Ο ΟΥΡΑΝΟΣ ΚΑΙ ΟΙ ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ
(Επιμέλεια: Αντώνης Παντελίδης)
(Επιμέλεια: Αντώνης Παντελίδης)
Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία, ένας τεράστιος αντικυκλώνας με σχήμα οβάλ που παρατηρείται εδώ και τουλάχιστον 300 χρόνια, είναι το κύριο από τα πολλά χαρακτηριστικά που βλέπουμε στον γίγαντα των πλανητών. Παρακάτω δίνονται οι ημέρες και οι ώρες, κατά τη διάρκεια της εβδομάδας αυτής, στις οποίες μπορούμε να παρατηρήσουμε με ένα καλό τηλεσκόπιο την κηλίδα του Δία. Η παρατήρηση της κηλίδας μπορεί να γίνει από μία ώρα πριν έως και μία ώρα μετά την αναγραφόμενη ώρα.
Δευτέρα, 21 Μαρτίου
Η ισημερία του Μαρτίου ήταν χθες στις 7:30 πμ. Εκείνη τη στιγμή ο Ήλιος διέσχισε τον ουράνιο ισημερινό με κατεύθυνση προς βορρά. Είναι η εαρινή ισημερία, η πρώτη ημέρα της άνοιξης για εμας στο βόρειο ημισφαίριο και η αρχή του φθινοπώρου στο νότιο ημισφαίριο. Για τρεις μήνες, από το ηλιοστάσιο του Δεκεμβρίου (αρχή του χειμώνα στο βόρειο ημισφαίριο), ο Ήλιος εμφανίζεται ψηλότερα στο βόρειο ουρανό κάθε μέρα που περνά. Θα συνεχιστεί αυτή η τάση μέχρι να αρχίσει το καλοκαίρι, με το ηλιοστάσιο του Ιουνίου.
“Εαρινή ισημερία, και η εκλειπτική γραμμή του ήλιου πέρασε πάνω από τη γραμμή του ουράνιου ισημερινού”, από τη δημοσίευση του Θανάση Παπαδημητρίου.
Αυτό το βράδυ η Σελήνη σχηματίζει ένα μικρό τρίγωνο με τον Δία και το αμυδρό αστέρι σ του Λέοντα, 4ου μεγέθους, στα πίσω πόδια του Λέοντα. Παρακολουθήστε το σχήμα αυτό να αλλάζει από ώρα σε ώρα, καθώς η Σελήνη κινείται προς ανατολάς κατά μήκος της τροχιάς της.
Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία διέρχεται από τον κεντρικό μεσημβρινό του πλανήτη στις 9:53 μμ.
Τρίτη, 22 Μαρτίου
Αν και δεν είναι η κατάλληλη νύχτα, λόγω της λαμπρότητας της πανσελήνου, μπορείτε να σημειώσετε τη θέση ενός γαλαξία που θα μπορούσατε να ψάξετε καλύτερα σε μια ασέληνη νύχτα. Με κιάλια στο χέρι, σαρώστε στα ανατολικά-νοτιοανατολικά του 2ου μεγέθους γ της Μεγάλης Άρκτου, του αστεριού που αποτελεί τη νοτιοανατολική γωνία του μπολ της «κατσαρόλας». Θα δείτε ένα τρίγωνο με αστέρια 5ου και 6ου μεγέθους. Ο σπειροειδής γαλαξίας M106βρίσκεται 1,7° νότια του αστεριού 3 των Θηρευτικών Κυνών, στη νότια άκρη του τριγώνου. Ο γαλαξίας θα εμφανιστεί σαν μια οβάλ θαμπάδα φωτός.
Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία διέρχεται από τον κεντρικό μεσημβρινό του πλανήτη στις 3:40 πμ της Τετάρτης.
Τετάρτη, 23 Μαρτίου
Πανσέληνος στις 2:03 μμ και έκλειψη παρασκιάς της Σελήνης, μη ορατή από την Ελλάδα. Το φαινόμενο θα είναι ορατό από τον Ειρηνικό ωκεανό, μέρος της Ασίας, την Αυστραλία (δείτε τον παρακάτω χάρτη). Στο μέγιστό της έκλειψης, περίπου το 78% της Σελήνης (το νότιο μέρος της) βρίσκεται στην παρασκιά της Γης, την αμυδρότερη εξωτερική σκιά της.
Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία διέρχεται από τον κεντρικό μεσημβρινό του πλανήτη στις 11:31 μμ.
Πέμπτη, 24 Μαρτίου
Ο κομήτης Ikeya-Murakami (P / 2010 V1) περνάει κοντά από τον Ήλιο κάθε 5,4 χρόνια. Απόψε θα τον βρείτε στον αστερισμό του Λέοντα κοντά στον εντυπωσιακό σπειροειδή γαλαξία NGC 2903. Στην πραγματικότητα, αύριο το βράδυ ο κομήτης θα βρίσκεται μόνο ¼° μακριά από τον γαλαξία. Απόψε, όμως, στρέψτε ένα τηλεσκόπιο στον κομήτη και θα δείτε την ουρά του σαν μια κάθετη γραμμή φωτός αφού ο κομήτης γυρίζει σε θέση κάτοψης ως προς τη Γη.
Η Σελήνη, δύο ημέρες μετά την πανσέληνο, ανατέλλει από τα ανατολικά-νοτιοανατολικά γύρω στο τέλος του λυκόφωτος και ανεβαίνει ψηλότερα στο υπόλοιπο της βραδιάς. Ο λαμπρός Στάχυς είναι λίγες μοίρες κάτω δεξιά του, ενώ ο Αρκτούρος είναι σχεδόν 30° πάνω αριστερά του φεγγαριού.
Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία διέρχεται από τον κεντρικό μεσημβρινό του πλανήτη στις 5:18 πμ της Παρασκευής.
Παρασκευή, 25 Μαρτίου
Η Σελήνη φτάνει στο απόγειό της, το πλέον απομακρυσμένο σημείο της ετήσιας τροχιάς της από τη Γη, στις 7 πμ αύριο το πρωί. Τότε, ο δορυφόρος μας θα βρίσκεται 406.125 χιλιόμετρα από τη Γη.
Ο Κρόνος φτάνει στο σημείο της τροχιάς του όπου φαίνεται ακίνητος από τη Γη. Από σήμερα και μέχρι τις 14 Αυγούστου, ο Κρόνος θα κινείται προς τα δυτικά σε σχέση με τα αστέρια, καθώς η Γη, κινούμενη πιο γρήγορα στην τροχιά της, προσπερνάει τον πλανήτη με τους δακτυλίους. Οι αστρονόμοι αποκαλούν αυτήν την φαινόμενη κίνηση «ανάδρομη κίνηση». Κρόνος θα επανέλθει στην κανονική προς ανατολάς κίνησή του σε σχέση με τα αστέρια στα μέσα Αυγούστου.
Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία διέρχεται από τον κεντρικό μεσημβρινό του πλανήτη στις 1:09 πμ του Σαββάτου.
Σάββατο, 26 Μαρτίου
Ο Λέων είναι ένας πολύ πλούσιος σε γαλαξίες αστερισμός, που αν ο παρατηρητής αφιερώσει χρόνο με ένα καλό τηλεσκόπιο (έχοντας προσοφθάλμιο χαμηλής ισχύος) ή με ένα καλό ζευγάρι κιάλια, σίγουρα θα ανταμειφθεί από την πλειάδα και ποικιλία γαλαξιών που θα δει.
Μέσα στο πεδίο ενός προσοφθαλμίου χαμηλής μεγέθυνσης βρίσκονται τρεις γαλαξίες, ο M65 (NGC3623), ο M66(NGC3527) και ο NGC3628. Αυτό το τρίδυμο σύστημα γαλαξιών βρίσκεται περίπου 21 μοίρες νότιο-νοτιοανατολικά του αστέρα θ του Λέοντα, περίπου στη μισή απόσταση ανάμεσα σε αυτό το αστέρι και τον 78 του Λέοντα. Θα μπορέσετε να δείτε με ένα καλό ζευγάρι κιάλια τον Μ65 και τον Μ66, κάτω από έναν καθαρό και σκοτεινό ουρανό. Με μέγεθος 9,7, ο Μ66 είναι ο πιο λαμπρός από τους δύο, ενώ ο Μ65 είναι κάπως πιο αμυδρός με μέγεθος 10,2. Οι δύο αυτοί γαλαξίες, που ανακαλύφθηκαν από τον Pierre Mechain το 1780, βρίσκονται σε απόσταση 30 εκατομμυρίων ετών φωτός. Η διάμετρος του Μ65 είναι 65.000 έτη φωτός και αυτή του Μ66 είναι 50.000 έτη φωτός.
Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία διέρχεται από τον κεντρικό μεσημβρινό του πλανήτη στις 9:00 μμ.
Κυριακή, 27 Μαρτίου
Αυτή είναι η εποχή του έτους όταν ο νότιος αστερισμός της Πρύμνης (Puppis), κάτω και στα αριστερά του Μεγάλου Κυνός, είναι στο ψηλότερο του σημείο στον νότο αμέσως μετά το σούρουπο. Ακόμα κι αν είστε στα μέσα-βόρεια γεωγραφικά πλάτη, εφόσον έχετε καλή θέα του νότιου ορίζοντα μπορείτε να εξερευνήσετε τα μεγάλα αστρικά σμήνη κοντά στο 2ου μεγέθους ζ της Πρύμνης χρησιμοποιώντας ένα ζευγάρι κιάλια ή ένα τηλεσκόπιο.
Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία διέρχεται από τον κεντρικό μεσημβρινό του πλανήτη στις 2:47 πμ της Δευτέρας.
Μπορεί ένα αυτοματοποιημένο τηλεσκόπιο να αντικαταστήσει τους αστροχάρτες; Όπως ο Terence Dickinson και ο Alan Dyer λένε στο Backyard Astronomer’s Guide: “Δεν μπορεί κανείς να εκτιμήσει πλήρως το σύμπαν, αν δεν αναπτύξει την ικανότητα να βρίσκει πράγματα στον ουρανό και αν δεν κατανοεί τις ουράνιες κινήσεις. Αυτή η γνώση κατακτάται μόνο όταν κάποιος αφιερώνει χρόνο κάτω από τα αστέρια με φιλομάθεια και με έναν αστροχάρτη στα χέρια.” Χωρίς αυτά, “ο ουρανός ποτέ δεν γίνεται ένα φιλικό μέρος.”
Το αρχαίο θέατρο Στράτου, 2500 ετών, είχε χωρητικότητα περίπου 7000 θεατών και βρίσκεται κοντά στην πόλη του Αγρινίου. «Αφού ολοκλήρωσα τις λήψεις», διηγείται ο φωτογράφος Άγγελος Μακρής, «στάθηκα μόνος μου στο κέντρο του αρχαίου θεάτρου, κοίταξα τον έναστρο ουρανό και με συγκίνησε η σκέψη πως οι αρχαίοι πρόγονοί μου έβλεπαν περίπου το ίδιο θέαμα πριν από 2500 χρόνια».
Διαβάστε περισσότερα και γνωρίστε τη ξεχωριστή δουλειά του Άγγελου Μακρή
Θέλετε να γίνετε καλύτερος ερασιτέχνης αστρονόμος; Μάθετε τη θέση των αστερισμών με βάση τα πιο λαμπρά αστέρια τους και τους σχηματισμούς τους. Αυτό είναι το κλειδί για να εντοπίσετε και τα διάφορα αντικείμενα από τον βαθύ ουρανό με κιάλια ή με τηλεσκόπιο. Ένας πολύ χρήσιμος οδηγός για εύκολο εντοπισμό των αστερισμών σε όλο τον ουρανό είναι το βιβλίο The Monthly Sky Guide (εκδόσεις ΠΛΑΝΗΤΑΡΙΟ Θεσσαλονίκης).
ΟΙ ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ
Για καθημερινή ενημέρωση σχετικά με την ηλιακή δραστηριότητα, επισκεφτείτε τον δικτυακό τόπο:www.spaceweather.com.
Ο Ερμής έχει χαθεί στο φως του Ήλιου.
Η Αφροδίτη (μέγεθος -3,8) έχει μόλις αναδυθεί από τον ανατολικό-νοτιοανατολικό ορίζοντα και φαίνεται δύσκολα, 15 με 20 λεπτά πριν από την ανατολή του Ήλιου.
Ο Άρης (μέγεθος -0,2, στην κεφαλή του Σκορπιού), ανατέλλει τα μεσάνυχτα και λάμπει με χρώμα κίτρινο-πορτοκαλί στον νότο, στα δεξιά του Κρόνου. Με τηλεσκόπιο, η φαινόμενη διάμετρος του είναι 10,5 δευτερόλεπτα της μοίρας, αρκετή για να αποκαλυφθούν κάποιες λεπτομέρειες στην επιφάνειά του με τη χρήση ενός μεσαίου μεγέθους τηλεσκοπίου. Ο πλανήτης θα έχει διάμετρο 18,6 δευτερόλεπτα της μοίρας στα τέλη Μαΐου και στις αρχές Ιουνίου, στην πιο κοντινή προσέγγιση του στη Γη.
Ο Κρόνος (μέγεθος +0,4, στα πόδια του Οφιούχου) ανατέλλει στη 1 πμ. και λάμπει στον νότο, 11° στα αριστερά του Άρη, στην αρχή του λυκαυγούς. Οι δύο πλανήτες, μαζί με τον Αντάρη, πιο κάτω, σχηματίζουν ένα τρίγωνο.
Ο Δίας (μέγεθος -2,5, στα πίσω πόδια του Λέοντα) λάμπει στα ανατολικά-νοτιοανατολικά στο τέλος του λυκόφωτος και μεσουρανεί γύρω στα μεσάνυχτα. Δύει πριν την ανατολή του Ήλιου.
Ο Ουρανός και ο Ποσειδώνας έχουν χαθεί στο φως του Ήλιου.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου