O Oυρανός και οι Πλανήτες από 15 έως 21 Ιουλίου

Ο ΟΥΡΑΝΟΣ ΚΑΙ ΟΙ ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΑΥΤΗΝ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ
(Επιμέλεια: Αντώνης Παντελίδης) 

Δευτέρα, 15 Ιουλίου

• Πρώτο τέταρτο της σελήνης στις 6:20 π.μ. της Τρίτης.

• Κοιτάξτε κοντά στη σελήνη απόψε και θα δείτε τον Στάχυ περίπου 5 μοίρες πάνω και στα αριστερά της. Ο Κρόνος λάμπει πιο ψηλά και στα αριστερά των δύο. (Στην Χαβάη και κεντρική και βόρεια Αμερική, θα έχουμε απόκρυψη του Στάχυ από την σελήνη).

Τρίτη, 16 Ιουλίου

• Η σελήνη κινείται περίπου 12° σε σχέση με τα αστέρια κάθε μέρα. Αυτό το βράδυ λάμπει κάτω από τον 
• Κρόνο. Ο Στάχυς βρίσκεται στα δεξιά τους.

• Μπορείτε να χρησιμοποιήσετε τον λαμπρό Δία ως οδηγό για τον εντοπισμό του Άρη όλη αυτή την εβδομάδα. Αυτό το πρωί, ο κόκκινος πλανήτης στέκεται 3° πάνω και λίγο δεξιά του Δία. Με μέγεθος 1,6, ο Άρης εμφανίζεται 25 φορές αμυδρότερος από το γείτονά του. Εάν κοιτάξετε προσεκτικά με κιάλια, σήμερα ή αύριο το πρωί, ίσως θα μπορέσετε να δείτε το ανοιχτό σμήνος M35 στα βόρεια του Άρη. Δυστυχώς, το χαμηλό ύψος του αντικειμένου και το πρωινό  λυκόφως  καθιστούν δύσκολη την θέαση αυτής της συνόδου.

Τετάρτη, 17 Ιουλίου 

• Το φεγγάρι βρίσκεται στο κέντρο του Ζυγού αυτό το βράδυ, ανάμεσα στον Κρόνο, στα δεξιά του και τα αστέρια του πάνω μέρους του Σκορπιού, στα αριστερά του.

• Ο κομήτης  PANSTARRS (C/2011 L4) έχει μέγεθος 11 αυτή την εβδομάδα. Θα χρειαστείτε ένα αρκετά μεγάλο τηλεσκόπιο για να τον εντοπίσετε στο ταξίδι του στο εξωτερικό μέρος του ηλιακού συστήματος. Ευτυχώς,παραμένει ορατός όλο το βράδυ για παρατηρητές στο βόρειο ημισφαίριο. Απόψε, ο κομήτης βρίσκεται στο ίδιο πεδίο με τον 11ου μεγέθους γαλαξία NGC 5678. Μεγεθύνσεις μέχρι 100 Χ ή περισσότερο θα σας δώσουν αρκετό κοντράστ για να συγκρίνετε το σχήμα και τη δομή των δύο αντικειμένων.

Πέμπτη, 18 Ιουλίου

• Κάτω και αριστερά της σελήνης (σε αύξουσα φάση) αυτό το βράδυ είναι ο υπερ-γίγαντας Αντάρης. Κοντά εκεί βρίσκονται και άλλα αστέρια του πάνω μέρους του Σκορπιού.

• Ο 10ου μεγέθους αστεροειδής 6 Ήβη παραμένει στον Όφη αυτή την εβδομάδα, λίγο μακριά από το αστέρι μ του Όφη που έχει μέγεθος 3,5. Χρησιμοποιώντας ένα 4-ιντσών ή μεγαλύτερο τηλεσκόπιο και ένα προσοφθάλμιο χαμηλής μεγέθυνσης, ξεκινήστε από το μ και στη συνέχεια πηγαίνετε περίπου 2° βόρεια-βορειοδυτικά του 5ου μεγέθους αστέρα  25 του Όφη. Απόψε, η Ήβη βρίσκεται 0,5 ° δυτικά απ’ αυτό το αστέρι. Για να επιβεβαιώσετε ότι την έχετε βρει, κάντε ένα πρόχειρο σκίτσο του αστρικού πεδίου  και  επιστρέψτε στο ίδιο πεδίο, ένα ή δύο βράδια αργότερα. Η κουκίδα που έχει κινηθεί είναι ο αστεροειδής.
• 
  
• 
  
  
  
  

Παρασκευή, 19 Ιουλίου 

• Η Αφροδίτη βρίσκεται χαμηλά στα δυτικά λίγο μετά το ηλιοβασίλεμα όλη την εβδομάδα. Ο λαμπρός πλανήτης λάμπει με μέγεθος -3.9 και εμφανίζεται περίπου 10 ° πάνω από τον ορίζοντα 30 λεπτά μετά τη δύση του ηλίου. Με τηλεσκόπιο, θα δείτε έναν δίσκο που εκτείνεται στα 12" και είναι φωτισμένος κατά 85%.

Σάββατο, 20 Ιουλίου 

• Πάνω και αριστερά της σελήνης είναι ο Αλτάιρ, το λαμπρό μάτι του Αετού. Πιο κοντά, στα δεξιά της σελήνης, είναι ο Αντάρης, η φλογισμένη καρδιά του Σκορπιού.

• Απολαύστε τη θέα του όμορφου αστερισμού του Σκορπιού, στο καλύτερό του στο νότιο ουρανό. Η ουρά που μοιάζει σαν «αγκίστρι» που τελειώνει με ένα εντυπωσιακό ζευγάρι αστέρων 0,6 της μοίρας μακριά, 17 μοίρες κάτω και στα αριστερά του Αντάρη. Με κιάλια θα εντοπίσετε ένα ζευγάρι ανοιχτών αστρικών σμηνών, γνωστών σαν Μ7 και M6, ονόματα που τους δόθηκαν από τον διάσημο Γάλλο αστρονόμο Charles Messier που τα καταχώρησε στον περίφημο κατάλογό του τον 18ο αιώνα. Τα σμήνη απέχουν 4 μοίρες και με κάθε σμήνος να είναι 5 μοίρες πάνω και στα αριστερά του τέλους της ουράς. Ακολουθήστε τον γαλαξία από την ουρά του σκορπιού  προς τα πάνω μετά την «τσαγιέρα» και μέσω του θερινού τριγώνου που βρίσκεται ψηλά πάνω στην ανατολή. 

Κυριακή, 21 Ιουλίου 

• Η Αφροδίτη συναντά το πιο λαμπρό αστέρι του Λέοντα, τον 1ου μεγέθους Βασιλίσκο (Regulus),καθώς πέφτει το σκοτάδι. Ο πλανήτης φαίνεται 1,2° βόρεια (πάνω δεξιά) από το αστέρι και λάμπει με φωτεινότητα 100 φορές πιο μεγάλη! Με ένα ζευγάρι κιάλια θα έχετε την καλύτερη θέαση. Ο Δίας και ο Άρης κάνουν ένα ζευγάρι, ακόμα πιο κοντι
• νό, πριν το αυριανό ξημέρωμα.
• 
  
  

• Το φεγγάρι φτάνει σε περίγειο, το πιο κοντινό σημείο από τη Γη, στην τροχιά του γύρω απ’ αυτήν. Θα βρίσκεται 358.401 χιλιόμετρα μακριά μας.

• Θέλετε να γίνετε καλύτερος ερασιτέχνης αστρονόμος; Μάθετε τη θέση των αστερισμών με βάση τα πιο λαμπρά αστέρια τους και τους σχηματισμούς τους. Αυτό είναι το κλειδί για να εντοπίσετε και τα διάφορα αντικείμενα από το βαθύ ουρανό με κιάλια ή με τηλεσκόπιο. Ένας πολύ χρήσιμος οδηγός για εύκολο εντοπισμό των αστερισμών σε όλο τον ουρανό είναι το βιβλίο The Monthly Sky Guide (εκδόσειςΠΛΑΝΗΤΑΡΙΟ Θεσσαλονίκης).

• Μπορεί ένα αυτοματοποιημένο τηλεσκόπιο να αντικαταστήσει τους αστροχάρτες; Όπως ο Terence Dickinson και ο Alan Dyer λένε στο Backyard Astronomer's Guide:  "Δεν μπορεί κανείς να εκτιμήσει πλήρως το σύμπαν, αν δεν αναπτύξει την ικανότητα να βρίσκει πράγματα στον ουρανό και αν δεν κατανοεί τις ουράνιες κινήσεις. Αυτή η γνώση κατακτάται μόνο όταν κάποιος αφιερώνει χρόνο κάτω από τα αστέρια με φιλομάθεια και με έναν αστροχάρτη στα χέρια." Χωρίς αυτά, "Ο ουρανός ποτέ δεν γίνεται ένα φιλικό μέρος."
• 
  

Για τους περισσότερους ερασιτέχνες, η Κασσιόπη είναι ο δεύτερος πιο εύκολα αναγνωρίσιμος αστερισμός στον ουρανό του βορείου ημισφαιρίου. Κοιτάξτε για το γνωστό σχήμα ‘ W ‘, που αναρριχάται σιγά-σιγά από τον βορειανατολικό ουρανό αφού έχει βραδιάσει. Η Κασσιόπη μοιάζει σε φωτεινότητα με την γνωστή κατσαρόλα της Μεγάλης Άρκτου αλλά έχει μικρότερο μήκος. Το αστέρι στο πιο δεξιό άκρο του σχήματος W ονομάζεται Caphπου στα Αραβικά σημαίνει «βαμμένο χέρι». Ο αστέρας Caph βρίσκεται σχεδόν πάνω από το σημείο μηδέν των ουράνιων συντεταγμένων. Συγκρίνοντας την θέση αυτή του αστεριού σε σχέση με τον Πολικό, ο προχωρημένος ερασιτέχνης μπορεί να υπολογίσει την αστρική ώρα, δηλαδή, τον προσανατολισμό του ουρανού εκείνη την χρονική στιγμή. (Φωτογραφία: Αντώνης Παντελίδης)

• Θέλετε να μυηθείτε στο χώρο της αστροφωτογραφίας; Συμβουλευθείτε το βιβλίοΑστροφωτογραφία (εκδόσεις ΠΛΑΝΗΤΑΡΙΟ Θεσσαλονίκης) και αποκτήστε τις κατάλληλες γνώσεις για να φωτογραφίσετε το ηλιακό μας σύστημα και πέρα από αυτό).

ΟΙ ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ

• Για καθημερινή ενημέρωση σχετικά με την ηλιακή δραστηριότητα, επισκεφτείτε τον δικτυακό τόπο:www.spaceweather.com.

• Ο Κρόνος είναι κοντά σε «τετραγωνισμό»  αυτό τον μήνα και τον Αύγουστο (90° ανατολικά του Ήλιου). Τότε είναι που η σφαίρα του πλανήτη ρίχνει την πιο πλατιά σκιά στους πίσω δακτύλιους, όπως φαίνεται από τη Γη. Αυτή είναι η μαύρη ζώνη στους δακτύλιους λίγο έξω από τη σφαίρα, κάτω και στα δεξιά από το κέντρο της (βορειοανατολικά, σε ουράνιο προσανατολισμό). Εντωμεταξύ, οι δακτύλιοι ρίχνουν τώρα μια σχεδόν όμοια εμφανή σκιά πάνω στη σφαίρα του. Αυτό είναι το μαύρο πλαίσιο πάνω από τους δακτύλιους (ο νότος είναι προς τα πάνω). Και τα δύο δημιουργούν την αίσθηση της 3-D εμφάνισης του Κρόνου με τηλεσκόπιο. Η γκρίζα ζώνη πάνω στη σφαίρα μόλις μέσα στους δακτύλιους είναι ο ημιδιαφανής δακτύλιος C, το αραιό "Crepe Ring".
• 
  
  
  Ο Damian Peach  έβγαλε αυτή την καταπληκτική φωτογραφία του Κρόνου με εξαιρετικό «seeing» στις 8 Ιουλίου.  

• Ο Ερμής έχει χαθεί στο φως της ανατολής του ήλιου.

• Η Αφροδίτη (μέγεθος -3,9) βρίσκεται χαμηλά στα δυτικά-βορειοδυτικά στο βραδινό λυκόφως. Με τηλεσκόπιο είναι ακόμα μικρή (12 δευτερόλεπτα του τόξου). Είναι σε φάση gibbous (φωτισμένη κατά 87%). Όμως, για το υπόλοιπο του έτους, μεγαλώνει σε φαινόμενο μέγεθος  αλλά μικραίνει στη φάση της μέχρις ότου να γίνει ένας μακρύς, πολύ λεπτός μηνίσκος.

• Ο  Άρης και ο Δίας είναι χαμηλά στα ανατολικά- βορειοανατολικά νωρίς στο φως του λυκαυγούς. Ο Δίας, με μέγεθος -1,9, είναι κατά πολύ ο πιο λαμπρός των δύο. Πάνω και στα δεξιά του είναι ο Άρης, με μέγεθος + 1,6. Οι δύο πλανήτες θα βρεθούν σε κοντινή σύνοδο, μόλις ¾ της μοίρας μακριά, το πρωί της 22ας Ιουλίου.

• Ο Κρόνος (μέγεθος +0,6 στην Παρθένο) λάμπει στο νοτιοδυτικό ουρανό όταν θα έχει βραδιάσει. Βρίσκεται πάνω αριστερά του Στάχυ. Στα αριστερά του Κρόνου είναι ο α του Ζυγού. Μόλις ½° πάνω από τον Κρόνο είναι ο αμυδρός κ της Παρθένου, με μέγεθος 4,3.

• Ο Ουρανός (μέγεθος 5.8, στους Ιχθείς) και ο Ποσειδώνας (μέγεθος 7,9, στον Υδροχόο) είναι ψηλά στα νοτιοανατολικά και νότια, αντίστοιχα, πριν αρχίσει το λυκαυγές. Χρησιμοποιήστε τους χάρτες για τον εντοπισμό των δύο πλανητών εδώ: http://media.skyandtelescope.com/documents/Uranus-Neptune-2013.pdf

http://www.astronomy.gr