21/8/12

Ο ΟΥΡΑΝΟΣ ΚΑΙ ΟΙ ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΑΥΤΗΝ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ
(Επιμέλεια: Αντώνης Παντελίδης)

Δευτέρα, 20 Αυγούστου
  • Ο Ερμής, αν και έφτασε σε μέγιστη δυτική αποχή την περασμένη εβδομάδα, παραμένει ένας δελεαστικός στόχος στον ουρανό του λυκαυγούς. Ο πιο εσωτερικός πλανήτης βγαίνει πάνω από τον ανατολικό ορίζοντα 90 λεπτά πριν την ανατολή του ηλίου και εμφανίζεται 10° ψηλά, μία ώρα αργότερα. Ο Ερμής λάμπει με μέγεθος -0,6, που είναι αρκετά φωτεινό ώστε να φανεί και στο λυκόφως. Αν δυσκολεύεστε να τον εντοπίσετε με γυμνό μάτι, σαρώστε την περιοχή του ουρανού με κιάλια. Με τηλεσκόπιο, ο Ερμής παρουσιάζει ένα δίσκο 7" που είναι φωτισμένος λίγο περισσότερο από το ήμισυ.
  •  
  •  

Τρίτη, 21 Αυγούστου
  • Στο λυκόφως η ημισέληνος σχηματίζει ένα υπέροχο τετράπλευρο με τον Κρόνο, τον Στάχυ και τον Άρη χαμηλά στα νοτιοδυτικά, όπως φαίνεται στο παραπάνω σχήμα. Όλα τα ουράνια αντικείμενα χωρούν σε ένα πεδίο 6° με κιάλια. Κατά σύμπτωση, αυτό είναι επίσης το βράδυ όπου ο Κρόνος, ο Στάχυς και ο Άρης σχηματίζουν ένα ισόπλευρο τρίγωνο. Με κιάλια θα έχετε την καλύτερη θέαση αυτής της συγκέντρωσης των ουρανίων σωμάτων. Κοιτάξτε προσεκτικά και θα παρατηρήσετε τα διαφορετικά χρώματα των αντικειμένων. Το χρώμα του φεγγαριού εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τις συνθήκες στην ατμόσφαιρα της Γης. Θα μπορούσε να είναι οτιδήποτε, από λευκό (κάτω από ένα ξηρό χωρίς αχλή ουρανό) σε κίτρινο ή ακόμα και ελαφρώς πορτοκαλί. Το φως του ήλιου που αντανακλάται από τα σύννεφα του Κρόνου έχει μια χρυσή λάμψη ενώ οι κατακόκκινοι έρημοι του Άρη δίνουν στο πλανήτη μια πορτοκαλί απόχρωση. Ο μπλε-λευκός Στάχυς δημιουργεί το δικό του φως από μια καυτή επιφάνεια σχεδόν τέσσερις φορές πιο ζεστή απ’ αυτήν του ήλιου.
  • Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία διέρχεται από τον κεντρικό μεσημβρινό του πλανήτη στις 4:39 π.μ. της Τετάρτης.

Τετάρτη, 22 Αυγούστου
  • Η ημισέληνος είναι πάνω και στα αριστερά της γνωστής, αυτή την εποχή, τριάδας των ουρανίων σωμάτων. Η σελήνη θα βρεθεί στα νοτιοδυτικά μια ώρα μετά το ηλιοβασίλεμα. Πάνω και στα αριστερά της βρίσκεται το αστέρι 3ου μεγέθους α του Ζυγού. Είναι ένα όμορφο, πολύ ανοιχτό διπλό αστέρι με κιάλια.

Πέμπτη, 23 Αυγούστου
  • Η σελήνη φτάνει σε περίγειο, το πιο κοντινό της σημείο στην τροχιά της γύρω από τη Γη, στις 10:29 μ.μ. Τότε απέχει 369,728 χιλιόμετρα από εμάς.
  • Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία διέρχεται από τον κεντρικό μεσημβρινό του πλανήτη στις 6:17 π.μ. της Παρασκευής.

Παρασκευή, 24 Αυγούστου
  • Ο Ποσειδώνας φτάνει σε αντίθεση και ταυτόχρονα στην καλύτερη θέση παρατήρησης σήμερα. Επειδή βρίσκεται απέναντι από τον Ήλιο στον ουρανό μας, ανατέλλει με το ηλιοβασίλεμα και εμφανίζεται ψηλά στο νότο περίπου στις 1 π.μ. Μπορείτε να ξεκινήσετε την αναζήτηση για τον πλανήτη από τις 10 μ.μ., όταν θα βρίσκεται στο ένα τέταρτο της απόστασής του από το νοτιοανατολικό ορίζοντα στο ζενίθ. Ο Ποσειδώνας λάμπει με μέγεθος 7,8, το οποίο τον καθιστά εύκολο στον εντοπισμό με κιάλια, εάν ξέρετε πού να κοιτάξετε. Αρκεί να βρείτε το αστέρι 5ου μεγέθους 38 του Υδροχόου, το οποίο βρίσκεται κοντά στα σύνορα του Υδροχόου με τον ανατολικό Αιγόκερο. Ο Ποσειδώνας εμφανίζεται 1° ανατολικά από αυτό το αστέρι.
  •  
  •  
  • Όταν παρατηρείτε τον Ποσειδώνα με τηλεσκόπιο, βάλτε αρκετή μεγέθυνση για να δείτε όσο το δυνατόν περισσότερες λεπτομέρειες. Ο πλανήτης θα εμφανιστεί ως πλήρης δίσκος 2,4' διαμέτρου, με διακριτή μπλε-γκρι απόχρωση. Δυστυχώς, θα είναι σχεδόν αδύνατο να εντοπίσετε άλλες λεπτομέρειες, όπως το ισχνό σύστημα δακτυλίων του και την ατμοσφαιρική δραστηριότητά του. Ωστόσο, τα μεγάλα τηλεσκόπια θα μπορούσαν να αποκαλύψουν το μεγαλύτερο φεγγάρι του Ποσειδώνα, με μέγεθος 13,5, τον Τρίτωνα, τον  έβδομο μεγαλύτερο δορυφόρο στο ηλιακό σύστημα. Αν πάντοτε θέλατε να εντοπίσετε τον Ποσειδώνα, αυτή είναι η καλύτερή σας ευκαιρία. Τώρα είναι φωτεινός και όμορφος. Μη την χάσετε!
Μερικά δεδομένα και αριθμοί για τον Ποσειδώνα:
  • Ο Ποσειδώνας είναι ο πλέον απομακρυσμένος πλανήτης στο ηλιακό μας σύστημα, 30 φορές μακρύτερα από τον Ήλιο από ό,τι η Γη, κατά μέσο όρο.
  • Ο Ποσειδώνας είναι ο πιο πρόσφατα ανακαλυφθείς πλανήτης, εντοπίστηκε για πρώτη φορά στις 23 Σεπτεμβρίου του 1846.
  • Το μεγαλύτερο φεγγάρι του Ποσειδώνα, ο Τρίτωνας, ανακαλύφθηκε μόλις 17 ημέρες μετά τον πλανήτη.
  • Ο Τρίτωνας είναι το μόνο μεγάλο φεγγάρι που περιστρέφεται αντίθετα με την περιστροφή του πλανήτη.
  • Ο Ποσειδώνας είναι ο τρίτος σε μάζα πλανήτης, αλλά ο τέταρτος μεγαλύτερος.
  • Ο Ποσειδώνας χρειάζεται περίπου 165 χρόνια για να ολοκληρώσει την περιφορά του γύρω από τον Ήλιο, αλλά λίγο περισσότερο από 16 ώρες για μια ολόκληρη περιστροφή γύρω από τον εαυτό του.
  • Το χρώμα του Ποσειδώνα είναι αποτέλεσμα της πλούσιας σε μεθάνιο ατμόσφαιράς του.
  • Ο Ποσειδώνας είναι ο πρώτος πλανήτης που ανακαλύφθηκε μετά από επιστημονική πρόβλεψη: Ο Γάλλος μαθηματικός Urbain Le Verrier υπολόγισε την αναμενόμενη θέση του και ο Γερμανός αστρονόμος Johann Gottfried Galle τον παρατήρησε λιγότερο από 1° μακριά από την προβλεπόμενη θέση.
  • Μόνο ένα διαστημόπλοιο έχει επισκεφθεί τον Ποσειδώνα:  το Voyager 2, στις 25 Αυγούστου 1989.

  • Πρώτο τέταρτο της σελήνης στις 4:55 μ.μ. Ο Αντάρης βρίσκεται περίπου 6° στα αριστερά και κάτω της σελήνης.

Σάββατο, 25 Αυγούστου

  • Ο Ερμής είναι 30 μοίρες κάτω και αριστερά της Αφροδίτης. Ο Δίας είναι 33 μοίρες πάνω και στα δεξιά της Αφροδίτης. Κοιτάξτε ανατολικά στο λυκαυγές.
  • Το σφαιρωτό σμήνος M75 είναι περίπου 8 μοίρες νοτιοδυτικά του β του Αιγόκερου. Σε απόσταση 67.500 έτη φωτός, το M75 είναι ένα από τα  πιο μακρινά αντικείμενα του  Messier. Πιθανόν, 100.000 έτη φωτός από το γαλαξιακό κέντρο, το Μ75 έχει παραμείνει εδώ και δισεκατομμύρια χρόνια ένα από τα λίγα σφαιρωτά σμήνη κλάσης Ι (της μεγαλύτερης σε συγκέντρωση αστέρων), είναι πολύ κλειστό και δύσκολα μπορεί να αναλυθεί σε επιμέρους αστέρια από τα περισσότερα ερασιτεχνικά τηλεσκόπια.
  •  
  •  
Η φωτογραφία του Μ75 είναι από το τηλεσκόπιο στο Kitt Peak ( NOAO/AURA/NSF)

Κυριακή, 26 Αυγούστου

  • Το φεγγάρι, σε αύξουσα φάση (gibbous ) είναι στο νότο μια ώρα μετά το ηλιοβασίλεμα. Ο κρατήρας Copernicus, 80 χιλιόμετρα σε διάμετρο, φαίνεται ακόμα και με μικρό τηλεσκόπιο ή με κιάλια.
  • Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία διέρχεται από τον κεντρικό μεσημβρινό του πλανήτη στις 3:47 π.μ. της Δευτέρας.

  • Θέλετε να γίνετε καλύτερος ερασιτέχνης αστρονόμος; Μάθετε τη θέση των αστερισμών με βάση τα πιο λαμπρά αστέρια τους και τους σχηματισμούς τους. Αυτό είναι το κλειδί για να εντοπίσετε και τα διάφορα αντικείμενα από το βαθύ ουρανό με κιάλια ή με τηλεσκόπιο. Ένας πολύ χρήσιμος οδηγός για εύκολο εντοπισμό των αστερισμών σε όλο τον ουρανό είναι το βιβλίο The Monthly Sky Guide (εκδόσεις ΠΛΑΝΗΤΑΡΙΟ Θεσσαλονίκης).
  • Μπορεί ένα αυτοματοποιημένο τηλεσκόπιο να αντικαταστήσει τους αστροχάρτες; Όπως ο Terence Dickinson και ο Alan Dyer λένε στο Backyard Astronomer's Guide:  "Δεν μπορεί κανείς να εκτιμήσει πλήρως το σύμπαν, αν δεν αναπτύξει την ικανότητα να βρίσκει πράγματα στον ουρανό και αν δεν κατανοεί τις ουράνιες κινήσεις. Αυτή η γνώση κατακτάται μόνο όταν κάποιος αφιερώνει χρόνο κάτω από τα αστέρια με φιλομάθεια και με έναν αστροχάρτη στα χέρια." Χωρίς αυτά, "Ο ουρανός ποτέ δεν γίνεται ένα φιλικό μέρος.
  •  

Από τον σκοτεινό ουρανό του Πάρνωνα, ο Θόδωρος Γιαουρτσής φωτογράφησε το NGC 7635, γνωστό και σαν το νεφέλωμα της φυσαλίδας (“bubble nebula”), στον αστερισμό της Κασσιόπης. Ο χρόνος έκθεσης ήταν 5 ώρες.

  • Θέλετε να μυηθείτε στο χώρο της αστροφωτογραφίας; Συμβουλευθείτε το βιβλίο Αστροφωτογραφία (εκδόσεις ΠΛΑΝΗΤΑΡΙΟ Θεσσαλονίκης) και αποκτήστε τις κατάλληλες γνώσεις για να φωτογραφίσετε το ηλιακό μας σύστημα και πέρα από αυτό).

ΟΙ ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ

  • Για καθημερινή ενημέρωση σχετικά με την ηλιακή δραστηριότητα, επισκεφτείτε τον δικτυακό τόπο: www.spaceweather.com.
  • Ο Ερμής φαίνεται πάνω από τον ανατολικό-βορειοανατολικό ορίζοντα, αρκετά κάτω και στα αριστερά της λαμπρής Αφροδίτης, 45 λεπτά με 1 ώρα πριν την ανατολή του ήλιου. Φθάνει σε μέγεθος -1 στις 25 Αυγούστου.
  • Η Αφροδίτη (μέγεθος -4,4, στους Διδύμους)ανατέλλει όταν είναι ακόμα σκοτεινά, λίγο μετά τις 3 π.μ., και μοιάζει με UFO περίπου δύο ώρες πριν το πρώτο φως της ημέρας. Είναι πολύ πιο λαμπρή από τον Κάστορα ή τον Πολυδεύκη στα αριστερά της και τον Προκύωνα κάτω και στα δεξιά της.
  • Ο Δίας (μέγεθος -2,2, στον Ταύρο) βρίσκεται στα ανατολικά-βορειοανατολικά περίπου στις 1 π.μ. Παρατηρήστε τον Αλντεμπαράν, αρκετά αμυδρότερο, 6° στα δεξιά του Δία.
Είναι φανερό ότι η Βόρεια Ισημερινή Ζώνη του Δία έχει γίνει πολύ πιο παχιά από την Νότια. Η φωτογραφία είναι τραβηγμένη το πρωί της 19ης Αυγούστου από τον Αντώνη Παντελίδη.

  • Ο Άρης, ο Κρόνος και ο Στάχυς (μεγέθη  +1,1, +0,8, και 1,0, αντίστοιχα), στην Παρθένο, φτιάχνουν ξανά ένα τρίγωνο που αλλάζει από νύχτα σε νύχτα.
  • Ο Ουρανός (μέγεθος 5,8, στα σύνορα του Κήτους με τους Ιχθείς) και ο Ποσειδώνας (μέγεθος 7,8, στον Υδροχόο) είναι σε καλό ύψος στα νοτιοανατολικά αργά το βράδυ. Δείτε χάρτες εύρεσης του Ουρανού και του Ποσειδώνα για το 2012, εδώ: http://www.skyandtelescope.com/observing/highlights/Uranus-and-Neptune-in-2012-138059253.html




 http://www.astronomy.gr
Επιλέγει η Κωνσταντίνα Βλαχοπούλου

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου