ΓΕΝΙΚΕΣ Ο∆ΗΓΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΩΝ ∆ΑΚΡΥΓΟΝΩΝ

 

ΓΕΝΙΚΕΣ Ο∆ΗΓΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΩΝ ∆ΑΚΡΥΓΟΝΩΝ*

1. ΠΟΥ ∆ΡΟΥΝ ΚΑΙ ΤΙ ΠΡΟΚΑΛΟΥΝ ΤΑ ∆ΑΚΡΥΓΟΝΑ

Το κυριότερο δακρυγόνο αέριο που χρησιµοποιείται στην ελλάδα είναι το CS. Αυτό περιέχουν και οι χειροβοµβίδες και τα ψεκαστήρια. Η κύρια χρήση του είναι στην αντιµετώπιση διαδηλώσεων και εξεγέρσεων στις φυλακές, σαν µέσο εξουδετέρωσης. Σε πολύ µικρές ποσότητες το CS έχει απλά µια ερεθιστική µυρωδιά. Σε µεγαλύτερες ποσότητες τα µάτια κλείνουν ανεξέλεγκτα, καίγονται και δακρύζουν ασταµάτητα. Η µύτη καίγεται και τρέχει και το υγρό δέρµα νιώθει έντονα καψίµατα.

Προκαλείται έντονος βήχας και ασφυξία στο λαιµό και το θώρακα. Συχνά παρατηρείται ζαλάδα ή ναυτία. Σε πολύ µεγάλες δόσεις προκαλούνται επικίνδυνα εγκαύµατα στο δέρµα και εκτεταµένη καταστροφή των ιστών, ενώ η άµεση επαφή µε τα µάτια µπορεί να οδηγήσει σε καταστροφή του κερατοειδούς. Προκαλούνται προβλήµατα στο γαστρεντερικό σύστηµα και φλεγµονές στο δέρµα και το αναπνευστικό σύστηµα. Τα άτοµα που πάσχουν από άσθµα ή υπέρταση µπορεί να αντιµετωπίσουν πολύ σοβαρότερα προβλήµατα και να χρειαστεί η άµεση εισαγωγή τους σε νοσοκοµείο.

Όλα τα αποτελέσµατα παρουσιάζονται 20 µε 60 δευτερόλεπτα µετά τη ρίψη του δακρυγόνου και διαρκούν από 10 έως 30 λεπτά από τη στιγµή που µετακινούµαστε σε καθαρή ατµόσφαιρα. Το ψεκαστήρι αδειάζει µε συνεχή χρήση 16 δευτερολέπτων, φτάνει αµέσως σε απόσταση 20-30 µέτρων και το δακρυγόνο διαχέεται σε απόσταση 200-300 µέτρων. ∆εν επηρεάζεται από τη βροχή (έτσι λένε) ή τη θερµοκρασία της ατµόσφαιρας (εµείς ξέρουµε ότι το δροσερό νερό σε 15 λεπτά έχει εξουδετερώσει τη µισή δράση του δακρυγόνου).

Η ευαισθησία στα δακρυγόνα διαφέρει από άτοµο σε άτοµο. Εξαρτάται από τη συναισθηµατική κατάσταση, τη νευρικότητα, τη φυσική δραστηριότητα, τη θερµοκρασία και την υγρασία του σώµατος. Όσο πιο θερµό και υγρό είναι το σώµα, τόσο µεγαλύτερη η δράση των δακρυγόνων.

2. ΣΤΟΙΧΕΙΩ∆Η ΜΕΤΡΑ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΣΕ ΟΛΕΣ ΤΙΣ ΠΕΡΙΠΤΩΣΕΙΣ Α. ΣΩΜΑ

Προληπτικά:

Πριν ξεκινήσουµε από το σπίτι, επιβάλλεται να έχει προηγηθεί ένα καλό µπάνιο, ώστε να αποµακρυνθούν από το σώµα ακόµα και τα ίχνη λιπαρότητας, και να µειωθεί η δυνατότητα του σώµατος να ιδρώνει.

Επιβάλλονται τα µακριά ρούχα για να αποφευχθούν τα εγκαύµατα ή απλά ο πόνος που προκαλεί το κάψιµο στο δέρµα. Καλό είναι να αποφεύγονται τα συνθετικά ρούχα (για παράδειγµα ο µπουφάν flying) γιατί απορροφούν µεγάλη ποσότητα χηµικών και ενισχύουν τον ιδρώτα, που βοηθά τα δακρυγόνα στη δράση τους και γίνεται πιο έντονο το κάψιµο. Να προτιµούνται τα βαµβακερά υφάσµατα (κολεγιακά, φούτερ, τζην, βαµβακερές φόρµες, τα δερµάτινα µπουφάν δεν είναι πρόβληµα αλλά µόνο σε πολύ κρύο καιρό).

Σε περίπτωση έκθεσης σε δακρυγόνα, τα ρούχα πρέπει να αλλάζουν µε την πρώτη ευκαιρία και να µπαίνουν αµέσως σε νερό µε πολύ σαπούνι ή σε διάλυµα σόδας (ακολουθούν οδηγίες για την παρασκευή του διαλύµατος σόδας) για τουλάχιστον 15 λεπτά. Έπειτα µπορούν να πλυθούν κανονικά.

Β. ΛΑΙΜΟΣ ΚΑΙ ΠΡΟΣΩΠΟ

Οι πιο ευαίσθητες περιοχές είναι αυτές του λαιµού και του προσώπου, οι οποίες είναι συνήθως και οι πιο εκτεθειµένες στα δακρυγόνα. ΤΟ χηµικό αέριο εκµεταλλεύεται την υγρασία του σώµατος στα σηµεία αυτά (λιπαρότητα δέρµατος και ιδρώτας) για να δράσει.

Προληπτικά:

Πριν από οποιοδήποτε άλλο µέσο προστασίας, ο λαιµός και το πρόσωπο πρέπει να πλένονται πολύ καλά (αφήνοντας πυκνό διάλυµα σαπουνιού πάνω στο δέρµα για ένα δίλεπτο) µε ένα πολύ αλκαλικό στερεό σαπούνι. Το πλύσιµο πρέπει να γίνει πριν ξεκινήσουµε για την πορεία. Το πλύσιµο αυτό βοηθάει στην αποµάκρυνση οποιουδήποτε ίχνους λιπαρότητας από το δέρµα του λαιµού και του

 

προσώπου. Αυτό είναι απαραίτητο να γίνει γιατί τα λιπαρά συστατικά βοηθούν το δακρυγόνο να απορροφηθεί και να δράσει για τα καλά στο δέρµα.

Για το λόγο αυτό δεν πρέπει να µπαίνει και οποιαδήποτε λιπαρή κρέµα στο δέρµα ή τα χείλη, όπως για παράδειγµα βαζελίνη, liposan ή µακιγιάζ. Η βαζελίνη µπορεί να χρησιµοποιήθηκε στο παρελθόν σαν άµυνα απέναντι στα δακρυγόνα, αλλά τότε ο τύπος των δακρυγόνων ήταν εντελώς διαφορετικός. Σήµερα η βαζελίνη και τα λεµόνια είναι καταστρεπτικά για το δέρµα. Για να διατηρηθεί το δέρµα ξηρό, αναγκαίο είναι να χρησιµοποιηθεί στο πρόσωπο παιδική πούδρα µετά το πλύσιµο και το στέγνωµα του δέρµατος.

Επειδή οι παιδικές πούδρες είναι πολύ άσπρες και µπορεί να µοιάζουµε µε ζόµπι, εναλλακτικά µπορεί να χρησιµοποιηθεί µια πούδρα για µακιγιάζ (αυτές που κυκλοφορούν σε κουτί µε καθρεφτάκι). Μια ποσότητα πούδρας ή το κουτάκι µε το καθρεφτάκι πρέπει να τα έχουµε µαζί µας για να τα χρησιµοποιούµε όποτε, στη διάρκεια της πορείας νιώθουµε το δέρµα µας στο πρόσωπο υγρό ή λιπαρό. Πρέπει δηλαδή να έχουµε µαζί µας είτε ένα σακουλάκι το οποίο θα περιέχει πούδρα και ένα βαµβάκι εµποτισµένο στην πούδρα, είτε το κουτάκι των καλλυντικών. Στο πρόσωπο πρέπει να απλώνεται οµοιόµορφα µεγάλη ποσότητα πούδρας και να µένει για ένα δίλεπτο πριν σκουπιστεί ή να µην σκουπίζεται καθόλου. Πρέπει να απλώνεται και στα φρύδια ή τα γένια, αν και µάλλον οι περιοχές µε τρίχες θα έχουν πρόβληµα στο άπλωµα.

Η ξηρότητα που δηµιουργεί η πούδρα είναι σωτήρια για το πρόσωπο σε περίπτωση που "φάµε" δακρυγόνα από µικρή απόσταση. Γενικά τα βαµβακερά υφάσµατα βοηθούν στο να αποφεύγεται η άµεση επαφή του δέρµατος µε τα χηµικά και να µειώνεται η αίσθηση του καψίµατος. Για το λόγο αυτό καλά είναι ο λαιµός να είναι τυλιγµένος µε ένα µεγάλο βαµβακερό µαντήλι ή ύφασµα µε πυκνή ύφανση, το οποίο µπορεί να χρησιµοποιηθεί πάνω στο πρόσωπο σε περίπτωση ρίψης δακρυγόνων. Αν συµβεί αυτό, το µαντήλι πρέπει να αλλαχθεί µια δυο φορές (ανάλογα µε την ώρα που θα "τρώµε" χηµικά και ανάλογα µε την ποσότητά τους) µε ένα φρέσκο, γιατί αν απορροφήσει µεγάλη ποσότητα δακρυγόνων, το αποτέλεσµά του θα είναι πολύ άσχηµο για το δέρµα και για την αναπνοή. Άρα πρέπει να έχουµε µαζί µας τρία µαντήλια, ένα στο λαιµό και δύο εφεδρικά. Τα µαντήλια αν βραχούν για κάποιο λόγο, πρέπει να αλλαχτούν αµέσως. ∆ιαφορετικά απορροφούν χηµικά και υπάρχει µεγάλη πιθανότητα να λιποθυµήσουµε απότοµα.

Γ. ΜΑΤΙΑ

Όσοι φορούν φακούς επαφής, καλό είναι στις πορείες να τους αντικαθιστούν µε γυαλιά, τα οποία πρέπει να τα στηρίζουν µε µια αθλητική κορδέλα (αυτό ισχύει γενικά για όσους φορούν γυαλιά, ανεξάρτητα από τα δακρυγόνα). Εάν φοράµε φακούς επαφής, µπορεί οι χηµικές ουσίες να συσσωρευτούν στην περιφέρεια της επαφής του φακού µε το µάτι, επειδή εκεί µαζεύονται περισσότερα υγρά και να προκληθεί σοβαρότατο έγκαυµα στο µάτι, που µπορεί να είναι και ανεπανόρθωτο.

Αν αποφασίσουµε ότι θέλουµε οπωσδήποτε να προφυλάξουµε τα µάτια µας, η µόνη λύση προς το παρόν είναι τα γυαλιά κολύµβησης. Αυτά πρέπει να είναι καλής ποιότητας, µε µαλακό πλαστικό στα σηµεία επαφής µε το πρόσωπο ώστε να εφαρµόζουν αεροστεγώς. Γυαλιά πρέπει να χρησιµοποιούν έτσι κι αλλιώς όσοι έχουν οποιουδήποτε είδους αλλεργία στα µάτια.

ΜΕΓΑΛΗ ΠΡΟΣΟΧΗ:

Μεταξύ των γυαλιών και των µατιών µπορεί να δηµιουργηθεί κατάσταση υποπίεσης, ειδικά αν τα φοράµε πολύ ώρα ή αν για κάποιο λόγο δεχτούµε χτύπηµα στα µάτια. Αυτό σηµαίνει ότι αν προσπαθήσουµε να τα βγάλουµε ή αν νιώσουµε τα µάτια να πιέζονται και επιχειρήσουµε να τα διορθώσουµε για να µην µας ενοχλούν, η κίνηση αυτή δεν πρέπει να γίνει απότοµα γιατί ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΜΑΣ ΒΓΕΙ ΤΟ ΜΑΤΙ!!! (ιατρικά λέγεται αποκόλληση). Τι κάνουµε λοιπόν: πιάνουµε µε δυο δάχτυλα µια ελαστική άκρη από τα γυαλιά κάτω από το µάτι και πάνω από το µάγουλο. Την ανασηκώνουµε ελαφρά, έτσι ώστε να καταλάβουµε ότι µπήκε λίγος αέρας. Μόνο µετά από αυτή την κίνηση είµαστε έτοιµοι να αφαιρέσουµε ή να διορθώσουµε τα γυαλιά.

Καλό είναι να γίνουν µερικές πρόβες πριν τα γυαλιά αυτά χρησιµοποιηθούν στην πράξη. Επειδή πάντα τα γυαλιά µετά από κάποια ώρα χρήσης θαµπώνουν, καλό είναι να προµηθευτούµε ένα ειδικό αντιθαµβωτικό σπρέι σιλικόνης (από το µαγαζί µε αθλητικά είδη που θα πάρουµε τα γυαλιά) και να ψεκάσουµε τα γυαλιά µας σύµφωνα µε τις οδηγίες.

ΠΛΥΣΕΙΣ ΣΤΑ ΜΑΤΙΑ

Βάλε το πάσχον άτοµο να καθίσει ή να ξαπλώσει µε το κεφάλι γερµένο προς τα πίσω. Άνοιξε προσεκτικά τα βλέφαρα του µατιού και ξέπλυνέ το µε αποστειρωµένο νερό ή φυσιολογικό ορό (NaC 0,9%). Επανέλαβε την ίδια διαδικασία και στο άλλο µάτι. Έλεγξε αν έχουν πλυθεί καλά και οι δύο επιφάνειες των βλεφάρων. Αν το µάτι είναι κλεισµένο σφιχτά λόγω σπασµού ή πόνου, ίσως χρειαστεί να ανοίξεις τα βλέφαρα µε δύναµη αλλά µαλακά.

∆. ΓΑΣΤΡΕΝΤΕΡΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ: Οι αντιδράσεις είναι συνήθως ήπιες: εµετός και διάρροια.

ΚΕΝΤΡΙΚΟ ΝΕΥΡΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ: Πονοκέφαλος, ζαλάδα, σπάνια σπασµοί.

ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ: Μπορεί να εµφανισθεί υπέρταση (ειδικά σε όσους έχουν αντίστοιχο ιστορικό).

∆ΕΡΜΑ: Η άµεση έκθεση στο αέριο µπορεί να προκαλέσει εγκαύµατα και κορτιζονούχες αλοιφές είναι αναγκαίες. Σε περίπτωση που έχεις σκοπό να αποµακρύνεις τα οβίδια δακρυγόνου µε τα χέρια πρέπει να φοράς πολύ χοντρά γάντια, γιατί αυτά κατά την εκτόξευση θερµαίνονται πολύ και µπορούν να προκαλέσουν σοβαρά εγκαύµατα.

Ε. ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ

ΜΥΤΗ: ρινόρροια, κάψιµο

ΚΑΤΩΤΕΡΟ ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ: Η έκθεση στο δακρυγόνο µπορεί να προκαλέσει βήχα, αίσθηµα καύσου, τοπικό οίδηµα που µπορεί να προκαλέσει βρογχόσπασµο (σφύριγµα στην αναπνοή), κάτι που είναι πιο πιθανό και πιο επικίνδυνο αν πάσχει κάποιος/α από νόσηµα αναπνευστικό, κυρίως άσθµα.

Ο ψεκασµός µε το παρασκεύασµα της σόδας (βλέπε παρακάτω) θα βοηθήσει, αλλά σε περίπτωση βρογχόσπασµου θα χρειασθεί η χρήση βρογχοδιασταλτικών όπως το aerolin, dracanyl κλπ που αν κάποιος/α πάσχει από άσθα, χρόνια αποφρακτική πνευµονοπάθεια ή αλλεργία πρέπει οπωσδήποτε να 'χει µαζί του (ΠΡΟΣΟΧΗ!: µη χρησιµοποιείς τα βρογχοδιασταλτικά σε περιοχή µε µεγάλη συγκέντρωση δακρυγόνων στην ατµόσφαιρα). Σε περίπτωση έντονου προβλήµατος (µεγάλη δύσπνοια και έντονο σφύριγµα στην αναπνοή) πρέπει να πάει κανείς στο νοσοκοµείο.

Μάσκες ενεργού άνθρακα:

Αυτή είναι µια απλή µάσκα µε ψήγµατα ενεργού άνθρακα και βρίσκεται όπου πουλιούνται βιοµηχανικά είδη. Τη φοράµε όταν δούµε τους µπάτσους να φοράνε τις δικές τους. Αντίστοιχες φορούν και αυτοί. Έχουν προβλήµατα µε τις µάσκες τους όπως κι εµείς: δυσκολεύονται στην αναπνοή και την κίνηση και δεν έχουν καλή εικόνα - ειδικά όταν υπάρχει ο καπνός των δακρυγόνων. Αυτό σηµαίνει πως όταν πετάνε δακρυγόνα επιδιώκουν ταυτόχρονα να αποµακρύνονται από εκεί όπου η συγκέντρωση του φαρµάκου είναι µεγάλη και εποµένως δεν µπορούν να επιτεθούν αµέσως.

Επιπλέον φορούν στολές που τους καθιστούν ιδιαίτερα δυσκίνητους. Αυτά όλα είναι πλεονεκτήµατα για µας.

Σε περίπτωση έκθεσης σε δακρυγόνα: ∆εν πρέπει να ξεχνάµε ότι ώσπου να δράσουν για τα καλά τα δακρυγόνα έχουµε περιθώριο 20 ολόκληρα δευτερόλεπτα για να αντιδράσουµε. Αυτό βέβαια ισχύει στην περίπτωση που δεν µας ρίχνουν οι έλληνες µπάτσοι το ψεκαστήρι απευθείας στη µούρη. Αυτό σηµαίνει ότι προλαβαίνουµε να φορέσουµε τα γυαλιά αν είναι απαραίτητο αν τα έχουµε µαζί µας και να βάλουµε τις µάσκες (βλέπε παραπάνω) ή τα µαντήλια στο πρόσωπο. Είναι αυτονόητο ότι για να µείνουµε στη θέση µας και να τα κάνουµε όλα αυτά χρειάζεται ψυχραιµία και αποφασιστικότητα.

Στην περίπτωση τώρα που τα δακρυγόνα δρουν και νιώθουµε σε µεγάλο βαθµό τις επιδράσεις τους στο πρόσωπο και το λαιµό, ο σίγουρος τρόπος για να ανακουφιστούµε αµέσως είναι να ρίξουµε στο δέρµα που καίγεται διάλυµα σόδας από ένα ψεκαστήρι για λουλούδια που θα έχουµε µαζί µας. Το διάλυµα αυτό πρέπει να το έχουµε φτιάξει στο σπίτι από την προηγούµενη µέρα.

 

Η διαδικασία ΠΑΡΑΣΚΕΥΗΣ ∆ΙΑΛΥΜΑΤΟΣ ΣΟ∆ΑΣ είναι η εξής:

Ρίχνουµε µια µεγάλη κούπα νερό εντελώς γεµάτη (1/4 του λίτρου) σε µια µεγάλη κατσαρόλα. Τη βάζουµε στη φωτιά και όταν αρχίσει να ζεσταίνεται προσθέτουµε σιγά σιγά σόδα µαγειρική (υπάρχει στα σούπερ µάρκετ). Προσέχουµε γιατί συχνά η σόδα φουσκώνει και µπορεί να χυθεί από την κατσαρόλα. Σ' αυτή την περίπτωση απλά βγάζουµε κάθε τόσο την κατσαρόλα από τη φωτιά.

Ανακατεύουµε συνέχεια και δεν αφήνουµε το νερό να βράσει, αλλά σβήνουµε τη φωτιά και συνεχίζουµε να ρίχνουµε τη σόδα µέχρι να µπορεί να διαλυθεί. Όταν δεν µπορεί να διαλυθεί σταµατάµε. Αφήνουµε το διάλυµα να κρυώσει, το βάζουµε (όσο χωράει) σε ένα µικρό ψεκαστήρι για λουλούδια προσέχοντάς το να µην µπει καθόλου στέρεη σόδα που µπορεί να υπάρχει στον πάτο της κατσαρόλας, και το αφήνουµε στο ψυγείο. Καλό είναι πριν ξεκινήσουµε για την πορεία να το βάλουµε στην κατάψυξη για µισή ώρα, έτσι ώστε αν χρειαστεί να το χρησιµοποιήσουµε να είναι κρύο. Ή µπορούµε πριν φύγουµε από το σπίτι να ρίξουµε στο ψεκαστήρι µερικά παγάκια.Αυτό είναι απαραίτητο, γιατί η αντίδραση της σόδας µε το δακρυγόνο παράγει επιπλέον θερµότητα. Επίσης το δροσερό διάλυµα ανακουφίζει τροµερά και σε πολύ µικρό χρόνο εξουδετερώνει το δακρυγόνο.

Ψεκάζοντας της σόδα στο πρόσωπο θα συνέλθουµε αµέσως. Προσοχή! Αν δεν φοράµε τα γυαλιά κολύµβησης, τα µάτια πρέπει να είναι κλειστά όταν ψεκάσουµε τη σόδα στο πρόσωπο και δεν πρέπει να ανοίξουν πριν τα ακουµπήσουµε εξωτερικά µε ένα στεγνό µαντήλι που δεν έχει δεχτεί δακρυγόνα.

∆εν τρίβουµε σε καµία περίπτωση το πρόσωπο, το λαιµό και τα µάτια! Λίγο υποµονή και ψυχραιµία και σε λίγα λεπτά έχει περάσει η δράση του δακρυγόνου.

Αντίστοιχα µπορεί να χρησιµοποιηθεί αραιωµένο σε νερό Maalox (αντιόξινο που χρησιµοποιείται για την επιγαστραλγία). Επίσης αυτό µπορεί να χρησιµοποιηθεί και για πλύσεις του στόµατος, αλλά προσοχή χρειάζεται να µην το καταπιούµε.

Όταν βρεθούµε στο σπίτι ή σε άλλο ασφαλές σηµείο πρώτα αλλάζουµε τα εξωτερικά ρούχα. Στη συνέχεια πλένουµε πρώτα τα χέρια µε κρύο νερό και ένα στερεό αλκαλικό σαπούνι δύο φορές. Έπειτα πλένουµε το πρόσωπο και το λαιµό δύο φορές µε το ίδιο σαπούνι. Έτσι θα είµαστε σε λίγη ώρα απολύτως καλά.

ΤΙ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΕΧΕΙΣ ΜΑΖΙ ΣΟΥ ΣΕ ΜΙΑ ΠΟΡΕΙΑ:

Τουλάχιστον ένα µπουκάλι νερό.

∆ιάλυµα σόδας ή διάλυµα Maalox σε ψεκαστήρι.

Έναν ελαστικό επίδεσµο.

Ένα καθαρό µπλουζάκι και δύο επιπλέον µαντίλια µέσα σε µια νάυλον σακούλα. Μια νάυλον σακούλα για να βάλεις µέσα τα εκτεθειµένα στα δακρυγόνα ρούχα σου.

Γυαλιά κολύµβησης.

Ένα καπέλο για τον ήλιο.

Τα φάρµακα που τυχόν παίρνεις (π.χ. βρογχοδιασταλτικά, ινσουλίνη κλπ).

Κείμενο: Efi Parpa

(με οδηγίες από το National and Kapodistrian Universisty Of Athens)

* &  αχρείαστο να'ναι