Ο ΟΥΡΑΝΟΣ ΚΑΙ ΟΙ ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΑΥΤΗΝ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ

(Επιμέλεια: Αντώνης Παντελίδης)

Δευτέρα, 12 Μαρτίου

• Η Αφροδίτη και ο Δίας είναι τώρα στην σχεδόν πλησιέστερη απόστασή τους, 3,1°.  Παρακολουθήστε πώς αλλάζει η μεταξύ τους θέση από μέρα σε μέρα.

• Τα βράδια του Μαρτίου προσφέρουν μια μεγάλη ευκαιρία για να δείτε το ζωδιακό φως. Από το βόρειο ημισφαίριο, το τέλος του χειμώνα και η αρχή της άνοιξης είναι οι καλύτεροι περίοδοι για να δείτε αυτό το αμυδρό φως μετά το ηλιοβασίλεμα. Φαίνεται λίγο πιο αμυδρό από το Γαλαξία μας, οπότε θα χρειαστείτε ένα καθαρό και χωρίς φεγγάρι ουρανό σε μια τοποθεσία που θα βρίσκεται μακριά από την πόλη. Με τη σελήνη σε χάση και απούσα από τον ουρανό νωρίς το βράδυ, οι επόμενες δύο εβδομάδες θα είναι ένας πολύ καλός χρόνος θέασης του ζωδιακού φωτός. Αυτή, η σε σχήμα κώνου λάμψη έχει ευρεία βάση και σκοπεύει σχεδόν κατ 'ευθείαν πάνω από το δυτικό ορίζοντα, όταν τα τελευταία απομεινάρια του λυκόφωτος θα έχουν ξεθωριάσει.

Αυτή η φωτογραφία με το ζωδιακό ως είναι του Rob Ratkowski

Τρίτη, 13 Μαρτίου

• Η Αφροδίτη και ο Δίας εμφανίζονται στην πιο κοντινή τους απόσταση απόψε, 3.0°.

• Αν και ο Άρης έφτασε στη μέγιστη φωτεινότητά του στις 3 Μαρτίου, όταν εμφανίστηκε αντίθετα από τον Ήλιο στον ουρανό, η λάμψη του Κόκκινου πλανήτη μειώνεται ανεπαίσθητα αυτή την εβδομάδα. Μένει στον ουρανό όλη τη νύχτα ανάμεσα στα αστέρια του Λέοντα, χαμηλά στα ανατολικά, όταν πέφτει το σκοτάδι και ψηλά στον νότο τα μεσάνυχτα. Ακόμη λάμπει έντονα, με μέγεθος -1,1. (Μόνο η Αφροδίτη, ο Δίας και ο Σείριος λάμπουν πιο φωτεινά). Μέσα από ένα τηλεσκόπιο, ο βόρειος πόλος του Άρη ξεχωρίζει με τον 14” δίσκο του. Όμως, η πραγματική απόλαυση για τους ερασιτέχνες αστρονόμους έρχεται αργότερα αυτή την εβδομάδα. Ο πλανήτης περνάει δίπλα από το φωτεινούς γαλαξίες M95, M96, και M105 από τις 15 έως και τις 18 Μαρτίου. Μπορείτε να βρείτε τον Άρη μόλις 11 λεπτά βόρεια-βορειοδυτικά του M96 στις 16 και 0,5 ° βόρεια του M95 στις 17 και 18.

• Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία διέρχεται από τον κεντρικό μεσημβρινό του πλανήτη στις 6:34 μ.μ. 

Τετάρτη, 14 Μαρτίου

• Τελευταίο τέταρτο της σελήνης στις 3:26 π.μ. της Πέμπτης. Η σελήνη ανατέλλει περίπου τα μεσάνυχτα. Νωρίς το πρωί βρίσκεται στον αστερισμό του Τοξότη, στον σχηματισμό της «τσαγιέρας».

Πέμπτη, 15 Μαρτίου

• Απόψε είναι η τελευταία από τις πέντε συνεχόμενες νύχτες που οι δύο πλανήτες εμφανίζονται σε απόσταση 3°. Αν και αυτή η σύνοδος φαίνεται καλύτερα με γυμνό μάτι ή με κιάλια, αξίζει να ξοδέψετε λίγα λεπτά κοιτάζοντας κάθε πλανήτη ξεχωριστά με το τηλεσκόπιο. Αυτό το βράδυ, η Αφροδίτη εμφανίζεται με διάμετρο 21" και λίγο περισσότερο από το μισό φωτισμένη, ενώ ο Δίας δείχνει τον πλήρως φωτισμένο δίσκο του που εκτείνεται στα 47".

• Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία διέρχεται από τον κεντρικό μεσημβρινό του πλανήτη στις 8:13 μ.μ. 

Παρασκευή, 16 Μαρτίου

• Ο Δίας και η Αφροδίτη, αν και έχουν αυξήσει την μεταξύ τους απόσταση στις 4° τώρα,  παραμένουν ένα όμορφο θέαμα στον ουρανό κατά τη διάρκεια και μετά το βραδινό λυκόφως!

• Απόψε, ο κομήτης Garradd, 6ο με 7ο μέγεθος, περνάει περίπου ¼° από το αστέρι στην ουρά του Δράκου, το 4ου μεγέθους λάμδα (λ).

• Όπως και ο Άρης, ο αστεροειδής 6 Ήβη περνάει αυτή την εβδομάδα κινούμενος προς τα δυτικά με φόντο τον Λέοντα. Ο 10ου μεγέθους αστεροειδής φαίνεται εύκολα ακόμα και με μικρό τηλεσκόπιο περίπου 7° βόρεια-βορειοδυτικά του πλανήτη.

Σάββατο, 17 Μαρτίου

• Καθώς βγαίνουν τα αστέρια, κοιτάξτε τον λαμπρό Σείριο στα νότια. Είναι το κάτω σημείο του «χειμερινού τριγώνου». Οι άλλες γωνίες του τριγώνου είναι ο Προκύων, στα αριστερά και πάνω του Σείριου και ο Μπετελγκέζ, δεξιά και πάνω του Σείριου (στην γωνία του Ωρίωνα). Σε σύγκριση με το «θερινό τρίγωνο», το τρίγωνο του χειμώνα είναι φωτεινότερο, πιο πολύχρωμο και ισόπλευρο!

• Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία διέρχεται από τον κεντρικό μεσημβρινό του πλανήτη στις 9:52 μ.μ.   

Κυριακή, 18 Μαρτίου

• Ο Κρόνος ανατέλλει περίπου στις 9:30 μ.μ. αυτή την εβδομάδα και εμφανίζεται στο ψηλότερο σημείο του στο νότο περίπου στις 3 π.μ. Ο πλανήτης λάμπει με μέγεθος 0,3 και ξεχωρίζει με  φόντο την Παρθένο, μόλις 6 ° ανατολικά-βορειοανατολικά από του αστερισμού το πιο λαμπρό αστέρι, μεγέθους 1, τον Στάχυ. Με τηλεσκόπιο, ο πλανήτης μετρά 19" σε φαινόμενη διάμετρο, ενώ οι δακτύλιοί του εκτείνονται στα 43" και έχουν κλίση 15°.

• Θέλετε να γίνετε καλύτερος ερασιτέχνης αστρονόμος; Μάθετε τη θέση των αστερισμών με βάση τα πιο λαμπρά αστέρια τους και τους σχηματισμούς τους. Αυτό είναι το κλειδί για να εντοπίσετε και τα διάφορα αντικείμενα από το βαθύ ουρανό με κιάλια ή με τηλεσκόπιο. Ένας πολύ χρήσιμος οδηγός για εύκολο εντοπισμό των αστερισμών σε όλο τον ουρανό είναι το βιβλίο The Monthly Sky Guide (εκδόσεις ΠΛΑΝΗΤΑΡΙΟ Θεσσαλονίκης).

• Μπορεί ένα αυτοματοποιημένο τηλεσκόπιο να αντικαταστήσει τους αστροχάρτες; Όπως ο Terence Dickinson και ο Alan Dyer λένε στο Backyard Astronomer's Guide:  "Δεν μπορεί κανείς να εκτιμήσει πλήρως το σύμπαν, αν δεν αναπτύξει την ικανότητα να βρίσκει πράγματα στον ουρανό και αν δεν κατανοεί τις ουράνιες κινήσεις. Αυτή η γνώση κατακτάται μόνο όταν κάποιος αφιερώνει χρόνο κάτω από τα αστέρια με φιλομάθεια και με έναν αστροχάρτη στα χέρια." Χωρίς αυτά, "Ο ουρανός ποτέ δεν γίνεται ένα φιλικό μέρος."

Η περιοχή Syrtis Major είναι σχεδόν στο κέντρο στις 5-6 Μαρτίου όταν ο Sean Walker φωτογράφησε τον Άρη. Ο πλανήτης είχε διάμετρο 13,9”. Το τηλεσκόπιο ήταν ένα κατοπτρικό 12,5 ιντσών.

• Θέλετε να μυηθείτε στο χώρο της αστροφωτογραφίας; Συμβουλευθείτε το βιβλίο Αστροφωτογραφία(εκδόσεις ΠΛΑΝΗΤΑΡΙΟ Θεσσαλονίκης) και αποκτήστε τις κατάλληλες γνώσεις για να φωτογραφίσετε το ηλιακό μας σύστημα και πέρα από αυτό).
  
  

ΟΙ ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ

• Για καθημερινή ενημέρωση σχετικά με την ηλιακή δραστηριότητα, επισκεφτείτε τον δικτυακό τόπο: www.spaceweather.com.

• Ο Ερμής είναι ακόμα στο ίδιο ύψος πάνω από τον δυτικό ορίζοντα στο λυκόφως όπως και την προηγούμενη εβδομάδα, μακριά κάτω και στα δεξιά του Δία και της Αφροδίτης, όμως η λαμπρότητά του μειώνεται στο +2,4 στις 14 Μαρτίου. 

• Η Αφροδίτη και ο Δίας (μέγεθος -4,3 και -2,1, αντίστοιχα) έχουν την θεαματική τους σύνοδο αυτή την εβδομάδα! Φθάνουν σε απόσταση 3° στις 12,13 και 14 Μαρτίου. Μετά, ο Δίας απομακρύνεται και ολοένα χαμηλώνει σε ύψος. 

• Με τηλεσκόπιο, η Αφροδίτη είναι ένας λευκός δίσκος, 20” σε διάμετρο και φωτισμένος κατά 62%. Φτάνει στη φάση της διχοτόμου (φωτισμένη κατά το ήμισυ) αυτή την εβδομάδα. Η φαινόμενη διάμετρος του Δία είναι 35 δευτερόλεπτα του τόξου.

• Ο Άρης (με μέγεθος -1,1, στον Λέοντα) ήταν σε αντίθεση στις 3 Μαρτίου και στην πιο κοντινή του απόσταση από τη Γη στις 5 Μαρτίου. Βρίσκεται ψηλά στο νότο μετά τα μεσάνυχτα. Με τηλεσκόπιο, ο Άρης έχει 13,8 δευτερόλεπτα του τόξου σε φαινόμενη διάμετρο.

• Ο Κρόνος (μέγεθος +0,4, στη Παρθένο)λάμπει στα νότια πριν τις 3 π.μ. Ανατέλλει μετά τις 9:30 μ.μ. Ο Στάχυς τρεμοσβήνει 6° με 7° στα δεξιά του. Ο λαμπρότερος Αρκτούρος φέγγει αρκετά πιο μακριά πάνω και στα αριστερά του Κρόνου και του Στάχυ. Με τηλεσκόπιο, οι δακτύλιοι του Κρόνου έχουν μια καλή κλίση 15° ως προς εμάς. Δεν έχουν φανεί τόσο ανοιχτοί από το 2007. Ο πλανήτης θα βρεθεί σε αντίθεση στα μέσα Απριλίου. 

• Ο Ουρανός και ο Ποσειδώνας έχουν χαθεί στη λάμψη του ήλιου.

 

© 2001-2011 'ΠΛΑΝΗΤΑΡΙΟ Θεσσαλονίκης'

www.astronomy.gr