Ο ΟΥΡΑΝΟΣ ΚΑΙ ΟΙ ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΑΥΤΗΝ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ

(Επιμέλεια: Αντώνης Παντελίδης)

Δευτέρα, 22 Αυγούστου

• Ο Ποσειδώνας είναι σε αντίθεση, σε αντίθετη κατεύθυνση από τον ήλιο. Θα μπορέσετε να τον εντοπίσετε με τηλεσκόπιο στον αστερισμό του Υδροχόου.

• Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία διέρχεται από τον κεντρικό μεσημβρινό του πλανήτη στις 6:53, ξημερώματα  Τρίτης.

Τρίτη, 23 Αυγούστου

• Αν και είναι ακόμα Αύγουστος, με το καλοκαίρι να έχει περάσει κατά  2/3, το Μεγάλο Τετράγωνο του Πήγασου είναι στα ανατολικά νωρίς το βράδυ,  σαν να ισορροπεί  χαμηλά στην μία γωνία του.

• Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία διέρχεται από τον κεντρικό μεσημβρινό του πλανήτη στις 2:45 π.μ της Τετάρτης.

Τετάρτη, 24 Αυγούστου

• Η ημισέληνος, λεπτότερη και  λιγότερο λαμπρή από μέρα σε μέρα, περνάει από τον Άρη στους Διδύμους  στο λυκαυγές. Αν και φαίνεται η θέση του Ερμή στον παρακάτω χάρτη, είναι πολύ αμυδρός  στο πρωινό λυκόφως  για να τον δει κανείς  χωρίς τηλεσκόπιο ή κιάλια.

Πέμπτη, 25 Αυγούστου

• Το Μεγάλο Τετράγωνο του Πήγασου φαίνεται ολοένα και πιο ψηλά στην ανατολή. Ο γειτονικός στον Πήγασο αστερισμός της Ανδρομέδας ακολουθεί, και πριν τα μεσάνυχτα φθάνει σχεδόν στο ζενίθ. Κάτω από την Ανδρομέδα είναι και ο μικρός σε έκταση αστερισμός του Τριγώνου. Εκεί ξεχωρίζει ο γαλαξίας με όνομα καταλόγου Μ33 (Pinwheel Galaxy), με μεγάλη έκταση αλλά και χαμηλή φαινόμενη φωτεινότητα. Χρειάζεται μεγάλο τηλεσκόπιο και σκοτεινό ουρανό για να αποκαλυφθεί η σπειροειδής δομή του.

• Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία διέρχεται από τον κεντρικό μεσημβρινό του πλανήτη στις 4:23 π.μ της Παρασκευής.

Παρασκευή, 26 Αυγούστου

• Γνωρίζετε ότι δύο μικροσκοπικά πλανητικά νεφελώματα βρίσκονται κοντά στο μεγάλο, γνωστό σαν το σμήνος της Αγριόπαπιας, M11 στην Ασπίδα; Ένα από τα δύο, το Vyssotsky 1-4, 45’ από το Μ11, μπορεί να εντοπιστεί με ερασιτεχνικά τηλεσκόπια, ειδικά με ένα φίλτρο  OIII. Το άλλο, το Abell 49, φαίνεται δύσκολα.
  
  
  

• Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία διέρχεται από τον κεντρικό μεσημβρινό του πλανήτη στις 12:14  μετά τα μεσάνυχτα.

Σάββατο, 27 Αυγούστου

• Περίπου τα μεσάνυχτα, αν κοιτάξουμε προς τον βορρά θα δούμε την κεφαλή του Δράκοντα ψηλά, κάτω από τον Βέγα και ανάμεσα στον Ηρακλή και τον Κηφέα (σε σχήμα πενταγώνου που μοιάζει σαν ένα σπίτι με την οροφή του προς τα κάτω). Μπορείτε να σχηματίσετε το υπόλοιπο σώμα του μυθικού αστερισμού μέχρι και το τέλος της ουράς του ανάμεσα στην Μεγάλη και Μικρή Άρκτο;

• Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία διέρχεται από τον κεντρικό μεσημβρινό του πλανήτη στις 6:01, ξημερώματα Κυριακής.

Κυριακή, 28 Αυγούστου

• Η Αίγα του Ηνίοχου (Capella), το 6ο σε λαμπρότητα  άστρο του ουρανού, μοιάζει με τον ήλιο μας στο χρώμα (φασματικός τύπος G8) αλλά είναι ένα αστέρι γίγαντας πολλές φορές το μέγεθος του. Ανατέλλει στον βορειοανατολικό πριν τα μεσάνυχτα, τρεμοσβήνει και φέγγει με διάφορα χρώματα όταν βρίσκεται χαμηλά στην ατμόσφαιρα της Γης.

• Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία διέρχεται από τον κεντρικό μεσημβρινό του πλανήτη στις 1:52 π.μ της Δευτέρας.

Με τη μέθοδο του stacking, της επεξεργασίας βίντεο, οι ερασιτέχνες αστρονόμοι πετυχαίνουν καταπληκτικά αποτελέσματα στη φωτογράφηση πλανητών όπως αυτή η φωτογραφία του Άρη που έβγαλε ο John Boudreau από τη Μασαχουσέτη στις 13 Αυγούστου με το Celestron C-11 τηλεσκόπιο όταν ο πλανήτης είχε διάμετρο μόλις 4,5 δευτερόλεπτα του τόξου. Οπτικά, με τηλεσκόπιο, ο Άρης δύσκολα δείχνει κάποια χαρακτηριστικά στην επιφάνειά του.  

• Θέλετε να γίνετε καλύτερος ερασιτέχνης αστρονόμος; Μάθετε τη θέση των αστερισμών με βάση τα πιο λαμπρά αστέρια τους και τους σχηματισμούς τους. Αυτό είναι το κλειδί για να εντοπίσετε και τα διάφορα αντικείμενα από το βαθύ ουρανό με κιάλια ή με τηλεσκόπιο. Ένας πολύ χρήσιμος οδηγός για εύκολο εντοπισμό των αστερισμών σε όλο τον ουρανό είναι το βιβλίο The Monthly Sky Guide (εκδόσεις ΠΛΑΝΗΤΑΡΙΟ Θεσσαλονίκης).

• Μπορεί ένα αυτοματοποιημένο τηλεσκόπιο να αντικαταστήσει τους αστροχάρτες; Όπως ο Terence Dickinson και ο Alan Dyer λένε στο Backyard Astronomer's Guide:  "Δεν μπορεί κανείς να εκτιμήσει πλήρως το σύμπαν, αν δεν αναπτύξει την ικανότητα να βρίσκει πράγματα στον ουρανό και αν δεν κατανοεί τις ουράνιες κινήσεις. Αυτή η γνώση κατακτάται μόνο όταν κάποιος αφιερώνει χρόνο κάτω από τα αστέρια με φιλομάθεια και με έναν αστροχάρτη στα χέρια." Χωρίς αυτά, "Ο ουρανός ποτέ δεν γίνεται ένα φιλικό μέρος."

• Θέλετε να μυηθείτε στο χώρο της αστροφωτογραφίας; Συμβουλευθείτε το βιβλίο Αστροφωτογραφία(εκδόσεις ΠΛΑΝΗΤΑΡΙΟ Θεσσαλονίκης) και αποκτήστε τις κατάλληλες γνώσεις για να φωτογραφίσετε το ηλιακό μας σύστημα και πέρα από αυτό).
  
  

ΟΙ ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ

• Παρατηρείτε τον Ήλιο καθημερινά (με τη χρήση ενός ασφαλούς ηλιακού φίλτρου) αφού σχεδόν πάντοτε αποκαλύπτονται ενδιαφέροντα φαινόμενα στην επιφάνειά του. Ο Ήλιος βγαίνει από ένα ασυνήθιστα μεγάλο ηλιακό ελάχιστο. Η ηλιακή δραστηριότητα επιταχύνεται, με τις ηλιακές κηλίδες και άλλα μαγνητικά φαινόμενα να συμβαίνουν πιο συχνά τώρα. Για καθημερινή ενημέρωση σχετικά με την ηλιακή δραστηριότητα, επισκεφτείτε τον δικτυακό τόπο: www.spaceweather.com.

Μια άλλη καταπληκτική φωτογραφία του Δία από τον Christopher Go στις 16 Αυγούστου. Είναι η πλευρά του Δία, αντίθετα από την ερυθρά κηλίδα. Ο Go (http://jupiter.cstoneind.com/)  τώρα χρησιμοποιεί το τηλεσκόπιο C-14. .

• Ο Ερμής και η Αφροδίτη έχουν κρυφθεί στο φως του ήλιου.

• Ο Άρης ( με μέγεθος +1,4, στα πόδια των Διδύμων) βρίσκεται στα ανατολικά - βορειοανατολικά πριν και κατά τη διάρκεια του λυκαυγούς. Ανατέλλει μετά τις 2 π.μ. Με τηλεσκόπιο, ο Άρης είναι ακόμα μια μικρή σφαίρα μόνο 4,6 δευτερόλεπτα του τόξου σε διάμετρο. Θα βρεθεί σε αντίθεση (μόνο 13,9 δευτερόλεπτα του τόξου) τον ερχόμενο Μάρτιο.

• Ο Δίας (μέγεθος -2,6, στο νότιο Κριό)  ανατέλλει μετά τις 11 μ.μ. και είναι σε καλή θέση για παρατήρηση, ψηλά στα νοτιοανατολικά πριν και κατά τη διάρκεια του λυκαυγούς. Η φαινόμενη διάμετρός του έχει φθάσει στα 40 δευτερόλεπτα του τόξου.

• Ο Κρόνος (μέγεθος +0,9, στην Παρθένο) στα δυτικά-νοτιοδυτικά το σούρουπο, χαμηλώνει ολοένα και περισσότερο. Σε απόσταση 11° στα αριστερά του Κρόνου είναι ο Στάχυς. 

• Ο Ουρανός (μέγεθος 5,8, στους δυτικούς Ιχθείς)  και ο Ποσειδώνας (μέγεθος 7,8, στον δυτικό Υδροχόο) βρίσκονται σε καλό ύψος για παρατήρηση πριν τα μεσάνυχτα. Για να εντοπίσετε τους δύο πλανήτες, μπορείτε να χρησιμοποιήσετε αυτό το εκτυπώσιμο διάγραμμα:  http://media.skyandtelescope.com/documents/Uranus-Neptune-2011.pdf

• Ο Πλούτωνας (μέγεθος 14, στον βόρειο Τοξότη) βρίσκεται ψηλά στο νότο νωρίς το βράδυ. 

(c) 2001-2011 'ΠΛΑΝΗΤΑΡΙΟ Θεσσαλονίκης'

www.astronomy.gr