Συνέντευξη με τον Βασίλη Κιζήλο
Ο κόσμος δεν είναι μόνο αυτό που βλέπουμε
http://www.cinetime.gr/
Ο Βασίλης Κιζήλος γεννήθηκε στο Σίδνευ της Αυστραλίας το 1962. Τον γνωρίζουμε ως συγγραφέα αλλά ασχολείται επίσης με τη φωτογραφία και τον κινηματογράφο.
Γιάννης Δεληολάνης. Βασίλη, έχεις παράγει ένα μεγάλο όγκο δουλειάς στη φωτογραφία τα τελευταία χρόνια και μάλιστα έχεις δουλέψει πολύ πάνω στην ψηφιακή επεξεργασία της εικόνας. Θέλεις να μας μιλήσεις λίγο για το πώς έφθασες μέχρι εκεί;
Βασίλης Κιζήλος. Η φωτογραφία με τράβηξε από πολύ τρυφερή ηλικία και δεν έπαψε ποτέ να με ενδιαφέρει. Απλώς κάποια στιγμή ασχολήθηκα και με άλλα πράγματα. Φωτογράφιζα κατά καιρούς, δεν έχασα ποτέ επαφή, αλλά υπήρξαν και περίοδοι που δεν είχα καν μια μηχανή πόκετ. Απλά έτσι συνέβη. Πιστεύω πως οι μοτοσυκλέτες και η φωτογραφία είναι δύο πράγματα που αν τύχει να τα γνωρίσεις σε μικρή ηλικία, είναι πολύ πιθανό να επιστρέψεις σε αυτά μετά τα σαράντα, τουλάχιστον πιστεύω πως ισχύει αυτό για τους άνδρες.
Το 2006 άρχισα πάλι να φωτογραφίζω, έψαξα παλιό υλικό, μπορώ να πω πως έπεσα με τα μούτρα. Αλλά δούλευα ακόμα φιλμ. Μου πήρε ενάμιση χρόνο για να μεταπηδήσω στο ψηφιακό και αυτό με τη σειρά του με οδήγησε στο Photoshop. Είχα βέβαια εμπειρία οσον αφορά την ψηφιακή επεξεργασία από την κινούμενη εικόνα, αλλά με το Photoshop “έφυγα” σε πιο προσωπικά μονοπάτια.
Γ.Δ. Τα έργα σου μπορούν να είναι σκοτεινά, ακόμα και εφιαλτικά, ή να αποπνέουν μια αλλόκοσμη γαλήνη. Κατά πόσο είναι συνειδητή αυτή η διεργασία και ποιό ρόλο παίζει (αν παίζει) σε αυτή ο παράγοντας τύχη;
Β.Κ. Ακόμα και όταν έχεις σκοπό να αλλοιώσεις πλήρως μια εικόνα, η πείρα σου ή το ένστικτό σου θα σε οδηγήσει σε μια βάση από την οποία θα ξεκινήσεις, είτε αυτή είναι μια λήψη είτε είναι μια εικόνα που επιλέγεις ανάμεσα σε άλλες. Συμβαίνει μερικές φορές να εξελιχθούν πράγματα εντελώς τυχαία, αλλά σε γενικές γραμμές δημιουργείς συνειδητά την καλίτερη βάση για να δουλέψεις. Στη δουλειά που ακολουθεί μετά, σε κάθε στάδιο αλλοίωσης της εικόνας, επίσης έχεις τον έλεγχο αλλά προσέχεις πάντα δύο πράγματα, πρώτον, αφήνεις πάντα αρκετό χώρο για να συμβούν “ατυχήματα” και δεύτερον, διατηρείς ένα συνεχή διάλογο με το κομμάτι για να βλέπεις τι χρειάζεται και που. Από εκεί και πέρα, δεν υπάρχει κάποια χρυσή συνταγή, η διαδικασία δεν μπορεί ποτέ να είναι η ίδια ούτως ή άλλως. Είναι το χέρι του αφηρημένου εξπρεσσιονιστή που πετάει τα λάδια στον καμβά, αλλά ο ζωγράφος αφήνει επίσης το υλικό να κάνει τη δουλειά του.
Γ.Δ. Ναι, αλλά τα κομμάτια σου είναι πολυεπίπεδα, υπονοούν πολλά, οδηγούν το θεατή σε συνειρμούς. Γίνεται συνειδητά αυτό; Το επιδιώκεις;
Β.Κ. Με ενδιαφέρει να περνάει αυτό στη δουλειά μου, να "ισχυρίζονται" τα κομμάτια δηλαδή ότι υπάρχουν κι άλλα πράγματα πέρα από αυτά που αντιλαμβάνονται οι αισθήσεις μας, πιστεύω ότι ο κόσμος δεν είναι μόνο αυτό που βλέπουμε. Βέβαια δεν προσπαθούν να "βιδώσουν" κάτι στο μυαλό σου. Επιδρούν σε μια γεωγραφία εσωτερική, γι αυτό και το τι θα πουν εξαρτάται από το ποιος τα βλέπει. Τώρα, πιστεύω πως το κομμάτι δημιουργείται από όλο αυτό που είμαι, και από το συνειδητό αλλά και από το ασυνείδητο μέρος μου. Δηλαδή, χρησιμοποιώ την τεχνική, χρησιμοποιώ την πείρα αλλά δεν ξέρω πώς αποφασίζω για κάτι, το ασυνείδητο σε βοηθάει να μυριστείς το σωστό μονοπάτι και μετά ακολουθούν οι ενέργειες που συνειδητά φέρνουν το επιθυμητό αποτέλεσμα.
Γ.Δ. Αν δει κανείς τα “πειραγμένα” κομμάτια σου μπορεί να εκπλαγεί μετά με ένα από τα τοπία σου ή με ένα κλασσικό πορτραίτο, με την έννοια ότι δεν περιμένεις να ανήκουν και τα δύο στον ίδιο φωτογράφο. Αισθάνεσαι σε αυτό το στάδιο κάποια τάση προς τη μια ή την άλλη κατεύθυνση;
Β.Κ. Όχι καθόλου. Αυτό που με ενδιαφέρει είναι το γεγονός ότι όλο αυτό εξελίσσεται συνεχώς. Αυτό είναι που με γοητεύει, η εξερεύνηση, αν κάποια στιγμή αισθανθώ ότι δεν είναι ζωντανό, οργανικό, απλά θα το αφήσω.
Και αυτή τη διπολικότητα μπορώ να τη χρησιμοποιήσω. Ετοιμάζω για παράδειγμα αυτό τον καιρό ένα βιβλίο με θέμα τις γυναίκες. Θα έχει φωτογραφίες επεξεργασμένες ψηφιακά, αλλά και κλασσικές φωτογραφίες.
Γ.Δ. Τι είναι αυτό που αγαπάς περισσότερο στη φωτογραφία;
Β.Κ. Η ησυχία της. Ενώ ταυτόχρονα μπορεί να είναι μια εκκωφαντική δήλωση. Επίσης το γεγονός ότι μπορείς να συναντήσεις την ποίηση αρκετά συχνά στη φωτογραφία και στις μέρες μας που η ποίηση “περνάει” πολύ δύσκολα αυτό δεν είναι και λίγο.
Γ.Δ. Σου αρέσει να φωτογραφίζεις ανθρώπους;
Β.Κ. Πολύ. Όταν φωτογραφίζεις κάποιον το σημαντικότερο πράγμα είναι η επικοινωνία. Κι' όταν “κολλάει” καμμιά φορά το θέμα, όταν για κάποιο λόγο αυτή η επικοινωνία δεν είναι ομαλή, είναι συνήθως μια κακή εμπειρία. Τις περισσότερες φορές όμως λειτουργεί. Καμμία φωτογράφιση δεν είναι ίδια με κάποια άλλη, ακόμα και αν είναι το ίδιο μοντέλο. Το θέμα είναι ότι γίνεται όλο και πιο ενδιαφέρον μέσα στο χρόνο.
Γ.Δ. Τι εννοείς;
Β.Κ. Είτε γιατί διακρίνεις διαφορετικά πράγματα που θέλεις να βγάλεις από μια φωτογράφιση, απλά και μόνο επειδή ωριμάζεις, είτε γιατί η πείρα σου ως άνθρωπος και φωτογράφος σου επιτρέπουν τώρα να πάρεις πράγματα που πριν δεν μπορούσες από τη διαδικασία, στη διάρκεια η εμπειρία γίνεται συνεχώς πιο ενδιαφέρουσα.
Γ.Δ. Προτιμάς το ελεγχόμενο περιβάλλον ενός στούντιο ή φυσικούς χώρους;
Β.Κ. Μπορώ να λειτουργήσω και στα δύο, ανάλογα με τις ανάγκες της φωτογράφισης και τα αγαπώ και τα δύο εξ ίσου. Δεν μου αρέσει όμως να δουλεύω με φλας. Έχω ελάχιστα πορτραίτα με φώτα φλας στο αρχείο μου. Προτιμώ να δουλεύω με φώτα συνεχούς ροής. Κι όταν φωτογραφίζω σε φυσικούς χώρους, με ενδιαφέρει πρώτα να δω πώς μπορώ να εκμεταλλευθώ τον φυσικό φωτισμό.
Γ.Δ. Τι συμβουλή θα έδινες στους πιο νέους που θέλουν να ασχοληθούν με τη φωτογραφία;
Β.Κ. Η φωτογραφία δεν είναι αυτό που ήταν κάποτε. Η ψηφιακή καταγραφή και τα προγράμματα επεξεργασίας έχουν δημιουργήσει ένα καινούργιο τεράστιο επίπεδο, στο οποίο μπορεί κανείς να λειτουργήσει με μόνο περιορισμό τη φαντασία του. Ας θυμούνται όμως οι νεότεροι πως πριν παραμορφώσουν τη φιγούρα θα ήταν καλό να εξασκηθούν πρώτα στην κλασσική απεικόνιση. Η παίδευση με το φως και την ισσορροπία των όγκων αναπτύσσει νευρώνες στον εγκέφαλο οι οποίοι γίνονται αργότερα τα στηρίγματά του στις διάφορες αναζητήσεις του. Ζωγράφισε ο Πικάσσο τις “Δεσποινίδες της Λεωφόρου”, αλλά είχε πίσω του και μια Μπλέ Περίοδο.
Γ.Δ. Υπάρχουν φωτογράφοι που σε ενδιαφέρει η δουλειά τους;
Β.Κ. Φυσικά. Και μερικές φορές στο Ίντερνετ πέφτω πάνω σε καταπληκτικά κομμάτια φωτογράφων που μου είναι εντελώς άγνωστοι και είναι πάντα μια ευχάριστη έκπληξη. Ένας φωτογράφος που θαυμάζω είναι ο Saudek. Και τώρα τελευταία, στην Ελλάδα ο Κ.Π. (έτσι έχει εμφανισθεί, με τα αρχικά του) έχει κάνει μια πολύ ενδιαφέρουσα δουλειά με την ονομασία Divas την οποία ανέβασε για ένα διάστημα στον κινηματογράφο Μικρόκοσμος.
Γ.Δ. Ποιοι πιστεύεις ότι είναι οι σπουδαιότεροι φωτογράφοι στον κόσμο και γιατί;
Β.Κ. Για να δώσει κανείς μια τίμια απάντηση σε αυτή την ερώτηση πρέπει να γνωρίζει τη δουλειά όλων των φωτογράφων του κόσμου. Μπορούμε όμως να πούμε αυτό: Οι πραγματικά σπουδαίοι φωτογράφοι είναι αυτοί που έχουν την ικανότητα μέσα από τη δουλειά τους να αποκαλύπτουν στον θεατή πτυχές του κόσμου γύρω μας που δεν χαρίζονται σε ένα πρώτο επίπεδο και να το κάνουν αυτό με μια προσωπική σφραγίδα τέτοιας έντασης και με τέτοια ιδιαιτερότητα στην έκφραση που τα έργα τους αποτυπώνονται στη μνήμη ενώ ταυτόχρονα αναπτύσσουν μια διαλεκτική με το ασυνείδητο. Αυτό είναι κάτι που συναντάμε σε όλους τους μεγάλους φωτογράφους, είτε μιλάμε για τον Adams είτε μιλάμε για την Leibovitz.
Γ.Δ. Που μπορούν να φθάσουν τα όρια της φωτογραφίας;
Β.Κ. Τα όρια τα καταργεί σε ένα επίπεδο η τεχνολογία με την έννοια της διεύρυνσης των δυνατοτήτων, της ευκαιρίας εφαρμογής νέων τρόπων έκφρασης και της στενής συνεργασίας με άλλες τέχνες. Σε ένα άλλο επίπεδο, τα όποια όρια μπορεί κατά καιρούς φαινομενικά έστω να υπάρχουν καταργούνται κάθε φορά που παράγεται μια πραγματικά σημαντική φωτογραφία.
Από εκεί και πέρα όσον αφορά στο που μπορεί να φθάσει γενικότερα η φωτογραφία, αυτό εξαρτάται καθαρά από τους σημερινούς και τους αυριανούς φωτογράφους, κατά πόσον δηλαδή, κάποιοι από αυτούς θα αποδειχθούν πραγματικά μεγάλοι. Αυτό είναι κάτι που μόνο ο χρόνος μπορεί να μας το δείξει.
Γ.Δ. Για την Ελλάδα, τι έχεις να πεις; Για όλα αυτά που συμβαίνουν στη χώρα μας;
Β.Κ. Κοίταξε, είναι πασιφανές ότι η χώρα βρίσκεται στα χέρια απόλυτα διεφθαρμένων και πολύ επικίνδυνων ανθρώπων. Η Ελλάδα για να μπορέσει να σταθεί στα πόδια της πρέπει να απαλλαγεί από αυτό το σύμφυρμα. Έχω ζήσει πολλά χρόνια στο εξωτερικό και έχω ανθρώπους εκεί που με ρωτάνε γιατί δεν φεύγω. Γιατί δεν πάω έξω. Δεν θέλω να φύγω τώρα. Πιστεύω πως οι καιροί που ζούμε έχουν πολύ ενδιαφέρον, παρόλο που έρχονται ακόμα πιο δύσκολες μέρες. Έχει σημασία να αντιτάξουμε την αξιοπρέπεια απέναντι στη χυδαιότητά τους.
Εκτός των άλλων περιμένουμε εξελίξεις σε παγκόσμιο επίπεδο που δεν ξέρουμε που θα οδηγήσουν. Ίσως τελικά η Ελλάδα δει φως λόγω εξωγενών παραγόντων, αλλά δεν χρειάζεται να εικάζει κανείς. Τα γεγονότα τρέχουν και σύντομα θα έχουμε απαντήσεις.
Γ.Δ. Βασίλη σε ευχαριστούμε για αυτή τη συζήτηση.
Β.Κ. Εγώ σας ευχαριστώ για τη φιλοξενία σας.
Μπορείτε να επικοινωνήσετε με τον Βασίλη Κιζήλο στη διεύθυνση: kizilosphoto@gmail.com
Μπορείτε επίσης να δείτε δουλειά του στο Flickr:
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου