμβαίνει αυτό, (από άποψη συμβολικής σημασίας) είναι οτι αντλεί πληροφοριακό και αρχετυπικό υλικό, απευθείας από τον υποσυνείδητο, ασυνείδητο και υπερσυνείδητο κόσμο. 

Καταγράφει, κατανοεί, και ενυπάρχει μέσω της συναισθηματικής οδού. Αποτυπώνει τις βαθύτερες μας ανάγκες, αλλά και τις καταγεγραμμένες πληροφορίες που πηγάζουν από την οικογενειακή και κυτταρική μας μνήμη.

Ο συμβολισμός της στην αρχαιότητα

Η αλήθεια έχει πάντοτε πολλές όψεις ή εάν όχι πολλές, τουλάχιστον δύο. 

Τη φωτεινή και τη σκοτεινή πλευρά της Σελήνης!

Αν ανατρέξουμε λίγο στην αρχή της ιστορίας και στους αρχαίους χρόνους, 

θα συναντήσουμε τη Σεληνιακή Θεά.

Της αποδίδονται πολλά επίθετα, όπως Αίγλη, Μήνη, Φοίβη, Τιτανίς και αργότερα Εκάτη, Άρτεμις, Ήρα, Πασιφάη. Στην Αρχαία Αθήνα, της προσέφεραν σπονδές καθαρού ύδατος και μικρούς άρτους σε σχήμα ημισελήνου. 

Ιερό της χρώμα είναι το ασημένιο και το λευκό. Ιερό της μέταλλο ο άργυρος. Σύμβολά της, τα κέρατα, ο σεληνιακός μηνίσκος, ο τροχός, ο δίσκος, ο σκύλος κ.α Στη Μυθολογία θεωρείται ερωτική θέα, κυρίως από την πλευρά της ποίησης, των πόθων και των ονείρων. 

Στην ερωτική της μίξη με το Δία, αποκτά την Πανδεία. 

Η Σελήνη σχετίζεται με τον κόσμο των ψυχών (κατά Πλάτωνα).

Κατά τη Μυθολογία, ήτανε κόρη του Τιτάνα Υπερίωνα και της γυναίκας του Θείας θεά της σελήνης. Δεν ήταν μονάχα θεά, αλλά και προσωποποίηση της Σελήνης. ¨Όταν εμφανιζόταν στο στερέωμα, χλόμιαζαν μπροστά της όλα τα άστρα. Το ουράνιο άρμα της, σε αντίθεση με το άρμα του θεού Ήλιου, προχωρούσε αργά στον ουρανό, γιατί το έσερναν μονάχα δυο άλογα (ή ακόμα και αγελάδες). 

Ενδιαφερόταν γι αυτήν ο θεός των δασών Παν, και για να την προσελκύσει μεταμορφώθηκε σε μισό άνθρωπο και μισό κριάρι. Αυτή όμως αγαπούσε τον όμορφο νέο Ενδυμίωνα, τον οποίο ο θεός Ζεύς καταδίκασε σε αιώνιο ύπνο.

Όταν η Σελήνη έφτανε κατά τον νυκτερινό της περίπατο πάνω από τη σπηλιά που κοιμόταν ο Ενδυμίων, κατέβαινε και τον φιλούσε με τις αχτίδες της. Παρόλα αυτά, δεν κατάφερε ποτέ να τον ξυπνήσει. Σύμφωνα με ορισμένους μύθους, ο Ενδυμίων ανταποκρινόταν στην αγάπη της και εκείνη είχε μαζί της πενήντα θυγατέρες (δηλ. πενήντα μήνες που μεσολαβούσαν ανάμεσα στους Ολυμπιακούς αγώνες στην Ήλιδα απ΄όπου καταγόταν).

Η κυριότερη μυθολογική δράση της Σελήνης λοιπόν από ότι βλέπουμε συνέβαινε στο σκοτάδι. Όλες οι σεληνιακές θεές ελέγχουν το πεπρωμένο και υφαίνουν τη μοίρα, και μερικές φορές απεικονίζονται σαν αράχνες στο κέντρο του ιστού τους. Η άτρακτος, η ρόκα, είναι επίσης τα γνωρίσματα τους.

Ο ήλιος και η σελήνη, απεικονιζόμενα μαζί άλλωστε, αντιπροσωπεύουν τον ιερό γάμο ουρανού και γης, βασιλιά και βασίλισσας, χρυσού και αργυρού.

Ακόμα, οι τρεις μέρες του σκότους της σελήνης είναι η περίοδος καθόδου του θνήσκοντος θεού στον κάτω κόσμο.

Ναι, η Πανσέληνος, συμβολίζει την ολότητα, την ολοκλήρωση, την ισχύ και την πνευματική δύναμη. Όμως έχουμε και την ημισέληνο, που είναι πένθιμη και τη φθίνουσα σελήνη που είναι η μοχθηρή, δαιμονική όψη. 

Ο μηνίσκος και η αύξουσα σελήνη, απομένουν να είναι το φως, η ανάπτυξη, η αναπαραγωγή.

Η σελήνη συμβολίζεται κυρίως από το μηνίσκο, ή με τα κέρατα της αγελάδας. Είναι ένα νυκτερινό καράβι, ένα πλοίο του φωτός μεν, που πλέει όμως στη θάλασσα της νύχτας.

Ας θυμηθούμε ότι όλα τα νυχτόβια ζώα, όπως η γάτα και η αλεπού, είναι σεληνιακά. Όπως επίσης και τα ζώα που εμφανίζονται και εξαφανίζονται. Π.χ η αρκούδα που πέφτει σε χειμέρια νάρκη και ξαναεμφανίζεται με ένα νεογέννητο την Άνοιξη. Αλλά κι ότι το κυνήγι της λείας συνήθως γίνεται κάτω από το φως της Σελήνης. Εκεί παραμονεύει ο θηρευτής, μέσα στην καταχνιά του φωτός να θηρέψει το θήραμα.

Σεληνιακό είναι επίσης το σαλιγκάρι, ο λαγός, και το κουνέλι, τα αμφίβια και οτιδήποτε σχετίζεται με τα νερά, τα έλη και τις πλημμύρες. Ζώα που ζουν γενικά σε μία κατάσταση σύγχυσης περιβάλλοντος, συνεχούς αλλαγής, αστάθειας και προσαρμοστικότητας.

Συμβολισμοί άλλων πολιτισμών

Οι σεληνιακές θεότητες είναι συχνά τριαδικές. Συνήθως όμως η Σελήνη αναπαρίσταται σαν θηλυκή δύναμη, Μητέρα θεά. Βασίλισσα του Ουρανού (με τον Ήλιο σαν αρσενική αρχή).

Εξαιρέσεις αποτελούν μερικές αφρικανικές και βορειοαμερικανικές ινδιάνικες φυλές, ο τευτονικός, ωκεανικός, ιαπωνικός συμβολισμός και ο συμβολισμός των Μαορί, όπου η σελήνη είναι η αρσενική γονιμοποιός αρχή.

Είτε αρσενική, είτε θηλυκή, η σελήνη συμβολίζει παντού το ρυθμό του κυκλικού χρόνου, το παγκόσμιο γίγνεσθαι.

Η φάση γέννησης, θανάτου και ανάστασης της σελήνης, συμβολίζουν την αθανασία και την αιωνιότητα, τη συνεχή ανανέωση, τη φώτιση. 

Η σελήνη αντιπροσωπεύει επίσης τη σκοτεινή πλευρά της φύσης, την αόρατη όψη της, την πνευματική όψη του φωτός μέσα στο σκοτάδι.

Συμβολίζει την εσωτερική γνώση, το παράλογο, το διαισθητικό και το υποκειμενικό, την ανθρώπινη λογική (σαν αντανακλώμενο φως από το θεικό Ήλιο). Είναι ο οφθαλμός της νύχτας, όπως ο ήλιος είναι ο οφθαλμός της ημέρας.

Σαν περιοδική αναδημιουργία είναι ο χρόνος και η μέτρηση, αφού ο χρόνος μετριόταν πρώτα με τις σεληνιακές φάσεις.

Ελέγχει παλίρροιες, βροχές, ύδατα, πλημμύρες και εποχές, και ως εκ τούτου τη διάρκεια της ζωής.

Η λατρεία της Σελήνης ή της Λούνας, δεν είχε στον ελληνορωμαϊκό κόσμο μεγάλη σημασία, όπως η λατρεία των θεοτήτων της Σελήνης στην Ανατολή λ.χ του Ναννάρα στους Σουμέριους, του Σιν στους Βαβυλώνιους, του Θόφτου στους Αιγύπτιους κλπ.

Η Σελήνη και η Άρτεμη

Η λατρεία της Σελήνης στον αρχαίο κόσμο δεν ήταν συχνά διακριτή. Κάποτε συγχωνευόταν με τη λατρεία της Άρτεμης, και αργότερα της Εκάτης. Οι Έλληνες (σε αντίθεση με τους Ρωμαίους αναφορικά με τη Λούνα) δεν της έχτιζαν ιδιαίτερους ναούς.

Το γνωστότερο άγαλμα της Σελήνης βρίσκεται στο μουσείο του Βατικανού. Είναι ρωμαϊκό αντίγραφο πρωτότυπου του 3ου αιώνα που για πολύ καιρό από λάθος, θεωρούνταν άγαλμα της Άρτεμης.

Ανάγλυφο με παράσταση της Σελήνης, (180 – 160 π.χ) διατηρήθηκε στο βωμό του Δία στην Πέργαμο (που σήμερα βρίσκεται στα Κρατικά Μουσεία του Βερολίνου).

Η Σελήνη στόλιζε και το ανατολικό αέτωμα του Παρθενώνα. Βρέθηκε όμως μονάχα θραύσμα του κεφαλιού του αλόγου της (που σήμερα βρίσκεται στο Βρετανικό Μουσείο).

Στις παραστάσεις όμως από τους μύθους για τον Ενδυμίωνα, οι αρχαίοι καλλιτέχνες, αν και σε μικρότερο βαθμό απ ότι οι καλλιτέχνες των νεότερων χρόνων, την αντικαθιστούσαν συχνά με την Άρτεμη. Ανάμεσα στις εξαιρέσεις είναι ο πίνακας Σελήνη από το δάσκαλο του Ραφαήλ, Πιέτρο Περουτζίνο (γύρω στο 1500, που βρίσκεται σήμερα στην Ακαδημία της Φλωρεντίας) και ο πίνακας του Χ. Θόμα, Σελήνη και Ενδυμίων του 1900 (στο Κρατικό Μουσείο του Κρέφελντ).

Αστρολογικές ιδιότητες της Σελήνης

Σύμφωνα με τις Αστρολογικές αρχές, οι βασικές λέξεις κλειδιά που συμβολίζουν την έννοια της Σελήνης σε ένα γενέθλιο χάρτη είναι οι εξής:

Εσωστρέφεια, Ταλάντωση, Φαντασία, Καμπύλωση, Δεκτικότητα, Αντανάκλαση, Αντιστροφή, Στρέβλωση, Αρνητικό Πόλωση, Αρνητικό φορτίο, Προσκόλληση, Απομνημόνευση, Ευπλασία, Απόκλιση, Εθισμός, Ψυχή, Διακύμανση, Αποθήκευση, Κάμψη, Μεταφορά, Μητέρα, Μνήμη, Κυοφορία, Ασφάλεια – Ανασφάλεια.

Όταν η σελήνη έρχεται σε επαφή (συνέργεια) με τους πλανήτες, μπορεί να φέρει τα εξής αποτελέσματα: Με τον Ήλιο = ολοκλήρωση, με τον Ερμή = αναζήτηση, με την Αφροδίτη = αποδοχή, με τον Άρη = υπερκινητικότητα, με το Δία = ευσυγκίνητα ή υπερβολικά συναισθήματα, με τον Κρόνο= μοναχικότητα, με το Χείρωνα = εκτίμηση αναγκών, με τον Ουρανό = αναζήτηση, με τον Ποσειδώνα = παθητικότητα και με τον Πλούτωνα = συγκέντρωση μυστικών.

*Η Σελήνη έχει αντικαταστήσει την αρχαία ονομασία για το φεγγάρι μήνη & μηνός ΄΄μήνας΄΄

-Το άρθρο έχει δημοσιευθεί στο περιοδικό New Age Astrology τεύχος 7.

Από την Κωνσταντίνα Βλαχοπούλου

Βιβλιογραφία:

Allcroft A.H. The Circle and the Cross

Alviella, Goblet d' The Migration of Symbols

Bailey, H The Lost Language of Symbolism

Bowra, C. M. The Heritage of Symbolism

Larousse, New Encyclopaedia of Mythology

Collins, A. H. Symbolism of Animals